تحقیق مقاله حقوق خانواده در اسلام

تعریف حقوق و رشته های آن

1 -  حقوق را تعریف کنید ؟

حقوق در معانی مختلف به کار می رود :

1 -  حقوق مجموع قوانین و مقررات حاکم بر اعمال و روابط مردم است و در صورت لزوم دولت افراد را به رعایت آن مجبور می کند . مثلا می گوییم : حقوق ایران ، حقوق اسلام . حقوق در این معنی را گاهی حقوق ذاتی تعبیر می کنند زیرا در این مورد مقصود از حقوق ، حقوق بالذات و قطع نظر از افراد است . حقوق ذاتی قوانین عام و خاص است .

2 – حقوق جمع حق است و حق قدرت یا امتیازی است که شخص در مقابل اشخاص دیگر دارد مانند : حق آزادی . این قسم حقوق را حقوق فردی نیز می گویند .

2 – رشته های گوناگون حقوق را نام ببرید ؟

1 – حقوق عمومی و حقوق خصوصی

2 – حقوق داخلی و حقوق بین المللی

3 – قوانین عام را کدام مرجع یا مقام تصویب می کند و شامل کدام قوانین است ؟

قوانین عام ، مجموعه مقرراتی است که مقام صلاحیت دار تصویب کرده و شامل تصویب نامه ها ، نظام نامه ها و کلیه قوانین است .

4 – قوانین خاص را کدام مرجع تصویب می کند ؟

قوانین خاص ، مقرراتی است که به تصویب مجلس رسیده باشد .

5 – حقوق عمومی و خصوصی را تعریف کنید ؟

حقوق عمومی ، مجموع مقررات حاکم بر روابط دولت و ماموران دولت با مردم است و سازمانهای دولتی را منظم می سازد . حقوق خصوصی ، مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر روابط اشخاص است .

تمام مقرراتی که مربوط به قوای سه گانه و طرز اعمال حاکمیت دولت و سازمانهای دولتی است تحت پوشش حقوق عمومی است و تمام مقررات حاکم بر روابط خانوادگی ، تجارتی و تعهدات اشخاص در برابر هم ، در زمره حقوق خصوصی قرار می گیرد .

6 – رشته های حقوق عمومی را نام ببرید ؟

1 – حقوق اساسی

2 – حقوق اداری

3 – حقوق مالیه

4 – حقوق بین المللی عمومی

7 – رشته های حقوق خصوصی را نام ببرید ؟

موضوع اصلی حقوق خصوصی ، روابط افراد یک مملکت است و مهمترین رشته های حقوق خصوصی عبارتند از حقوق مدنی ، حقوق بازرگانی ، حقوق دریایی ، حقوق بین المللی خصوصی ، حقوق اطفال ، حقوق کار ، حقوق هوایی و ...

8 – جایگاه خانواده را در حقوق اساسی توضیح دهید ؟

حقوق اساسی ، یا همان حقوق ( مادر ) از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا اصول بیان شده قانون اساسی شامل عموم مردم میشود . قانون اساسی در مقدمه خود با عنوان « زن در قانون اساسی » ارزش و کرامت زن از دیدگاه اسلام را بیان کرده است . قانون اساسی خانواده را واحد « بنیادین » جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان دانسته که توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل آن ، زمینه ساز اصلی حرکت تکاملی و رشد یابنده انسان است . بر طبق قانون اساسی فراهم کردن امکانات تشکیل خانواده از وظایف حکومت است  و زن بواسطه وظیفه خطیر و ارزشمند مادری همرزم مردان در میدان های فعال حیات خواهد بود .

9 – وضعیت خانواده را از نظر حقوق مدنی تعریف کنید ؟

حقوق مدنی مهمترین رشته حقوق خصوصی است و حقوق خانواده یکی از مهمترین بخشهای حقوق مدنی است که جنبه حقوقی صرف ندارد و آمیخته با مسائل اجتماعی و اخلاقی و مذهبی است و بیشتر قواعد آن مربوط به نظم عمومی و اخلاق حسنه است .

