تحقیق مقاله مالیات بر ارث

مالیات بر ارث
هرگاه در نتیجه فوت شخصی اعم از فوت واقعی یا فرضی اموالی از متوفی باقی بماند مشمول مالیات بر ارث خواهد بود وراث برای استفاده از حقوق مالی و اموال باقیمانده از متوفی نظیر حقوق بازنشستگی ودیه و همچنین انجام هرگونه نقل و انتقال یا ثبت اموال حقوقی و برداشت از حسابهای بانکی متوفی ملزم به ارائه گواهی حصر وراثت و گواهینامه واریز مالیات بر ارث می باشند.

وراث از نظر قانونهای مالیاتی مستقیم

 ماده 18 قانون مالیاتهای مستقیم – وراث از نظر این قانون به سه طبقه تقسیم می شوند:

1- وراث طبقه اول که عبارتند از: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد

2- وراث طبقه دوم که عبارتند از: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها

3- وراث طبقه سوم که عبارتند از: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها

اموال مشمول مالیات بر ارث

 ماده 19 قانون مالیاتهای مستقیم – اموال مشمول مالیات بر ارث عبارتند از کلیه ماترک متوفی واقع در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیرمنقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی پس از کسر هزینه کفن و دفن در ح دود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعیو دیون محقق متوفی.

چنانچه وراث طبقه اول متوفی جهت انجام هزینه های ضروری از قبیل کفن و دفن و مراسم ترحیم نیاز به برداشت وجه نقد از حساب بانکی متوفی داشته باشند، بانکها می توانند پس از احراز هویت کامل وراث حداکثر تا مبلغ 10.000.000 ریال بطور علی الحساب بدون ارائه گواهی واریز مالیات بر ارث پرداخت نمایند.

نرخ مالیات بر ارث نسبت به سهم الارث

 ماده 20 قانون مالیاتهای مستقیم – نرخ مالیت بر ارث نسبت به سهم الارث وراث به شرح زیر است:

شرح

طبقه اول

طبقه دوم

طبقه سوم

تا مبلغ 50.000.000 ریال

5%

15%

35%

تا مبلغ 200.000.000 ریال نسبت به مازاد 50.000.000 ریال

15%

25%

45^

تا مبلغ 500.000.000 ریال نسبت به مازاد 200.000.000 ریال

25%

35%

55%

نسبت به مازاد 500.000.000 ریال

35%

45%

65%

از سهم  الارث هریک از وراث طبقه اول مبلغ سی میلیون (30.000.000 ) ریال به عنوان معافیت کسر و مازاد به نرخ های طبقه اول که کمتر از بیست سال سن داشته یا محجور یا معلول از کارافتاده باشد مبلغ پنجاه میلیون (50.000.000) ریال خواهد بود.

اموال زیر از مشمول مالیات بر ارث خارج است.

- وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده، بیمه عمر، خسارت فوت ، دیه.

- هشتاد درصد اوراق مشارکت و سپرده های متوفی نزد بانکهای ایرانی و شعب آنها در خارج از کشور و موسسه های اعتباری مجاز.

- پنجاه درصد ارزش سهام متوفی در شرکتهایی که سهام آنها طبق قانون مربوط در بورس پذیرفته شده باشد.

- چهل درصد ارزش سهام یا سهم الشرکه متوفی در سایر شرکتها

- چهل درصد ارزش خالص دارایی متوفی در واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی .

وظیفه وراث

 ماده 26 قانون مالیاتهای مستقیم – وراث (منفرداً یا مجتمعاً) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها مکلفند ظرف شش ماه از تاریخ فوقت متوفی اظهارنامه ای روی نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین بهای زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی هایی که طبق مقررات این فصل قابل احتساب هستند به ضمیمه مدارک زیر به اداره کل امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم و رسید دریافت دارند.

مدارک موردنیاز

 1- رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی بشود.

ملک: سند مالکیت، گواهی پایان کار ساختمان یا قبض پرداخت عوارض نوسازی.

اتومبیل : سند مالکیت

محل کسب: سند مالکیت یا سند اجاره و پروانه کسب

سهام شرکت: برگه سهام و مدارک متعلق به شرکت

اسناد مربوط به وجوه نقد نزد بانکها و موسسات اعتباری و سپرده گذاریها

2- رونوشت یا تصویر گوای شده اسناد مربوط به بدهی و مطالبات متوفی

3- درصورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود رونوشت یا تصور گواهی شده وکالت نامه یا قیم نامه

4- رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت نامه متوفی اگر وصیت نامه موجود باشد.

