سبک اکسپرسیونیسم فلامان تحت تاثیر سبک های فوویسم و سمبولیسم پس از جنگ جهانی اول ظهور کرد.نقاشانی مانند: پرمکه ، فریتز وان دربرگه و گوستاو دوسمت معرف این سبک نقاشی بلژیکی بودند.
جنگ
آرنولد بوکلین Arnold Bocklin
۲. تولد: باسل ۱۸۲۷ / وفات: فیسول ۱۹۰۱
۳. سبک نقاشی: اکسپرسیونیسم (این مکتب از سا ل۱۹۰۵ به طور جدی در آلمان آغاز شد و تا سال ۱۹۳۰ ادامه یافت. در این سبک نقاش آزادانه احساسات خود را بیان می کند. برای استفاده از رنگ نیز محدودیت خاصی وجود ندارد. پایه گذار این مکتب «ون سان ونگوگ» بود.)
۴. زندگینامه نقاش: نقاش بیشتر عمر خود را در ایتالیا گذراند. نقاشی های او حالتی کلاسیک، اما رویاگونه و خارج از حدود جغرافیای زمینی داشت. بعضی از نقاشی های او؛ صحنه هایی ترسناک و تهدیدآمیز بود. بسیاری از کارهای او تحت تأثیر نقاشان آلمانی، به سبک اکسپرسیونیسم و بعضی دیگر تحت تأثیر نقاشان فرانسوی، سمبولیک بود.
۵. نام تابلو و مشخصات: «صحنه جنگ انسان های افسانه ای» / تاریخ نقاشی ۱۸۳۷ / رنگ روغن روی بوم / ۱۹۵*۱۰۵ سانتیمتر / صحنه ای دلهره آور و ترسناک؛ اما زیبا و خیالی از جنگ انسان های افسانه ای را می بینیم. انسان ها: انسان - حیوان هستند. صحنه نقاشی با وجود القاء حالت وحشت، رویاگونه و عجیب است.
۶. محل نگهداری تابلو: موزه کانست / باسل
اکسپرسیونیسم انتزاعی چیست؟ پس از گذشت نیم قرن جایگاه واقعی آن در کجای تاریخ هنر است؟ چه عواملی از منظر جامعه شناسی یا روان شناسی منجر به پیدایش این سبک شده اند؟ این هنر درباره پدید آورندگان خود چه رازهایی را می گشاید و در نهایت برای مردم چه ارمغانی به همراه دارد؟
مکاتب هنر مدرن به طور کلی و از جمله مدرسه هنر نیویورک همراه تمام هنرمندان سبک اکسپرسیونیسم انتزاعی خود، در واقع نوک پیکانی را تشکیل می دهند که شیوه های مدرن زندگی در قرن بیستم، بویژه نیمه دوم آن را نشانه رفته است. جنگ، فروپاشی روابط اجتماعی، تضعیف جنبه های معنوی زندگی، تغییرات پی در پی زندگی انسان و در نهایت عجز انسان قرن بیستم در مقابله با از دست رفتن آنچه در طول هزاران سال ارزش نامیده می شد، منجر به پیدایش هنر مدرن و تغییرات کلی و فراگیر محتوایی در معنا و مفهوم هنر شده است.
فرآیند صنعتی شدن و پیدایش ماشین های گوناگون که نقشی اساسی در زندگی انسان ها بازی کرده اند، به رغم شعار بهبود زندگی فردی و اجتماعی بشر به سرگیجه بزرگ وی در قرن بیستم انجامیده است. ماشین ها همان طور که در تنوع بخشیدن به زندگی موثر بوده اند در تخریب آن نیز نقش بسزا داشته اند و در وقوع جنگ جهانی اول که بزرگترین و فراگیرترین جنگ تاریخ بشر است، سهمی عمهده داشته اند. این جنگ و جنگ جهانی دوم و تصور وقوع جنگهای اتمی، انسان ها بویژه هنرمندان را تحت تاثیر خود قرار داده اند و موجبات اصلی تغییر هنر و مفهوم کلاسیک آن را فراهم آورده اند. هنر آبستره چه از نوع اکسپرسیونیستی و چه از نوع ژنومتریک آن، حرکتی هنری برای فرار از ترسیم واقعیات روزمره زندگی انسان قرن بیستم است.