مفهوم و اهمیت خانواده

1 – خانواده را تعریف کنید و انواع آن را نام ببرید ؟

خانواده یک نهاد اجتماعی است و مفهوم آن در جوامع مختلف و در طول زندگی بشر ، همواره به یک شکل نبوده و پا به پای تحول اجتماعی متحول شده است . از نظر جامعه شناسان خانواده مرکب از گروهی از افراد است که از طریق خون ، ازدواج یا فرزند خواندگی به یکدیگر مربوط و منسوب بوده و برای مدتی طولانی و نامشخص با هم زندگی می کنند . انواع خانواده عبارتند از : خانواده گسترده ، خانواده هسته ای ، خانواده پدر سالار ، خانواده مادر سالار و ...

2 – خانواده گسترده را تعریف کنید ؟

به گروهی از افراد گفته می شود که از یکدیگر ارث می برند . این گروه عبارتند از شخص ، همسر او و خویشاوندان نسبی در جائیکه قانون مدنی راجع به طبقات خویشاوندان نسبی صحبت می کند . خانواده به این مفهوم را مد نظر داشته است .

3 – خانواده هسته ای را تعریف کنید ؟

عبارت است از زن و شوهر و فرزندان تحت سرپرستی آنها که معمولا با هم زندگی می کنند و تحت ریاست شوهر و پدر خانواده هستند . معیار تشکیل این خانواده همان « ریاست » یک شخص بر اعضای آن است . ریاست شوهر و پدر خانواده یک نوع وحدت و هماهنگی در امور خانواده و بین اعضای آن ایجاد می کند .

4 – مبانی طبیعی و اخلاقی خانواده را توضیح دهید ؟

خانواده قدیمی ترین و در عین حال طبیعی ترین واحد اجتماعی است که مبنا و پایه هر اجتماع بزرگ تر است . مهمترین و ارزشمندترین نقش خانواده تامین محبت واقعی و عمیق بین اعضای خانواده است . همبستگی حقوقی و اخلاقی خانواده سبب می شود که زن و مرد با قبول پیوند زناشویی مسوولیت مراقبت و سرپرستی و حمایت از فرزندان خود را به عهده گرفته و آنان را در زمانی که نیاز به حمایت و یاری پدر و مادر دارند ، در اجتماع تنها و بی پناه رها نسازند . افرادی که از حمایت خانواده محرومند نه تنها از نظر عاطفی و اخلاقی دچار کمبود هستند بلکه در مقابل مشکلات فراوان خارج از خانواده تنها و بی یار می مانند و همواره در معرض فساد و تباهی قرار دارند .

5 – نقش حمایتی دولت از خانواده را توضیح دهید ؟

دولت قادر نیست جانشین خانواده شود و عشق و محبت و حمایت معنوی پدر و مادر را نثار کودک کند . لیکن در مواردی که کودکی به هر دلیل بی سرپرست و تنها مانده است دولت موظف است با ایجاد سازمانهای مجهز اقدام به سرپرستی و تعلیم و تربیت کودکان بی سرپرست کند و با در اختیار قرار دادن امکانات لازم از تباهی آنان جلوگیری کند . اما وظیفه دولت حمایت و تقویت مبانی خانواده است . دولت باید از هرگونه اقدامی که کانون خانواده را متزلزل می سازد خودداری کند .

6 – مبانی اجتماعی خانواده را تعریف کنید ؟

کودک پس از تولد برای مدت نسبتا طولانی تنها با جامعه کوچک خانواده در تماس است به همین دلیل خانواده اولین وسیله انتقال میراث فرهنگی به کودکان است که زنان و مردان فردای کشورند . آداب و رسوم ، تشریفات ، اخلاق ، قانون و مقررات اجتماعی همه از راه تلقین و تقلید و دادن الگوی صحیح به کودک در خانواده آموزش داده می شود . خانواده کودک را برای قبول مسولیت و جانشینی خود آماده و در نهایت او را اجتماعی می سازد . بنابراین باید خانواده ها را برای تامین سعادت فردی و اجتماعی ، نیرومند ساخت تا از آسیبهای اجتماعی مصون بمانند و نقش سازندگی خود را بدون انحراف ایفا نمایند .

7 – مبانی اقتصادی خانواده را تعریف کنید ؟

خانواده از نظر اقتصادی نیز سهم مهمی در رشد و توسعه اقتصادی و بالا بردن بنیه مالی کشور دارد . یک خانواده کشاورز در عین حال که یک واحد تولیدی است یعنی محصولات و خدمات مورد نیاز خود را فراهم میکند با فروش محصولات خود در بازار نیازمندیهای افراد دیگر را هم که قادر به کار کشاورزی نیستند تامین می کند . خانواده ها با پس انداز سرمایه های کوچک خود نقش مهمی در گردش پول کشور بر عهده دارند . اشخاصی که ازدواج می کنند و تشکیل خانواده می دهند تمام نیروهای خود را صرف کار و کوشش می کنند تا زندگی خانواده خود را به بهترین وجه اداره کنند .

