کلید واژه ها: امواج آموزش و پرورش - ضرورت تغییر - افراد ذینفع
چکیده:
بعد از ارئه مقدمه ابتدا مختصری در رابطه با امواج آموزش و پرورش بحث شده و سپس در مورد ضرورت تغییر در آموزش و پرورش و نیز در ارتباط با نظام آموزش کارآمد بحث شده است و نیز در خصوص مشارکت و بکارگیری افراد ذینفع در آموزش و پرورش و فوائد آن شرح مختصری داده شده و در انتها چارت اجرایی و آموزشی مدرسه ترسیم گردیده که بر این اساس کار ادامه می یابد. و این چارت بدون نیاز به هزینه قابل ملاحظه قابل اجرا در تمام مدارس سطح شهرستان می باشد.
هیچ روشی بهتر از پژوهش نیست امام علی (ع)
مقدمه:
امروزه مردم از اضمحلال جسمی و ذهنی که ناشی از تغییرات بسیار زیاد در کوتاه ترین دوره زمانی است رنج می برند. این نابودی به صورت تعداد زیادی حمله قبلی، جراحت، اختلال عصبی و بیماری مشابه در انسانهای معاصر ظاهر می شود. به نظر تافلر برای مبارزه «با ضربه به آینده» باید مطالعات آینده بخشی از برنامه های آموزش در تمام سطوح تحصیلی می باشد. از جمله اموری که می توان در این برنامه آموزشی جای داد، سناریو، شرکت در مجمع «اندیشمندان» ایفای نقش، برنامه نویسی کامپیوتر در زمینه «سرگرمی های آینده» و برگزاری نمایشگاه برای آینده است.
امواج آموزش و پرورش
در کتاب موج سوم تافلر سه تغییر اساسی یا «موج» را که تأثیر بسیار زیادی در زندگی بشر داشته، شرح می دهد. موج اول تغییری است که با رشد کشاورزی پدید آمد و زندگی کوچ نشینی را دگرگون کرد (1750-1650).
تغییر بزرگ دوم، انقلاب صنعتی یا موج صنعتی بوده که پس از آن آغاز شد. نه تنها صنعت و تکنولوژی را به ارمغان آورد، بلکه متناوب با آن تفکرات ما را نیز تغییر داد.
این موج مدارس را ترغیب کرد تا شیوه های کمتر یکنواخت آموزش را که با زندگی ماشینی هماهنگی دارد اختیار کنند.
به عقیده تافلر ما اکنون در موج سوم قرار داریم که بر فردگرایی روابط گرم و صمیمانه در محیط های دوستانه کار، و نیز بر اقتصاد بخش خدمات تأکید دارد. او عقیده دارد که خانه های ما اکنون کلبه الکترونیک است و لذا آموختن و فراگیری علوم بیشتر در محیط خانه به وقوع می پیوندد.
تافلر در کتاب آموخت برای فردا اظهار می دارد: تازمانی که روند تحولات تکنولوژیک در چنین جامعه ای بسیار کند باشد، جنگ یا شیوع بیماری یا سایر بلاهای طبیعی آهنگ زندگی افراد را چندان مختل نمی کنند.
از این رو برای یک کشور داشتن تصوری معتدل از آیده خویش کار چندان مشکل نیست زیرا تفاوت فاحش بین امروز و فردا دیده نمی شود.
امروزه می دانیم که این امر در حال حاضر واقعیت ندارد.. با این حال هنوز ارتباط نظام های آموزشی با جهان، یک ارتباط ایستا است. این مسئله یادآور نکته ای است که در کتاب برنامه آموزش ببر دندان خنجری نوشته پدی ول نقل شده و نویسنده اظهار می دارد تا پیشروی توده غلطان یخ، فعالیت های حماسی را ضعیف نسازد، به هیچ تحولی در تعلیم و تربیت نیاز نیست یا چنین تحولی اندک است.
ضرورت ایجاد تغییر
جان دیویی : «آموزش و پرورش خود زندگی است نه صرفاً آماده کردن افراد برای زندگی در آینده» لذا توجه به واقعیات روزمره در دنیای در حال تغییر ضرورت داد. آگاهی دقیق از این واقعیات موجب می شود که سیمای آینده و وضع مطلوب را نیز دقیق تر و صحیح تر ترسیم نمائیم و با اطمینان و آگاهی در راستای هدف های تعیین شده و وضع مطلوب حرکت کنیم.
امروزه ما هنوز به تدریس نظریه ها و فعالیتهایی ادامه می دهیم که در بهبود بخشیدن یا حفظ زندگی اجتماعی سودمند نیست «تافلر بر این باور است که هرچند بیشتر مدارس تدریس خود را به طور معمول بر اساس این تفکر برنامه ریزی می کنند که جهان فردا اساساً برای ما آشنا خواهد بود، اما این خیلی بعید به نظر می رسد. احتمال بیشتر این است که آینده از اساس با جهانی که اکنون می شناسیم تفاوت داشته باشد. هنوز ما به تعلیم افراد نه برای آینده و حتی نه برای زمان حال بلکه برای زمان گذشته ادامه می دهیم. لذا ضرورت ایجاد تغییر در فرایند نظام تعلیم تربیت احساس می گردد و نیز خروج از نظام آموزش و پرورش سنتی که باید هرچه زودتر و سریعتر به وضع مطلوب نزدیکتر شویم. برای رسیدن به وضع مطلوب باید تغییرات اطلاعاتی (دهکده جهانی اطلاعات) را مد نظر قرار داد و باید به جایی برسیم که معلمان بدون دغدغه فکری ومجهز به دانش روز در کلاسها حاضر شوند و نیز به اولیا آموزش داده شود که روزگار خلاء پدر و مادر را برای فرزندان و آینده سازان این مرزو بوم را پر کنند آن زمان که افراد خانواده زیر کرسی گرم در کنار هم اوقات بیشتر و خوش تری را سپری می کردند، فرزندان از نظر روانی و عاطفی و اعتماد به نفس به مراتب از نسل امروز بهتر و وضعیت با ثبات تر داشتند. لذا مشکلات رفتاری و اخلاقی امروز کمتر به چشم می خورد.
