اینترنت امکانات و ابزارهای متعددی را به منظور ارائه خدمات وسرویس ها در اختیار علاقه مندان قرار می دهد . یکی از ویژگی های بسیار جذاب اینترنت ارائه سرویس ها و خدماتی است که شما را قادر می سازد با مخاطبان خود ارتباطی پویا و متقابل برقرار نموده و از نقطه نظرات آنان در رابطه با یک مطلب ، آگاه شوید .
در این راستا هر یک از کاربران می توانند دانش و تجارب خود را در اختیار دیگران قرار داده و خود نیز به عنوان عضوی از یک جامعه شبکه ای مطرح گردند ( اشتراک دانش ) . فرض کنید ابزاری ارزان قیمت برای انتشار مطلب در اختیار هر نویسنده و یا صاحب قلمی باشد که بتواند با استفاده از آن عقاید، اخبار ، دیدگاهها و نقطه نظرات خود را در رابطه با موضوعات مورد علاقه ، بدون محدودیت های مرسوم بیان نماید.آیا شما علاقه مند به استفاده از چنین ابزاری می باشید ؟ آیا تمایل به داشتن یک روزنامه شخصی دارید که در آن بتوانید مطالب خود را در ارتباط با موضوعات مورد علاقه ، بیان نمائید؟ بشریت درطی چند سال گذشته قدم در دنیای جدیدی گذاشته است که بدون شک یکی از مهمترین دستاوردهای آن تحول و دگرگونی اساسی در ارتباط با نحوه نشر اطلاعات است. وبلاگ ( Weblog ) و یا بلاگ ( Blog ) نمونه ای در این زمنیه بوده که با توجه به ماهیت اینترنت ، ویژگی دو طرفه بودن وب و تنوع خواسته استفاده کنندگان، در کانون توجه علاقه مندان قرار گرفته و ما امروزه شاهد رشد و گسترش چشمگیر آن می باشیم . واژه " بلاگ " ، از جمله واژه های جدیدی است که قدم در عرصه ادبیات جهانی اینترنت گذاشته است .در این مقاله قصد داریم به بررسی این پدیده جدید! اینترنت پرداخته و با ابعاد متفاوت آن بیشتر آشنا شویم .
تاریخچه وبلاگ و وبلاگ نویسی
برخی بر این عقیده هستند که اولین وبلاگ توسط " تیم . برنرزلی " ( مخترع وب ) ایجاد که در آن وی به سایت های جدیدی که در آن زمان ایجاد و بر روی اینترنت فعال می شدند ، اشاره می نمود ( http://info.cern.ch ) . دومین وبلاگ توسط "Marc Andreessen" درNCSA ایجاد که وی نیز در آن عملیاتی مشابه وبلاگ "برنرزلی " را انجام می داد( تا اواسط ۱۹۹۶ ) .در فاصله بین سال های ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۷ که از آن به عنوان " انفجار وب " ، نام برده می شود ، چندین وبلاگ جدید دیگر نیز ایجاد گردید . از وبلاگ های اولیه می توان به وبلاگ متعلق به Dave Winer ( اخبار مربوط Scripting ) ، وبلاگ Barger و Cameron Barrett ، اشاره نمود . محتویات وبلاگ های اولیه اغلب شامل مجموعه ای از لینک ها و توضیحاتی بود که متناسب با علاقه نویسنده ، ایجاد می گردید. در ادامه وبلاگ نویسان ، علاقه مند به ایجاد وبلاگ هائی شدند که در آن مطالبی را درج می نمودند که خود تمایل به خواندن آن را در آینده داشتند ( نظیر دفترچه خاطرات شخصی ) . بدین ترتیب ، وبلاگ ها دارای شخصیتی خاص برای خود شدند که این شخصیت را مستقیما" از مولف خود به ارث می بردند . ( شما با مطالعه دفترچه خاطرات شخصی هر فرد می توانید با ابعاد متفاوت شخصیتی وی نیز تا اندازه ای که امکان دارد ، آشنا شوید ) .