ازدواج ( نکاح )

1 – ازدواج ( نکاح ) را تعریف کنید ؟

نکاح در لغت به معنای عقد زناشویی بستن است . ازدواج قراردادی ( عقد ) است که به موجب آن زن و مرد به قصد زندگی مشترک و کمک به یکدیگر قانونا با هم متحد می شوند .

2 – احوال شخصیه چیست ؟

عبارت است از مجموع صفات انسان که به اعتبار آنها ، یک شخص در اجتماع دارای حقوق شده و آن حقوق را اجرا می کند مانند : ازدواج ، تابعیت ، اسم ، اقامتگاه و اهلیت و غیره .

3 – از مفهوم ازدواج چند نتیجه بدست می آید ؟

اول : اینکه ازدواج عقد است .

دوم : مقصود از آن یک زندگی مشترک است .

سوم : از اتحاد قانونی زن و مرد حاصل می شود .

چهارم: احوال شخصیه در مورد کلیه اتباع ایران حتی اگر مقیم در خارج باشند قابل اجرا است .

4 – هدف از ازدواج چیست ؟

هدف از ازدواج ، وصول به آرامش و دسترسی به مودت و دوستی و تولید و تداوم نسل و پایبند ساختن زن و مرد به کانون خانوادگی و مکلف ساختن آنها به نگاهداری و تربیت فرزندان حاصل از ازدواج است .

5 – انواع ازدواج ( نکاح ) را نام ببرید ؟

1 – نکاح دائم                 2 – نکاح منقطع

6 – نکاح دائم را تعریف کنید ؟

قرارداد ازدواجی است همیشگی که پایه تشکیل خانواده است . اساس این ازدواج بر تعظیم و تکریم موقعیت عقد ازدواج است  .

7 – نکاح منقطع را تعریف کنید ؟

نکاح منقطع یا موقت که آن را صیغه نیز می گویند در فقه امامیه و قانون مدنی معتبر شناخته می شود . نکاح موقت از بسیاری جهات مانند نکاح دائم است . به ویژه از لحاظ اولاد تفاوتی بین نکاح دائم و منقطع نیست و فرزند ناشی از این نکاح از کلیه حقوق فرزند ناشی از نکاح دائم برخوردار است .

8 – ازدواج در اسلام را توضیح دهید ؟

دین مقدس اسلام ، عقد ازدواج را در منتهی درجه اهمیت تلقی کرده و با توجه به اینکه ازدواج پایه اساسی اجتماع است ، بنیان آن را بر قواعد و اصول عقلی و اخلاقی استوار ساخته است . اسلام برای اینکه بنیان اجتماعی مسلمانان را تحکیم بخشد و پایه و اساس خانواده های امت اسلامی را منظم تر و محکم تر سازد ، روابط آزاد بین را ممنوع کرده و به شدت با آن مخالفت کرده است . اسلام ضمن اصرار بر ازدواج زن و مرد بر موضع همسنگی و کفویت این دو تاکید فراوان دارد .

9 – شرایط نکاح منقطع را شرح دهید ؟

در نکاح منقطع باید مدت آن معین شود و در پایان مدت نکاح خود به خود منحل خواهد شد . همچنین مهریه به زن تعلق می گیرد . زن نمی تواند تقاضای نفقه کند مگر اینکه شرط کند و در صورت فوت زن و شوهر از یکدیگر ارث می برند .

خواستگاری و نامزدی

1 – خواستگاری چیست ؟

مقدمه ازدواج ، خواستگاری است . خواستگاری یعنی تقاضای ازدواج یک مرد از یک زن ، هر چند تقاضای ازدواج از جانب زن از مرد غیر قانونی نیست .

2 – دوران نامزدی را شرح دهید ؟

دورانی که دختر و پسر آمادگی خود را برای تشکیل زندگی مشترک خانوادگی اعلام می کنند اصطلاحا دوران نامزدی می گویند . در این دوران نامزدها از نظر شرعی نسبت به یکدیگر نامحرم هستند و تا زمانیکه عقد ازدواج بسته نشود هیچگونه رابطه حقوقی بین آنها وجود ندارد .

