آفتاب‌پرست صورت فلکی کوچکی در آسمان جنوبی است.
این صورت فلکی یکی از بیست صورت فلکی بود که توسط پیتر دیرکسون کیسر و فردریک دی هاتمن در میان سال‌های ۱۵۹۵ و ۱۵۹۷ ایجاد شد و اولین بار در آسمانسنجی جوئان بایر در ۱۶۰۳ پدیدار شد.
چگونگی تغییر رنگ در آفتاب پرست ها
شاید یکی از جالبترین رفتارها در دنیای جانوران قابلیت تغییر رنگ خزندگان به خصوص آفتاب پرست ها باشد. قابلیتی که آنها را از بقیه موجودات متمایز کرده و جایگاه ویژه ای نیز به آنها نیزد انسان ها بخشیده است. درست است که آفتاب پرست ها در بین جانوران به دلیل قدرت تغییر نگ از شهرت خاصی برخورداند اما بدنیست بدانید که این توانایی در بسیاری از خزندگان شگفت انگیز مناطق حاره یا تروپیکال وجود دارد که البته کارشناسان می گویند: «استتار تنها نیمی از خصوصیات استثنایی خزندگان مناطق حاره است . آنها موجودات بسیار توانمندی هستند.»
کریستوفرراکسورتی عضو موزه تاریخ طبیعی نیویورک درباره تغییر رنگ در جانوران می گوید: «رنگ آمیزی در حیوانات در واقع نوعی برقراری ارتباط و ارسال پیام است.» راکسورتی کاشف یکی از بزرگترین گونه های آفتاب پرست هاست . البته او گونه های جدید زیادی را تاکنون به ثبت رسانده است. او در حال حاضر، سخت مشغول حفاظت از زیستگاه آفتاب پرست ها در ماداگاسکار است. حتی بخشی از تحقیقات راکسورتی اختصاصاً بر روی ارتباط خزندگان با یکدیگر از طریق رنگشان بوده است. رد طی این تحقیقات او فهمیده است که تغییر نرگ در خزندگان، اغلب برای حفظ قلمرو و جفت یابی به کار می رود. مثلاً نرها با تغییر نرگ و درخشان کردن بدنشان سعی در جلب توجه ماده ها دارند. در واقع آنها با این کار خیلی بهتر و بیشتر به چشم می آیند و در نتیجه راحت تر می توانند ماده مورد نظرشان را جلب کنند.
او می گوید: « ماده ها وقتی خال های قرمزشان را تاریک و روشن می کنند منظورشان مخالف با نرها و یا حتی اعلام عدم آمادگی برای جفت گیری است. و در صورتی که نر به این مسئله توجه نکند ممکن است درگیری های سختی بین آنها به وقوع بپیوندد.»
در واقع توانایی غیرمعمول آفتاب پرست ها در تغییر رنگشان به آنها این امکان را داده که بسیار مورد توجه واقع شوند و آدم ها که معمولاً در پی چیزهای غیرعادی هستند از طرفداران پروپا قرص شان باشند.
کریس اندرسون یکی از دانشجویان در شرف فارغ التحصیلی از کالج که تحقیقات زیادی بر روی آفتاب پرست ها انجام داده می گوید: « آفتاب پرست ها انصفاً سلطان های استتار هستند. اما بر خلاف تصور مردم تغییر رنگ آنها به دلیل قرار گرفتن در محیطی با رنگ دیگر و تنها هدفشان استتار با طبیعت اطرافشان نیست. بلکه تغییر رنگ در آفتاب پرست ها در واقع یکی واکنش عصبی و نشانه وارد شدن استرس به آنها است. »
مکانیز تغییر رنگ
بر طبق یافته های اندرسون، قدرت تغییر رنگ آفتاب پرست ها به وسیله سلول های خاصی انجام می شود که به آنها کروماتوفورس می گویند. این سلول ها دقیقاً در قسمت زیرین لایه های پوستی آفتاب پرست ها قرار دارند. این سلول ها خود از بخشهای مختلفی با انواع پیگمان ها تشکیل شده اند. اما چرا لایه ها؛ خزندگان دارای سه لایه از کروماتوفرها هستند. لایه تحتانی ملانوفر نام دارد که حاوی پیگمان ها سیاه است. فضاهای بین سلولی به این پیگمن ها اجازه حرکت داده و آنها به راه می افتند.
این پیگمان ها با اثر بر لایه بالایی باعث تغییر رنگ آن می شوند. این لایه که در واقع همان لایه میانی است گرانوفورس نامیده می شد. این لایه رنگ آبی دارد. لایه بالایی هم به زانتوروفورس معروف است پیگمان های زرد و قرمز را در بر می گیرد.
اندرسون معنقد است حرکات محیط اطراف باعث تغییر رنگ در پوست آفتاب پرست ها می شود او می گوید: « نقطه آغاز این تغییر یک تحریک عصبی است که پیگمان ها را به حرکت در می آورد. در واقع این اتفاق یک مکانیزم کنترل عصلی است.»
او اضافه می کند: « اما تغییر رنگ آفتاب پرست ها کاملاً آگاهانه و ارادی است. بنابراین تغییرات در رنگ آفتاب پرست ها یک سوال گسترده ونسبتاً عمیق است.»
و البته به این مسئله هک قدرت انجام این قبیل اعمال یک ویژگی است که در طی یک عملیات انتخاب طبیعی انجام می شود کاملاً مشکوک است.
آفتاب پرست ها و محیط پیرامون
راکسورتی، رفتار شناس موزه تاریخ طبیعی آمریکا می گوید: « پی بردن به این مسئله که آفتاب پرست ها چطور و چه موقع تغییر رنگ می دهند موضوعی است که محققان از دهه 1960 به نوعی در پی کشف آن هستند تغییر رنگ خزندگان به شکلی بسیار سریع که در زمان برخورد آن ها با یکدیگر در کمتر از 20 ثانیه به وقوع می پیوندد بسیار شگفت انگیز است.» او اضافه می کند: « اگر چه این تغییرات، نقش بسیار مهم را در پنهان شدن یا آمیختن آنها با محیط اطرافشان ایفا می کند ولی این اتفاق بیشتر وقت ها به منظور شناسایی دشمن به وقوع می پیوندد.»
راکسورتی در یکی از برنامه های رادیویی به نام نبض زمین می گوید: « بهترین زمان برای پیدا کردن آفتاب پرست ها شب هنگام است . جون رنگ آنها در شب می پرد و در نور فلش به راحتی نورانی می شوند.» وقتی مجری برنامه از او می پرسد خزندگا نچرا در شب بی رنگ می شوند او می گوید: « ما مطمئن نیستیم اما به نظر می رسد با بسته بودن چشم آنها ارتباط داشته باشد.»