5- گواهی فوت

6- تصویر شناسنامه کلیه وراث و متوفی

گواهینامه تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث

 ماده 28 قانون مالیاتهای مستقیم – مشمولین مالیات بر ارث مکلفند مالیات متعلق را براساس اظهارنامه تا سه ماه پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه به رسم علی الحساب پرداخت و رسید دریافت دارند.

عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر (حداکثر 6 ماه پس از تاریخ فوت متوفی) موجب تعلق جریمه ای معادل ده درصد مالیات متعلق خواهد بود. همچنین پرداخت مالیات پس از آن موعد موجب تعلق جریمه ای معادل 5/2% مالیات به ازاء هر ماه خواهد بود.

ماده 31 قانون مالیاتهای مستقیم – اداره امور مالیاتی مکلف است پس از تسلیم اظهارنامه از طرف وراث یا نماینده قانونی آنها در صورت درخواست کتبی ظرف یک هفته گواهی نامه متضمن رونوشت مصدق ریز ماترک را که در اظهارنامه نوشته شده صادر و به مودی تسلیم نماید. این گواهی نامه فقط از نظر صدور برگ حصر وراثت معتبر است. رسیدگی به تقاضای حصر وراثت در دادگاهها موکول به ارائه گواهی نامه مذکور در این ماده خواهد بود.

روش محاسبات مالیات بر ارث

مأخذ ارزیابی املاک اعم از عرصه یا اعیان، ارزش معاملاتی ملک و چنانچه برای مورد معامله ارزش معاملاتی تعیین نشده باشد ارزش معاملاتی نزدیک ترین محل مشابه در زمان فوت بوده مأخذ ارزیابی سایر اموال مالی متوفی ارزش روز آنها در تاریخ فوت خواهد بود.

اثاث البیت محل سکونت از نظر مالیاتیع جزء ماترک متوفی محسوب نخواهد شد.

گواهینامه واریز مالیات بر ارث

 ماده 35 قانون مالیاتهای مستقیم – ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیرمنقول را به اسم وراث یا موصی له ثبت می نمایند، همچنین کلیه دفاتر اسناد رسمی در موقعی که می خواهند تقسیم نامه یا هر نوع معامله وراث راجع به ماترک را ثبت کنند، باید گواهی نامه اداره امور مالیاتی صلاحیت دار را مبنی بر عدم شمول مالیات یا این که مالیات متعلق کلا پرداخت یا ترتیب یا تضمین لازم برای پرداخت آن داده شده است مطالبه نمایند و قبل از ارائه این گواهی نامه مجاز به ثبت نیستند.

مراجع حل اختلاف

 اولین مرجع برای رفع اختلاف بین وراث و مأمور تشخیص مالیاتی پس از صدور برگ تشخیص مالیات و ابلاغ آن، رئیس اداره امور مالیاتی ذیربط است. وراث ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات می توانند به وی مراجعه و با ارائه دلایل و اسناد و مدارک لازم کتبا تقاضای رسیدگی کنند، رئیس اداره امور مالیاتی ظرف مدت سی روز موضوع را رسیدگی و در صورت موثر بودن مدارک، درآمد مشمول مالیاتی مورد مطالبه از سهم الارث را تعدیل خواهد نمود. در غیر این صورت پرونده به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده خواهد شد و رأی هیأت با اکثریت آرا قطعی و لازم الاجرا است.

ماده 37 قانون مالیاتهای مستقیم – در صورتی که پس از قطعیت مالیات اسناد و مدارک تازه ای مربوط به بدهی متوفی یا عدم تعلق دارایی به وی ارائه گردد و در محاسبه مالیاتی موثر باشد پرونده امر جهت صدور رأی مقتضی به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارسال و طبق رأی هیأت اقدام خواهد شد.

مالیات بر ارث در ایران چگونه محاسبه می شود؟

مالیات بر ارث مانند سایر منابع مالیاتی بر اساس قانون مالیات های مستقیم مصوب مجلس شورای اسلامی و توسط مأموران تشخیص مالیات بر ارث در سازمان امور مالیاتی محاسبه و وصول می شود. در این راستا، هرگاه در نتیجه فوت شخصی، مالی از متوفی به ورثه برسد، ورّاث یا نماینده قانونی آنها موظفند ظرف مدت 6 ماه از تاریخ فوت متوفی، به سازمان امور مالیاتی محل سکونت مرحوم یا مرحومه مراجعه و با ارایه اسناد مربوطه، صورت اموال و بدهی های وی را در اظهارنامه مخصوص مالیات بر ارث گزارش نمایند. بدین ترتیب، پس از تشکیل پرونده متوفی، گواهینامه تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث صادر و به ورثه داده می شود. این گواهینامه یکی از مدارک مورد نیاز برای اخذ گواهی انحصار وراثت است که باید به مجتمع قضایی مربوطه تسلیم گردد. در این گواهی، اسامی وراث قانونی اعلام و میزان سهم الارث هر یک از آنان مشخص می گردد.