گسترش و عمومی شدن وبلاگ ها : اکثر وبلاگ های اولیه توسط طراحان وب و نرم افزار و به عنوان یک فعالیت جانبی که در منزل دنبال می نمودند ، ایجاد و محتوی و ماهیت اطلاعاتی آنان در رابطه با توانمندی و پتانسیل های فن آوری هائی بود که در آن زمان یکی پس از دیگری مطرح می شدند . تعداد وبلاگ ها در ابتدا بسیار اندک و محدود بود تا این که در سال ۱۹۹۹ با راه اندازی چندین سرویس رایگان و یا ارزان قیمت دررابطه با وبلاگ و وبلاگ نویسی ، تعداد آنان رو به افزایش نهاد . سرویس هائی نظیر : Pitas, Livejournal ، Blogger و EditThisPage.com ، نمونه هائی در این زمینه می باشند . استفاده از سرویس های فوق،مستلزم دانش فنی بالائی نبود و علاقه مندان به ایجاد وبلاگ می توانستند به سرعت اقدام به ایجاد وبلاگ مورد نظر خود نمایند . ( رشد چشمگیر وبلاگ و وبلاگ نویسی ) .تا اواسط سال ۲۰۰۰ ، بیش از یکهزار وبلاگ ایجاد و این رقم تا اواسط سال ۲۰۰۲ به بیش از نیم میلیون رسید. بر اساس آمار موجود، تعداد وبلاگ های ایجا د شده توسط سیستم های وبلاگ نویسی به بیش از چندصدهزار رسیده و هر چهل ثانیه یک وبلاگ جدید ، ایجاد می گردد ( بیش از شصت هزار وبلاگ در هر ماه . منبع ) .یکی از مهمترین تحولات مهم در ارتباط با وبلاگ ها ، تبدیل آن به یک رسانه محاوره ای بود. تعداد زیادی از مولفین و نویسندگان وبلاگ ها از وبلاگ خود برای بحث در ارتباط با موضوعات مورد علاقه و یا موضوعات گفته شده توسط سایر نویسندگان در وبلاگ های دیگر استفاده و با بکارگیری لینک های متعدد،امکان دنبال نمودن مباحث مورد نظر را در اختیار خوانند گان قرار می دهند. بدین ترتیت ، خوانند گان علاقه مند ، می توانستند در مباحثه مورد نظر شرکت و علاوه بر آگاهی از سایر دیدگاههای موجود ، نقطه نظرات خود را بیان و یا شخصا" اقدام به ایجاد وبلاگ و دنبال نمودن مباحث مورد نظر در وبلاگ خود نمایند . از لحاظ ظاهری ، شاید وضعیت فوق را بتوان مشابه ارتباطات "چندین نفربا چندین نفر" در نظر گرفت که تاکنون به اشکال متفاوتی نظیر newsgroups ( گروه های خبری ) و یا mailing lists ( لیست های نامه ) ، پیاده سازی شده است . در این رابطه یک تفاوت اساسی وجود دارد : با توجه به اینکه نطرات ارائه شده بر روی فصای متعلق به مولف وبلاگ ارسال می گردد ، پاسخ به سایر افراد ضروری نبوده و آنان پاسخ خود را با مراجعه به وبلاگ ، مشاهده خواهند کرد. یکی دیگر از تحولاتی که همزمان با رشد و گسترش وبلاگ ها محقق گردید ، مطالعه وبلاگ ها توسط سایر وبلاگ نویسان بود که باعث ایجاد پدیده ای با نام blogrolling ، گردید . ( بخشی از یک وبلاگ که لیست سایت هائی را که مولف وبلاگ - بلاگر - ، آنان را بطور منظم و همیشه مطالعه و اصطلاحا" به آنان سر می زند را مشخص می نماید. این بخش معمولا" در بخش سمت راست و یا چپ صفحه بلاگر ویا در یک صفحه مجزاء قرار می گیرد ) . یکی از خصایص جالب این لینک ها ، ایجاد یک جامعه ارتباطی ( شبکه ای ) بین وبلاگ نویسان می باشد . وضعیت اخیر وبلاگ و وبلاگ نویسی : وبلاگ و وبلاگ نویسی همچنان روند توسعه و گسترش خود را ادامه داده و هر روز بر تعداد وبلاگ نویسان افزوده می گردد .جامعه وبلاگ نویسان را اقشار متفاوت جامعه تشکیل می دهند .( پیاده کنندگان نرم افزار ، طراحان وب ، متخصصین و کارشناسان فن آوری های اطلاعات و ارتباطات ، معماران اطلاعاتی ، روزنامه نگاران ، وکلاء ، متخصصین آموزشی ، مشاوران و محققین فن آوری اطلاعات ، سیاستمداران و ... ) . با توجه به جایگاه بسیار مهم وبلاگ نویسی برای روزنامه نگاران ، دانشگاه MIT در پائیز سال ۲۰۰۲ ، اقدام به ارائه یک واحد خاص برای دانشجویان نموده است .
