تحقیق مقاله مشارکت خانواده در برنامه های آموزشی و تربیتی مدارس

مقدمه:

در نظام جمهوری اسلامی جایگاه خانواده نشأت گرفته از جهان بینی و تعالیم عملی اسلام است و از آن به عنوان کانون اصلی رشد و تعالی انسان و ارتقای ارزش های فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی و عامل حفظ و صیانت ارزش­های انسانی، هویت فرهنگی، دینی و ملی یاد می شود. قانون اساسی ما خانواده را واحد بنیادین جامعه معرفی کرده و معتقد است که تشکیل خانواده زمینه ساز اصلی حرکت تکاملی و رشد یابنده­ی انسان است. توافق عقیدتی و آرمانی اصلی اساسی بوده و فراهم کردن امکانات برای نیل به این مقصود از وظایف حکومت اسلامی است.

وزارت آموزش و پرورش در نظام جمهوری اسلامی از جمله دستگاه­هائی است که بیشترین ارتباط را با خانواده­ها داشته و تقریباً می­توان گفت تنها دستگاهی است که با تمام خانواده ها در کشور ارتباط مستقیم روزمره دارد.

مسؤولیتی که نهاد آموزش و پرورش در انتقال ارزش­ها و باورهای اعتقادی، ملی و فرهنگی و آماده سازی نسل آینده برای پذیرش مسؤولیت های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی بر عهده دارد، این نهاد را ملزم می­کند که به موضوع خانواده توجه جدی­تری داشته باشد. چون خانه و مدرسه در ایفای این وظیفه نقش مکمل یکدیگر را دارند.

نقش خانه و مدرسه در فرهنگ سازی، حفاظت و صیانت از فرهنگ اسلامی و ملی و مقابله با فرهنگ مهاجم بیگانه بر کسی پوشیده نیست.

جهت ثبات سیاسی، اعتلای فرهنگی و توسعه و سازندگی انکار ناپذیر است. مفاهیمی هم­چون عدالت، شجاعت و نیکوکاری، اعتماد متقابل، احترام، محبت، همکاری، ایثار، انتقاد پذیری، عفو و اغماض، انضباط و رعایت حقوق و حدود را فرزندان برای نخستین بار در محیط خانواده تجربه می­کنند و سپس در مدرسه به آموزش و تمرین آن می پردازند.

خوشبختانه آموزش و پرورش در چند سال اخیر در کنار آموزش و ارتقای دانش و آگاهی معلمان و فرهنگیان، به آموزش خانواده ها نیز همت گمارده است؛ زیرا بر این اعتقاد است که خانواده زمانی به ایفای مسؤولیت­های خود به نحو مطلوب اقدام می­کند که آگاهی لازم را داشته باشد. توانایی در گرو دانایی است. برای داشتن یک زندگی مطلوب که اعضای آن بتوانند وظایف خود را به نحو 0شایسته انجام دهند، کسب دانایی و آگاهی لازم است و این مطلوب با افزایش راه­های توسعه­ی مشارکت خانه و مدرسه امکان پذیر می باشد.

دلایل ضرورت آموزش خانواده:

در خانواده والدین در موضعی هستند که می توانند به گونه­ای رفتار کنند که نتیجه­ی آن هدایت رفتار کودک باشد. بنابراین هنگامی که کودک رفتار نامطلوب در منزل نشان می دهد دلیل آن می تواند واکنش های نامناسب و ناهمسان والدین باشد. در واقع والدین ممکن است نادانسته رفتار نامناسب فرزند خود را تقویت کنند. از این رو اصلاح رفتاری والدین، پیش نیازی است بر اصلاح رفتار کودک . دلیل دیگر برای آموزش اولیاء به جای کار با کودک این است که والدین بیشترین وقت خود را با فرزند خود سپری می کنند. از این رو تأثیروالدین روی رفتار کودک به مراتب بیشتر از تأثیر روابط درمانگر بر کودک است. که البته این امر درباره­ی مربیان و معلمان مدارس نیز صدق می­کند. یکی از هدف های مهم آموزش اولیاء ایجاد تغییرات مناسب در رفتار آن­ها در زمینه­ی ارتباط اولیاء با فرزندانشان می باشد. اکثر تظاهرات عاطفی را فرزند از والدین فرا می­ گیرد.

الگوهای متفاوت در رفتار والدین به واکنش­ها و عکس العمل­های مختلف فرزندان که گاه سازگارانه و گاه ناسازگارانه است می­انجامد. در آموزش اولیاء عقیده­ی اصلی بر آن است که والدین در هر سنی می­توانند فراگیرند و به توسعه­ی مهارت های خود بپردازند. (کانتور، 1995)

اصولی که کانتور در­­زمینه­ی آموزش اولیاء ارائه می­نماید نه تنها مؤید این نوع آموزش­هاست، بلکه میزان علاقه­مندی و تمایل والدین را به لحاظ حضوری در این آموزش­ها روشن می سازد. کانتور در اصل اول آموزش اولیاء می گوید: والدین قدرت فراگیری دارند، چون در جلسات آموزش گروهی والدین، اطلاعات گوناگون در زمینه­های متعدد بین والدین رد و بدل می شود که موجب توسعه و گسترش دانش و بینش آن­ها می­گردد. به علاوه از طریق مشارکت در کلاس­ها، والدین با عقاید و تجربیات مختلف و افکار جدید آشنا می شوند و کاربردهای هر روش را فرا می­گیرند.

اصل دوم کانتور می­گوید: والدین علاقه­مند به فراگیری هستند. اگر آن­ها در رابطه با فرزند خود با مشکلی روبرو شوند، چون می خواهند فرزندانشان در آینده فردی موفق و خوشبخت باشند، لذا می­خواهند به هر ترتیبی راه­حل مناسبی برای مشکل پیدا کنند.

حتی اگر والدین به تنهایی قادر به یافتن راه حلی نباشند، از دیگران کمک خواهند گرفت. بدین جهت چون والدین دوست دارند و می­خواهند روش­های مبارزه با مشکلات و رفتارهای مناسب کودک را فراگیرند، باید امکاناتی برای یادگیری آن­ها به وجود آید.

یکی از امکاناتی که یادگیری آن­ها را می افزاید، شرکت در کلاس های آموزش اولیاء است. کانتور در اصل سوم اعتقاد دارد، اولیاء آن چیزی را یاد می­گیرند که دوست دارند. با پیروی از این اصل مهم موضوع بحث در کلاس­های آموزشی باید برای همه­ی شرکت کنندگان جالب باشد و سرانجام در اصل چهارم

آموزش اولیاء آمده است: « والدین زمانی چیزی را یاد می گیرند که به تجربه­ی روابط آن ها با فرزندانشان مربوط باشد ».