اقتصاد ایران: آیا تاکنون تغییری در قانون ارث ایجاد شده است؟

نحوه تقسیم ترکه بر اساس قوانین دینی است و همه می دانیم که روش دین، تغییر ناپذیراست. البته با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی زمان و با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی، می توان اصلاحیه هایی در قانون مالیات ها صورت داد. برای مثال، در قانون مالیات بر ارث، افزایش معافیت ها و کاهش نرخ مالیات بر ارث تغییر یافته است. در این راستا، آخرین اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم مصوب 27 بهمن ماه 1380 مجلس شورای اسلامی، از اول فروردین 1381 در حال اجرا است.

اقتصاد ایران: نحوه قیمت گذاری اموال متوفی چگونه است؟

پس از تکمیل پرونده، اموال منقول و غیرمنقول متوفی بر اساس مدارک موجود و به نرخ روز توسط مأموران تشخیص مالیات قیمت گذاری می شود. سپس با کسر بدهی های مورد قبول متوفی مانند مهریه همسر، بدهی به بانک ها و مؤسسات دولتی و غیردولتی، هزینه های کفن و دفن و غیره، ماترک خالص تعیین می گردد. در مرحله بعد، سهم الارث هر یک از وراث بر اساس نرخ های مقرر در قانون مالیات بر ارث، تعیین و به آنان ابلاغ می شود. مأخذ ارزیابی املاک اعم از عرصه و اعیان، براساس دفاتر ارزش معاملاتی مربوط به محل وقوع ملک صورت می گیرد. سایر اموال و حقوق مالی متوفی هم به ارزش آنها در تاریخ فوت محاسبه می گردد.

اقتصاد ایران: در بین بدهی های متوفی به مهریه همسر اشاره کردید. مهریه همسران بر چه اساسی محاسبه و پرداخت می شود؟

چنانچه متوفی مرد باشد، یکی از بدهی های مسلم وی، مهریه است که از ماترک مرحوم به همسر وی پرداخت می گردد. از آنجا که در بسیاری از موارد ارثیه قابل توجهی به همسران تعلق نمی گیرد، تعدادی از زنان پس از فوت همسرشان دچار مشکلات مالی می شوند. از همین رو، مجلس شورای اسلامی در شهریور ماه 1376 قانونی را تصویب نمود مبنی بر اینکه مهریه همسر در هنگام طلاق یا فوت بر اساس شاخص بانک مرکزی، به نرخ روز تبدیل و پرداخت گردد.

اقتصاد ایران: چه اموالی از متوفی مشمول معافیت از مالیات بر ارث می باشند؟

وجوه بازنشستگی، تمام مزایای مربوط به دوران خدمت متوفی، انواع بیمه و خسارات فوت و دیه که به طور یکجا یا مستمر به وراث پرداخت می شود، از پرداخت مالیات معافند. همچنین اموالی که به مؤسسات خیریه یا یکی از سازمان های تحت نظارت دولت بخشیده شده، در صورتی که به تأیید سازمان های مذکور برسد، مشمول معافیت هستند. همچنین 80 درصد اوراق مشارکت و سپرده های متوفی نزد بانک های ایرانی و شعب آنها در خارج از کشور و مؤسسه های اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی، 50 درصد ارزش سهام متوفی در شرکت های سهامی مورد پذیرش، 40 درصد ارزش سهام یا سهم الشرکه متوفی در سایر شرکت ها و واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی نیز مشمول مالیات بر ارث نیستند.

از سوی دیگر، ورّاث طبقات اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی به شرط احراز شهادت توسط یکی از نیروهای مسلح یا بنیاد شهید انقلاب اسلامی، مشمول مالیات بر ارث نمی باشند. البته میزان معافیت وراث طبقه اول یعنی همسر، پدر، مادر و فرزندان از ابتدای سال 1381 به اِزای هر نفر 30 میلیون ریال است و مازاد سهم الارث هر نفر بر اساس نرخ های مصوب مشمول مالیات می باشد. به علاوه، معافیت مذکور برای هر یک از وراث طبقه اول که کمتر از بیست سال سن داشته یا مهجور یا معلول از کارافتاده باشند، مبلغ 50 میلیون ریال خواهد بود. لازم به ذکر است، وراث طبقه دوم و سوم مشمول معافیت نیستند. البته نرخ های مالیاتی تصاعدی اند و هر ورثه فقط باید از یک معافیت استفاده کند.