پناه بردن به دامن احساسات لحظه ای و گریز از فیگورها و موضوعات قابل دیدن و رسیدن به نوعی از ایده آلیسم مجزا از زمان و مکان واقعی، در واقع راه حلی است که در پیش پای هنرمندان بعد از جنگ نهاده شد.
جالب آن که یکی از مهمترین دلایل خلق اولین آثار آبستره جهان به وسیله کاندینسکی و موندریان، گرایش این دو هنرمند به موضوعات روحی بوده است. آنها در جستجوهای معنوی خود به دنبال یافتن حقیقتی متفاوت و غیر عینی بودند که بتواند معنای جدیدی به واقعیت دگرگون شده زندگی انسان ببخشد.
به هر حال جنبش هنر آبستره در فضای غیر معنوی قرن بیستم و در واقع قطع کردن شریان های اصلی هنر بویژه هنر کلاسیک بود که کم کم و با گذشت زمان، معنی و مفهومی تازه تر یافت.
کمتر از 30 سال بعد و زمانی که اکسپرسیونیست های آلمانی روزهای اوج خود را طی کرده بودند و هنر آبستره کماکان به تغییرات مختلف چه از نظر موضوعی و چه از نظر معنایی محتاج بود در مدرسه هنر شهر نیویورک هنرمندانی نو آور میان نظریات جدید به دنبال معنای واحدی می گشتند که ریشه در تجربیات قبلی هنرمندان دیگر نقاط جهان نداشته باشد.
آنها معتقد بودند سنت هنر مدرن مرده است.میان آثاری که این گروه از هنرمندان عرضه می کردند دو شاخه اصلی قابل مشاهده بود، یکی به اکسپرسیونیسم گرایش داشت و دیگری به هنر آبستره، ژنومتریک، و هر دو دسته می کوشیدند آثار خود را از این دو سبک جدا کنند. آنها که به اکسپرسیونیسم گره خورده بودند از تکنیکهای قوی رنگ آمیزی های استثنایی استفاده می کردند و آنها که همچنان به هنر آبستره ژنومتریک متصل بودند نشانه های انسانی را از آثار خود می زدودند.
بالاخره سال 1946 بود که برای اولین بار پیوند این دو سبک به صورت یکجا در آثار نهایی تجلی یافت و دو هنرمند بسیار سرشناس مدرسه هنر نیویورک، یعنی جکسون پولاک و ویلیام دی کونیگ به عنوان اصلی ترین و مهمترین هنرمندان سبک جدید اکسپرسیونیسم انتزاعی معرفی شدند، در عین حال که تا سالهای میانی دهه 50 همچنان پیوند خود را با سبکهای قبلی بویژه نقاشی فیگورال حفظ کردند (تابلوی اقیانوس سبزگونه اثر پولاک سال 1953 شاید آخرین تلاش او برای حفظ فیگور در نقاشیهایش باشد)
استفاده از بومهای بزرگ و آزادی عمل در استفاده از رنگها و شیوه بدیع اشخاص همچون پولاک در بیرون ریختن احساسات خود هنگام کار و خلق آثاری که تجزیه آنها با هر استاندارد کلاسیک غیر ممکن بود، باعث شد هنرمندان سبک اکسپرسیونیسم انتزاعی به عنوان هنرمنداین که آثار خود را در فرآیندی خود کار پدید می آورند، معروف می شوند. بسیاری از هنرمندان معروف این سبک بر یک اصل توافق دارند و آن کنترل نکردن قلم یا بوم یا هر ابزاری است که هنگام کار استفاده می کنند. آنها معتقدند آثارشان باید بیرون از قالبهای رایج و هدفمندی های هنری حتی از نوع کاملا مدرن قرار گیرد و نباید به دانسته ها و خرد خود هنگام خلق اثر متکی باشند.
