مقدمه
ناخن جویدن عادتى است که توجه کودک را از دنیاى خارج قطع مى کند و باعث در خود فرورفتن کودک مى شود و یا نشانگر نوعى حس انتقامجویى از محیط و ناکامى هاى ناشى از آن است.
پژوهشها نشان میدهد که ۵۰ درصد از نوجوانان و ۲۵ درصد از دانش آموزان دبیرستانى و یک سوم کودکان دبستانى به این عادت مبتلا هستند.
باید دانست که جویدن ناخن اغلب براى از بین بردن اضطراب و کسب آرامش است چراکه در افراد مضطرب آرامش دروغین به وجود مى آورد و وقتى که به صورت عادت در بیاید ترک آن بسیار مشکل است و چه بسا با ترک آن شدت اضطراب کودک بیشتر شده و به ناچار به آن فشارهاى محیطى که ممکن است از علل ناخن جویدن به شمار آید، رو مى آورد.
این را بدانید کودکى که در هر موردى تحت انضباط و تنبیه شدید قرار بگیرد به این عمل رو مى آورد و گاهى نیز بر اثر الگوپذیرى مستقیم کودک از خانواده شکل مى گیرد.
کودکان کمرو و خجالتى نیز دچار این حالت مى شوند البته باید علل مربوط به رشد و نمو کودک مانند درد لثه ناشى از رویش دندان ها را نیز در نظر گرفت. صرفنظر از علل ایجاد مسئله توجه به نکات زیر در درمان این عادت الزامى است.
۱- ابتدا نیازهاى کودکتان را شناسایى کرده و او را در معرض فشار و ناراحتى شدید روحى قرار ندهید براى مثال دویدن، پریدن، خراب کردن وسایل مراحل طبیعى رشد کودک است و کودک نمى تواند مدتى طولانى در یک جا ساکت و آرام بنشیند.
۲- سختگیرى بیش از حد باعث اضطراب در کودک مى شود. از او توقع بیش از حد توانایى اش نداشته باشید. براى نمونه در کودکان خردسال قبل از آن که از لحاظ بدنى آمادگى یابند انتظار کنترل دفع ادرار و یا مدفوع خود را نداشته باشید.
۳- هرگز کودک را به خاطر این عمل سرزنش و مسخره نکنید.
۴- سعى کنید همیشه او را با اشیاى مورد علاقه اش سرگرم کنید.
۵- دقت بیشترى به او اختصاص دهید تا زیاد تنها نماند.
۶- با فرزندتان صحبت کنید و معایب این کار را برایش توضیح دهید.
۷- دقت کنید و ببینید چه اوقاتى بیشتر ناخن خود را مى جود و در این موقع ها به او یک اسباب بازى یا تسبیح و یا یک تکه خمیر بدهید تا با آن بازى کند.
۸- براى ترک این کار جایزه اى در نظر بگیرید و یا مقدارى سکه یا اسکناس به او بدهید و به او بگویید که اگر او را در حال جویدن ناخن دیدید یکى از اسکناس ها را از او مى گیرید و شب اسکناس هاى باقى مانده را مى تواند براى خودش نگه دارد. (البته دادن اسکناس ها باید متناسب با سن کودک باشد)
در پایان براى برطرف کردن این عمل از پاشیدن نمک و فلفل و... بر روى ناخن هاى کودکتان خوددارى کنید و لازم است بدانید چه چیزهایى موجب اضطراب در کودکتان مى شود.
ناخن جویدن یکی از اختلال های عادی "نوروتیک" است که معمولاً از 1 تا 5 سالگی آغاز می شود و بتدریج در 9 تا 15 سالگی شدت می یابد؛ اما اغلب در سنین نوجوانی فرد متوجه عادت نامطلوب خود می شود. این اختلال در دخترها بیشتر از پسرها مشاهده می شود و تقریباً در همه گروههای اجتماعی وجود دارد.
بسیاری از کودکان فقط هنگامی که فشار روحی- عصبی دارند ناخنهای خود را می جوند که این فشارها می تواند در مواردی نظیر نگرانی، اضطراب، عصبانیت، تماشای فیلمهای مهیج و یا ترس از امتحان و... باشد. در چنین شرایطی، ناخن جویدن راهی برای کاهش فشار درونی فرد است. بررسی ها نشان می دهد اضطراب مهمترین عاملی است که در سبب شناسی این اختلال دخیل است.
بسیاری از والدین زمانی که می بینند فرزندشان در حال جویدن ناخن هایش است ناراحت، آزرده و خشمگین می شوند .
به او تذکر می دهند که؛ «ما نگران سلامتی و بهداشت تو هستیم و نمی خواهیم در آینده انگشتانی زشت داشته باشی.»
بیشتر آنان بر این باورند کودکانی که ناخن می جوند، دچار فشار عصبی و اضطراب شده اند و سعی دارند با این عمل خود تشویش و دلهره خود را کاهش دهند.
آنها هم چنین نگران این موضوع هستند که این رفتار در کودکانشان به صورت عادتی درآید که در آینده به سختی بتوانند آن را ترک کنند.
منظور از عادت، رفتاری مقاوم شده است که بارها و بارها تکرار می شود. یک عادت ممکن است گاه به عنوان یک سرگرمی و گاه راهی برای رهایی از اضطراب های روزانه کودک انتخاب شود.
اغلب کودکان و نوجوانان در طی دوران رشد خود، عادات و رفتارهای گوناگونی را تجربه می کنند که مورد تایید والدین و اطرافیان شان نیست؛ مثل مکیدن شست، انگشت در بینی کردن، موتاب دادن، چرخیدن های متوالی در اتاق.
آنان این عادات را کاملاً غیرارادی و ناخودآگاهانه انجام می دهند و به هیچ وجه قصدشان آزردن و برانگیختن دیگران نیست.
در این گونه موارد انتخاب شیوه مقابله و رویارویی با آن مشکل از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا می تواند تاثیر زیادی بر روند درمان و یا وخیم تر شدن اوضاع گذارد.