راه های نو برای مدیریت بر انسان ها
رهبر با توانمند سازی دیگران، قدرت خود را کاهش نمی دهد، بلکه حتی ممکن است آن را افزایش دهد بخصوص اگرچنانچه کلیت سازمان عملکرد بهتری را ارائه کند.
1- از کارکنان تا نیروی انسانی:
اهمیت دادن به خواسته ها، اشتیاق ها و انگیزش های آنان (غالباً یا نادیده گرفته می شد و یا آنطور که شایسته بود مورد توجه قرار نمی گرفته) باعث تقویت همکاری و انگیزش بیشتر در کار می شود. ضمناً باید به این امرتوبه نمود که خواسته های بشر به محض برآورده شدن تغییر می کند. همین که تمنایی به تحقق یافتن نزدیک شد قدرت انگیزش خود را به سرعت از دست می دهد. در عوض قابلیت آن در جهت پرهیز، بروز نارضایتی و بازدارندگی افزایش می یابد. (پیتر دراکر)
2- کاریتمی : مشکلی نیست که توجه به کار و فعالیت تیمی رشد و افزایش داشته است و تیم ها محل فعالیت گروهی است که از تخصص و ایده های یک دیگر استفاده می کنند تا به منظور واحد و مشترکی در کار سازمانی نایل آیند.
3- استفاده از قدرت هوش هیجانی: افرادی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند در ایجاد ارتباط با دیگران موفق ترند و لذا در کار و حرفه و مسئولیت خود نیز موفق می شوند. (هوش هیجانی قدرت مدیریت کردن هیجانات خود و دیگران است).
راه های جدید دیگری نیز وجود دارد که از حوصله بحث خارج می باشد.
نظام آموزشی کارآمد
جهت برقراری نظام آموزش کارآمد که با این دروندادها بتواند بروندادهای کارا داشته باشد. بکار گرفتن هرچه بیشتر و بهتر، اولیا - معلمان و دانش آموزان در امر آموزش و تعلیم و تربیت و اداره امور آموزشگاه ها اجتناب ناپذیر است
مشارکت و همکاری
بر اساس اصل مشارکت و همکاری در برنامه ریزی که باید افراد ذینفع در برنامه ریزیها دخالت داده شوند و از آنجائیکه برنامه ریزی آموزشی گرچه یک کار تخصصی است و نیاز به مهارتها، فنون و اطلاعات گسترده ای دارد اما کاری نیست که بتوان ان را در پشت درهای بسته توسط معدودی از متخصصان انجام داد. استفاده از نظرات کلیه کسانی که به نحوی در فرایند تدوین و اجرای برنامه نقش دارند یک ضرورت است. امام تصمیم نهایی به عهده گروه برنامه ریز است که از تخصص و آگاهی برخوردارند.
افراد ذینفع در مدارس یا (آ . پ) معلمان، مدیران و کارکنان و دانش آموزان و والدین آنها می باشند. استفاده از نظرات آنها در برنامه ریزی ( بویژه در مرحله هدف گذاری که توقعات و خواسته های مردم در آن می تواند مورد توجه قرار گیرد) دو فایده اساسی دارد.
1- گروه برنامه ریز با جمع آوری اطلاعات لازم از آنان نکات مشترکی را پیدا می کنند.
2- چون کلیه گروه های ذینفع در امر برنامه ریزی مشارکت داشته اند احساس مسئولیت بیشتری برای تحقق هدف های برنامه خواهند داشت لذا هنگام اجرای برنامه با مسئولان همکاری بیشتری می کنند زیرا برنامه را از آن خود می دانند.
کمیته برنامه ریزی : برنامه ریزی کلیه امور مربوط به مدرسه که اعضای آن عبارتند از: مدیر- معاونین- نماینده دبیران- نماینده انجمن اولیا و مربیان - نماینده شورای دانش آموزی و کارنظارت بر اجرا و تصویب این برنامه بعهده شورای مدرسه است.
افراد منتخب در انجمن اولیا و مربیان را به کمیته های ذیل تقسیم می کنیم.
1- کمیته مالی و عمران: سه نفر از اولیا + مدیر + نماینده معلمین
2- کمیته بهداشت: 2 نفر از اولیا + معاون پرورشی + نماینده بهداشتیاران دانش آموز
3- کمیته فعالیت های فوق برنامه: 2 نفر از اولیا + 3 نفر از همکاران فرهنگی + نماینده شورای دانش آموزی
4- کمیته آموزش و پرورش: نماینده گروه های تخصصی دبیران + مدیر + معاون + نماینده اولیا