اگر چه هنر اکسپرسیونیسم انتزاعی در آمریکا و مدرسه هنر نیویورک شکل گرفت، اما بزودی به اروپا نیز راه یافت و همزمان در کشور فرانسه سبک تاشیزم شکل گرفت که بسیاری از اصول بنیادی اش به اکسپرسیونیسم انتزاعی شباهت دارد (استفاده از لکه های رنگی بدون اندیشیدن به کمپوزیسیون کلی اثر)
هنر غیر رسمی یا اینفرمال نیز بعدها از هر دو سبک آبستره و اکسپرسیونیسم وهمین طور اکسپرسیونیسم انتزاعی بهره داری کرد، بدون آن که به آبستره ژنومتریک یا اکسپرسیونیسم فیگورال نظری داشته باشد.
اکسپرسیونیسم انتزاعی را می توان ارائه تصویری متفاوت از انسان نسبت به آنچه تاکنون دیده شده است، دانست. تجربیات فریاد گونه هنرمندانی که قصد داشتند ثابت کنند چهره های دیگری از انسان نیز می توان در هنر خلق کرد که هیچ شباهتی به فیگور رایج او نداشته باشد، ولی احساسات تجسم نیافته او را در خود جا دهد. به عبارت دیگر احساسات جمعی را در این سبک می توان در آثار فردی دید. من زندگی می کنم... آنها شلیک می کنند ... من حس می کنم درست همان چیزی که پس از جنگ جهانی اول باعث شد نه تنها زندگی انسان بلکه درک او از هنر و مفاهیم زیبایی شناسانه تغییر یابد و پس از جنگ جهانی دوم به کلی دگرگون و از ریشه های کلاسیک خود جدا شود.►
اضطراب های کلاریس، اثر واسیلی کاندینسکی
سردی رنگ های سرد با گرمی لکه قرمز و رنگ های گرم دیگر خنثی شده. کاندینسکی به شدت، متأثر از هنر شرق آسیا بود. او حتی کتابی به نام هنر معنوی دارد. شاید در این اثر هم بتوان به تقابل بین سرمای جهان مادی و گرمای جهان معنوی رسید. این اثر، یک اثر اکسپرسیونیستی انتزاعی است.
پرندگان غارها اثر خوان میرو
شاید بتوان در این تابلو، رد پرنده ای را گرفت که چشم هایش درشت کشیده شده اند و بال هایش باز است. اثر، نئواکسپرسیونیستی است و نقاش با پاشیدن رنگ روی تابلو، حس های خود را آنی و لحظه ای به نقش تبدیل کرده است. بعدها شیوه خوان میرو به اکشن پینتینگ منجر شده. شیوه ای که جکسن پولاک، چهره شاخص آن است. نقاش در این تابلو از رنگ های اصلی استفاده کرده و به همین خاطر، رنگ ها خالص و درخشان اند. استفاده از تزئینات و ریزنگاره ها هم در این کار، قابل توجه است. خوان میرو مطالعه زیادی روی غارنگاره های آلتامیرای اسپانیا داشته و به نظر می رسد این کار، متأثر از همان حال و هواست.
مرد لمیده کنار مجسمه، اثر فرانسیس بیکن
هراس و دلهره و وحشت، همیشه در کارهای بیکن دیده می شود. آثار او را نئواکسپرسیونیستی نامیده اند. حس گرایی و انعکاس هیجان رنگ ها روی بوم در کارهای او هست. از طرفی، انتزاعی هم نیست و صرفا نظام منطقی واقعیت، در آن جا به جا شده. مثل چهره حیوان و سری که روی میز قرار گرفته.