همه گیرى انفلوانزا براى اولین بار در سال 1743 میلادى در ایتالیا گزارش شد اما در سال هاى 1918 و 1919 عالم گیرى آن موجب مرگ 21 میلیون انسان شد.مرگ و میر ناشى از انفلوانزا بیشتر در افراد بالاى 65 ساله اتفاق مى افتد و کودکان زیر دو ساله و مادران باردار در سه ماهه دوم و سوم حاملگى نیز در معرض خطر عوارض جدى آن هستند.
هر چند در کشورهاى پیشرفته انجام واکسیناسیون بر ضد این بیمارى رواج دارد و داروهایى براى درمان آن در دسترس است اما به علت گرانى داروها که براى یک دوره درمانى 5 روزه به 50 دلار مى رسد، هنوز رعایت نکات بهداشتى در پیشگیرى از بروز این بیمارى نقش مهمى به ویژه در کشورهاى توسعه نیافته دارد. براى پیشگیرى سعى کنید تغذیه سالم داشته باشید.
به مقدار کافى از میوه ها و سبزیجات استفاده کنید و در صورت مواجهه با مبتلایان به انفلوانزا از تماس نزدیک مانند دست دادن و روبوسى با آنان خوددارى کنید، آنان نیز باید وسایل خود را از دیگران جدا کنند و هنگام سرفه یا عطسه با دستمال مناسب جلوى بینى و دهان خود را بگیرند.
تفاوتهای سرما خوردگی ، آنفولانزا و آلرژی
دانستن تفاوتهای سرماخوردگی ، آنفولانزا و آلرژی امری مهم برای مقابله با اینگونه بیماریها می باشد .
بر خلاف باور بسیاری از مردم ، هوای سرد تاثیری بر سرماخوردگی ندارد یا اگر هم دارد بسیار اندک است . حقیقت آن است که در طول فصلهای سرد ، مردم اغلب اوقات خود را در محیطهای سرپوشیده و بسته می گذرانند ، در نتیجه شانس و فرصت پخش شدن ویروس به طریق تماس نزدیک از فردی به فرد دیگر افزایش می یابد . بطور کلی ویروس سرماخوردگی از دو طریق انتقال می یابد ، اول از طریق تنفس و استنشاق ترشحات عفونی ، عطسه و سرفه پخش شده در هوا و دوم از طریق لمس اشیاء آلوده به ویروس (مانند کتاب، دستگیره در و دست دادن با افراد بیمار ) و لمس متقابل صورت .
هوای سرد رطوبت را کاهش می دهد ، از این رو باعث خشک شدن مجرای بینی می شود و بدین وسیله شرایط برای واگیر کردن ویروس آماده می شود . ترشحات معمول و طبیعی بینی و گلو یکی از اولین خطوط دفاعی بدن در مقابل ویروس های سرماخوردگی هستند ، به علاوه بسیاری از ویروسهای سرماخوردگی با کاهش رطوبت ، دوام بیشتری پیدا می کنند .
تشخیص سرماخوردگی و آنفولانزا از یکدیگر بسیار مهم است ، خصوصا در مورد بچه ها و افراد مسنی که سیستم دفاعی بدنشان دچار اختلال و اشکال است و به بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا دچار شده اند چرا که بیماری سرماخوردگی به آسانی قابل درمان است ولی آنفولانزا یکی از بیماریهای خطرناکی است که می تواند به مرگ منجر شود . به طوری که آمار نشان می دهد ، آنفولانزا سالانه تنها در آمریکا جان 20 هزار نفر را می گیرد . سرماخورگی و آنفولانزا هر دو نشانه های مشترکی دارند اما معمولا می توان آنها را از هم تمیز داد .
به طور کلی نشانه های سرماخوردگی مرحله به مرحله و طی چند روز بعد از شروع عفونت بروز پیدا می کند . سرماخوردگی معمولا با گلو درد همراه با عطسه و آبریزش بینی یا گرفتگی بینی شروع می شود .
تب یک علامت معمولی برای یک سرماخوردگی ساده نمی باشد و زمانی که تب وجود دارد ، معمولا بیانگر وجود عفونت باکتریائی می باشد . همچنین معمولا سردرد شدید و دردهای شدید عضلانی رابطه مستقیمی با بیماری سرماخوردگی ندارند و علائم خستگی و ضعف نیز خفیف می باشد . نشانه های آنفولانزا از قبیل سردرد ، سرفه های خشک ، لرز و درد عمومی در تمام بدن معمولا به طور ناگهانی ظاهر می شود . همچنین تب بالا ( 38/8 – 40 درجه سانتیگراد ) در مدت سه تا چهار روز ، یکی از مهمترین نشانه های آنفولانزا است. گرفتن بینی ، عطسه ، گلودرد از نشانه های بارز آنفولانزا نمی باشد .
این علائم اگر وجود داشته باشد معمولا در مراحل آخر بیماری بروز می نماید . تمیز دادن بین سرماخوردگی و آلرژی دارای اهمیت بسیاری است . نشانه های سرماخوردگی و آلرژی می تواند مشابه باشد . اما یک سری از نشانه ها و علامتهای بخصوصی وجود دارد که می توان آن دو را از هم متمایز کرد . در حقیقت هم آلرژی و هم سرماخوردگی دارای نشانه هایی از قبیل گرفتگی بینی ، عطسه ، آبریزش چشم و گاهی سردرد می باشد . اما علائم سرماخوردگی یکی یکی ظاهر می شوند . ابتدا عطسه ، آبریزش بینی ، آبریزش چشم و به دنبال آن گرفتگی بینی اما در آلرژی تمام علائم با هم و در یک زمان ظاهر می شوند .
