ساختار زمین :
ژول ورن داستان نویس فرانسوی در سال 1864 میلادی، داستانی تخیلی درباره ی ساختار زمین به نام «مسافرت به زمین» نوشته است.
در این داستان، گروهی از دانشمندان در روزی خاص از دهانه ی یک آتشفشان به داخل زمین می روند و پس از مسافرتی دشوار به مرکز زمین می رسند و در آن جا با رود، دریاچه، دریا، انواع گیاهان و جانوران روبه رو می شوند و ....
به نظر شما، مشاهدات مسافرین داستان «ژول ورن» امروزه مورد قبول است؟
آیا در حال حاضر می توان از دهانه ی آتشفشان ها به مرکز زمین مسافرت نمود؟
با توجه به زمان زندگی ژول ورن، چرا او درون زمین را اینگونه وصف کرد؟
آیا انسان می تواند به مرکز زمین مسافرت کند؟
در زمان حاضر دانشمندان چگونه به مطالعه داخل زمین می پردازند؟
انسان همواره به دنبال شناسایی ساختار داخلی کره ی زمین بوده است. ولی شرایط حاکم بر داخل زمین یعنی دما و فشار بسیار زیاد، مانع دسترسی مستقیم به قسمت های داخلی زمین شده است. در حال حاضر عمیق ترین چاهی که آدمی توانسته حفر کند عمقی بیش تر از 13 کیلومتر ندارد. باید به کمک روش های غیرمستقیمی مانند مطالعه ی مواد مذاب خارج شده از آتشفشان ها، دما و ترکیب چشمه های آب گرم و از همه مهمتر امواج زلزله داخل زمین را شناسایی کرد. امواج زلزله بیشترین آگاهی ها را در مورد جنس و ساختمان قسمت های درونی زمین در اختیار دانشمندان قرار می گذارند. اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که زمین ساختمانی لایه ای دارد. بخش مرکزی کره ی زمین را هسته، که خود شامل دو قسمت داخلی و خارجی است و لایه های اطراف هسته را از داخل به خارج، به ترتیب گوشته و پوسته می نامند.
هسته :
داغ ترین قسمت داخلی زمین، هسته است. مواد هسته، به علت فشار زیادی که بر آن وارد می شود، بسیار متراکم تر از مواد سایر قسمت های داخلی زمین است. شواهد به دست آمده نشان می دهد که جنس هسته، بیشتر، از آهن و نیکل است که به دو حالت جامد و مایع در هسته قرار دارند. قسمت جامد در مرکز و قسمت مایع در اطراف آن قرار دارد. به کمک هسته ی آهن – نیکل است که دانشمندان زمین شناس توانسته اند خاصیت مغناطیسی زمین را توضیح دهند.
گوشته :
اطراف هسته را قسمتی فرا گرفته است که به آن گوشته می گویند. ساختمان گوشته در همه جا یکنواخت نیست؛ قسمت اعظم آن که به هسته نزدیک است حالت سنگی دارد و قسمت های میانی حالت خمیری و قسمت های بالایی دوباره حالت سنگی و سخت دارند. قسمت خمیری شکل گوشته را نرم کره گویند. در نرم کره دما و فشار به صورتی است که مواد به نقطه ی ذوب خود نزدیک هستند و درصد ناچیزی از مواد سازنده ی آن به حالت مذاب اند.
مواد سازنده ی گوشته، بیشتر، از سیلیسیم، اکسیژن، آهن، منیزیم و کلسیم است.
پوسته :
پوسته قشر نسبتاً نازکی در اطراف کره ی زمین است که بلندترین کوه های زمین و عمیق ترین نقاط اقیانوس ها را دربر می گیرد. ضخامت پوسته در نقاط مختلف متفاوت است. ضخامت متوسط آن در قاره ها حدود 20 تا 60 کیلومتر و در اقیانوس ها حدود 8 الی 12 کیلومتر است. ترکیب و ساختمان پوسته در زیر قاره ها و اقیانوس ها با هم متفاوت است. پوسته ی زیر قاره ها از دو لایه درست شده است؛ لایه ی بالایی، بیشتر از سیلیسیم و آلومینیوم و لایه ی زیرین بیشتر از سیلیسیم، منیزیم و آهن درست شده است. پوسته در زیر اقیانوس ها فقط از یک لایه تشکیل شده است که جنس آن از همان جنس لایه ی زیرین قاره هاست.
سنگ کره :
پوسته ی سنگی و سخت زمین را به همراه قسمت سنگی گوشته، سنگ کره گویند. سنگ کره روی نرم کره قرار دارد و می تواند به آرامی روی آن جابه جا شود. امروزه علت وقوع زلزله و بسیاری از پدیده های زمین شناسایی دیگر را به حرکات سنگ کره مربوط می دانند.