وبلاگ چیست ؟
وبلاگ ، یک صفحه وب ( مشابه یک روزنامه شخصی ) و با قابلیت دستیابی عموم کاربران به آن است . وبلاگ ها ، بر اساس یک نظم خاص بهنگام و محتوی بلاگ نشاندهنده شخصیت مولف و یا مولفان آن می باشد . اولویت استقرار و یا نشر مطلب بر اساس یک ساختار زمانی شکل می گیرد. در این حالت خوانندگان بلاگ ها همواره در ابتدا جدیدترین مطلب و یا مطالب منتشر شده را مشاهده و در صورت تمایل آن را مطالعه می نمایند .اکثر وبلاگ ها دارای یک خط فکری خاص بوده و به نوعی آن را دنبال می نمایند . مثلا" در صورتی که یک بلاگر علاقه مند به فن آوری باشد ، با جمع آوری مطلب از منابع متفاوتی نظیر : نمایشگاه ها ، سمینارها و یا سایت های دیگر ، آنان را با فرمت مورد نظر در بلاگ خود ثبت و در اختیار مخاطبان خود قرار دهد . درصورتی که یک بلاگر علاقه مند به یک بیماری خاص بوده و مسائل علمی آن را به نوعی دنبال می نماید ، می تواند مقالات و موضوعات جدید منتشر شده در رابطه با بیماری مورد نظر را بر روی بلاگ خود منتشر نماید . در صورتی که یک بلاگر , علاقه مند به مسائل اقتصادی می باشد ، می تواند با جستجو و یافتن مقالات جدید در رابطه با اقتصاد، آنان را بر روی بلاگ خود منتشر نماید . برخی از وبلاگ نویسان از بلاگ خود به منزله یک آلبوم عکس و یا بریده روزنامه ها ( شکل خاصی از یک حافظه online ) استفاده می نمایند. زمانی که بلاگر یک لینک مناسب را در این خصوص پیدا نماید و یا اطلاعاتی خاصی را که قصد دارد آنان را بخاطر بسپارد ، آنان را بر روی بلاگ خود قرار می دهد .بلاگ یک محیط الکترونیکی قابل جستجو را فراهم که علاقه مندان می توانند با استفاده از یک مرورگر وب و در هر نقطه ای از جهان به محتویات آنان دستیابی داشته باشند.
یکی از ویژگی هائی که در تمامی بلاگ ها به نوعی رعایت می شود ، ماهیت انتشار و استقرار اطلاعات بر روی بلاگ بر اساس یک نظم زمانی خاص است ( تقویم اطلاعاتی ) . وبلاگ مشابه یک مجله و یا روزنامه online می باشد که مولف آن می تواند در ارتباط با موضوعات متفاوت در زمان دلخواه ، در آن اطلاعاتی را درج و منتشر نماید. تعداد زیادی از بلاگ ها دارای مجموعه ای جالب و ارزشمند از لینک ها به سایر بلاگ ها ویا سایت هائی می باشند که مولف بلاگ آنان را مثبت و مفید ارزیابی می نماید.
برخی از ویژگی های وبلاگ ها عبارتند از :
سبک و شیوه بلاگ ها عموما" شخصی ، غیررسمی و یا خودمانی است . با استفاده از ابزارهای رایگان موجود بر روی وب می توان به سادگی اقدام به ایجاد و نشر اطلاعات بر روی وبلاگ ، نمود.
وبلاگ ها از لحاظ کیفیت ، محتوی و اهداف دارای گونه های متعددی بوده و هر یک می توانند مخاطبان خاص خود را دارا باشند ( نظیر تیراژ روزنامه ) . وبلاگ ها در اواسط دهه ۹۰ مطرح و به سرعت و همزمان با ارائه ابزارهای ساده نشر و ایجاد وبلاگ ،نظیر Blogger.com رشد و مورد استقبال قرار گرفتند. در این راستا وبلاگ ها ی متعددی ، ایجاد گردیده است (از بلاگ هائی که شامل دفترچه خاطرات online بوده که منعکس کننده فعالیت ها و تجارب روزانه نویسنده بوده تا بلاگ هائی خصوصی و یا کوچک که صرفا" شامل توضیحاتی اندک و لینک به سایر موضوعات است ) .اکثر وبلاگ ها مبتنی بر متن می باشند .در این رابطه وبلاگ هائی نیز وجود دارد که علاوه بر استفاده متن از سایر اقلام اطلاعاتی نظیر صوت ، تصاویر و کلیپ های ویدئوئی نیز استفاده می نمایند( بلاگ تصویری ( Photoblog ) ، بلاگ ویدئوئی (