عطسه های پیاپی و پشت سر هم معمولا نشانه وجود آلرژی است ، در صورتی که تک عطسه معمولا نشانه سرماخوردگی است . به علاوه در سرماخوردگی ترشحات بینی زرد رنگ است ، در صورتی که در آلرژی ترشحات بینی بی رنگ و رقیق می باشد .
یکی دیگر از تفاوتهای آلرژی و سرماخوردگی این است که طول مدت وجود علائم سرماخوردگی می تواند 7 تا 10 روز ادامه داشته باشد ، در حالی که نشانه های آلرژی در مدت بسیار کوتاهتری پایان می یابد . تا کنون بیش از 200 نوع مختلف از ویروس سرماخوردگی شناخته شده است .
ویروس pare – influenza- corona – Rhino جزء رایج ترین ویروسها می باشد . قسمت بالایی بینی به علت داشتن دمای مناسب 32/7 درجه سانتیگراد ، یکی از مناسبت ترین مکانها برای رشد ویروسهاست . برخی از انواع ویروسهای آنفولانزا و سرماخوردگی قابلیت جهش و تغییر نوع به ویروس دیگر را دارند . این امر دانشمندان را برای پیدا کردن واکسنهای موثر به دردسر انداخته است . به طور کلی زنان بیشتر از مردان دچار سرماخوردگی می شوند .
اما بسیاری از مردم بر این باورند که این امر به دلیل ضعف جسمانی و یا ضعف سیستم دفاعی بدن زنان می باشد . اما دلیل اصلی آن این است که زنان در ارتباط بیشتری با بچه ها هستند و همچنین بچه ها بیشترین آمار سرماخوردگی را دارند . اصولا این امر به دلیل ضعف ساختار سیستم دفاعی بچه ها یا مقاومت کم آنها در مقابل عفونتها و همچنین به دلیل تماس زیاد با بچه های دیگر مدرسه و مکانهای دیگر می باشد.
بیماری آنفولانزا انواع مختلفی دارد وحتی جانوران نبز از این قاعده مستثنی نیستند در زیر مثالهای از انواع این بیماری آورده شده :
خروسک ( Croup )
خروسک یک بیماری ویروسی بوده و به حالتی گفته می شود که التهاب و تورم درمجرای تنفسی فوقانی ایجاد شده که منجر به سختی تنفس و ایجاد صدای شبیه « پارس سگ » در هر بار تنفس و یا سرفه می شود . این بیماری از ۶ ماهگی تا ۳ سالگی بیشترین شیوع را دارد و پس از ۶ سالگی کمتر یافت می شود .
عامل این ویروس پاراآنفلوانزا و ویروس سن سی شیال تنفسی یا انفلوانزا نوع A یا B و هموفیلوس - آنفلوانزا عوامل ایجاد خروسک می باشند . عفونتهای باکتریایی در ایجاد خروسک هم میتوانند دخیل باشند .
*زمان بروز خروسک در انتهای پائیز و طول زمستان بیشترین شیوع زمانی را دارد .
علائم بیماری :
تنفس سخت و صدادار ، شبیه پارس سگ و تند
بی رنگی پوست و گاهاً کبود ناشی از کمبود اکسیژن
استفاده از عضلات فرعی تنفسی
قطرات تنفسی پرندگان آلوده می تواند پرندگان اهلی را در داخل مرغداری ها و حتی خارج از آنها آلوده کند . خطر انتقال عفونت از پرندگان وحشی به اهلی بیشتر است . در بازارهایی که مرغ زنده می فروشند و مملو از مرغ و پرندگان دیگر است و شرایط بهداشتی نامطلوب می باشد این خطر بیشتر می شود .
مرغان مهاجر دریایی بخصوص اردک های وحشی مخازن طبیعی ویروس محسوب می شوند و از سویی خود این پرندگان مقاومترین پرندگان نسبت به ابتلاء به بیماری محسوب می شوند . آنها می توانند تا مسافتهای طولانی ویروس را حمل کنند و عاملی برای انتقال ویروس از یک کشور به کشور دیگر شوند .
مقامات بهداشتی رسمی جهان معتقدند شیوع آنفلوانزا در پرندگان به دلایل مختلف می تواند علامت هشدار دهنده ای نسبت به قریب الوقوع این اتفاق در انسان باشد . اول آنکه اکثر اپیدمی های بزرگی که در آسیا رخ داده بواسط گونه بشدت بیماریزای آن بوده است .
در ضمن شواهد فزاینده ای وجود دارد دال براینکه این زنجیره ظرفیت منحصر بفردی در جهش و عبور از سد بین انسان و پرنده داشته و باعث بیماری شدید و مرگباری در آینده در انسان خواهد شد . نگرانی بزرگتر امکان شیوع در انسان با همین ویروس است . اگر ویروسهای جدید ژنهای انسانی کافی داشته باشد انتقال می تواند بصورت مستقیم از انسان به انسان صورت گیرد ( یعنی انتقال انسان به انسان جایگزین انتقال پرنده به انسان می شود ) این واقعه یکبار در سال ۱۹۱۸ رخ داد که در آن هنگام ظرف ۲ سال چندین نوع بزرگ بیماری پدیدار شد و در نتیجه آن ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر جان باختند .
در میان موشهای ویروس نوع H5N1 از همه خطرناکتر است ولی در بین انسانها بسیار نادر است .
بهرحال کنترل هر چه سریعتر آنفلوانزای پزندگان با هر زنجیره ای از ویروس که باشد حتی اگر در گروه بیماریزایی کم قرار گیرد نیز از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است . بعضی از ویروسها که بیماری زایی آنها کم است اگر در میان پرندگان به چرخش درآیند تا ۹ ماه بشدت بیماریزا می شوند