3 – آثار بر هم زدن نامزدی را توضیح دهید ؟

قانون مدنی با احترام به حقوق انسانها نامزدی را تنها یک وعده ازدواج شمرده و اجازه داده که طرفین تا قبل از بسته شدن عقد در صورت تمایل نامزدی را بر هم بزنند . بنابراین حتی  در صورتی که یکی از نامزدها بدون دلیل نامزدی را بر هم زند نامزد دیگر نمی تواند او را وادار به ازدواج کند . قانون مدنی به وضوح اعلام کرده که خواستگاری و نامزدی صرفا یک اعلام ساده و یک قول اخلاقی است و خسارتی که از بر هم زدن نامزدی به فرد وارد می شود بیشتر خسارت معنوی و صدمات عاطفی است که قابل جبران نیست .

4 – وضعیت هدایا پس از بر هم زدن نامزدی چگونه است ؟

ممکن است در دوران نامزدی هر یک از نامزدها به نامزد دیگر هدایایی داده می شود و یا نامه هایی رد و بدل کرده باشند در صورت بر هم زدن نامزدی قانون مدنی وضعیت نامه ها و هدایا را نیز تعیین کرده است . هدایای رد و بدل شده باید به صاحب آن پس داده شود چون هدایا به منظور انجام وصلت داده شده است پس از به هم خوردن نامزدی دیگر دلیلی برای نگه داشتن آنها وجود ندارد .

5 – علت ارائه گواهی پزشک قبل از ازدواج چیست ؟

عدم ابتلا به بیماری مسری و داشتن سلامت از شرایط درستی عقد ازدواج نیست لیکن قانون مدنی هم از نظر رعایت بهداشت عمومی و هم راهنمایی زوجین مقرر می دارد :   « هر یک از طرفین می تواند از همسر آینده خود تقاضا کند گواهی پزشک مبنی بر سلامت و عدم ابتلا به یکی از امراض مهم مسری مانند : سیفیلیس ، سوزاک ، سل و  ایدز را ارائه دهد » . طبق قانون ارائه گواهی پزشک قبل از ازدواج برای طرفین الزامی است و سردفتران ازدواج مکلف هستند قبل از انجام مراسم عقد این گواهی را مطالبه کنند .

انعقاد ازدواج

1 – شرایط مربوط به طرفین عقد به چند دسته تقسیم می شوند ؟

الف ) شرایط مثبت                ب ) شرایط منفی

2 – شرایط مثبت را نام ببرید ؟

شرایط است که وجود آن برای درستی و صحت نکاح لازم است و عبارتند از :

1 – اختلاف جنس

2 – شرایط سن

3 – شرط اجازه پدر

4 – شرظ سلامت عقل

3 – شرط اجازه پدر را توضیح دهید ؟

ازدواج دختری که هنوز شوهر نکرده اگر چه به سن بلوغ  هم رسیده باشد مشروط به اجازه پدر یا جد پدری اوست گر چه ازدواج یک زن و مرد باید با قصد و رضایت و توافق آن دو صورت گیرد اما تاکید قانون بر اجازه پدر یا جد پدری به واسطه عشق و علاقه ای است که والدین به فرزندان خود دارند . آنها به دلیل تجربه و شناخت خود از زندگی و نیز به واسطه همبستگی افراد خانواده و ارتباط خونی و احساسی که نسبت به یکدیگر دارند ، در مورد ازدواج فرزندان خود و انتخاب همسر از سوی آنان ، احساس مسئولیت می کنند . از این رو اجازه پدر از طرفی برای حمایت از دختر است و از طرف دیگر برای تایید شخصی که به عنوان داماد خانواده ، پس از ازدواج عضوی از خانواده خواهد شد . اختیار پدر از نظر قانون ، محدود به مصلحت فرزند است و از این جهت تفاوتی بین دختر و پسر صغیر وجود ندارد .

4 – سفیه کیست ؟ آیا ازدواج سفیه درست است ؟

از نظر قانونی ، افرادی را که قادر به اداره اموال خویش نیستند و به عبارت دیگر صلاح خویش را تشخیص نمی دهند و دست به معاملات غیر عاقلانه می زنند اصطلاحا « سفیه » می گویند . حقوقدانان ازدواج سفیه را صحیح می دانند و به قانون مدنی استناد می کنند  که در شرایط اهلیت زوجین اشاره ای به لزوم رشد نکرده است و می گوید عاقد باید عاقل و بالغ و قاصد باشد .