تنظیم روابط مسلمانان با مخالفان داخلى و خرافه زدایى از ادیان غیراسلامى از مهمترین اهداف سوره مبارکه آل عمران است.
سوره مبارکه آل عمران سومین سوره قرآن کریم است که پس از سوره بقره و قبل از سوره نسا، در جزءهاى سوم و چهارم قرآن کریم قرار دارد.
سوره آل عمران از نظر ترتیب نزول هشتاد و نهمین سوره قرآن است که پس از سوره انفال و قبل از سوره احزاب در مدینه بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده است.
بسیارى از مفسران نزول سوره مبارکه آل عمران را در فاصله بین سال دوم تا سوم هجرى و در جریان جنگ هاى بدر و احد ذکر کرده اند. در شان نزول آیات ابتدایى این سوره مبارکه آمده است برخى از مسیحیان نجران به عنوان نماینده به شهر مکه اعزام شدند تا درخصوص دین مبین اسلام به تحقیق بپردازند، پیامبر(ص) آنان را به دین مبین اسلام دعوت نمود اما آنها گفتند: ما پیش از شما اسلام آورده و تسلیم خداوند شده ایم. پیامبر فرمودند: شما چگونه خود را به آیین حق مى دانید در حالى که براى خداوند فرزندى قائل هستید و عیسى را پسر خدا دانسته و صلیب را مى پرستید. پیامبر (ص) بسیار به آنان سخن گفت، در این هنگام جبرئیل بر آن حضرت فرود آمده و بیش از ۸۰ آیه از اوایل این سوره را بر پیامبر (ص) نازل کرد.
سوره مبارکه آل عمران ۲۰۰ آیه، ۳۴۸۰ کلمه و ۱۴۵۲۷ حرف دارد. این سوره از نظم حجم جزء سوره هاى سبح طول یعنى هفت سوره طولانى قرآن کریم است زیرا این سوره در حدود یک جزء و نیم از قرآن را شامل مى شود.
آل عمران معروف ترین نام این سوره مبارکه است چرا که به داستان آل عمران در این سوره اشاره شده است، عمران نام پدر حضرت مریم و حضرت موسى(ع) است. البته عمران در این سوره اشاره به پدر مریم دارد و مقصود از آن عمران پدر مریم، مادر مریم، مریم و فرزندش عیسى (ع) است که جزو انسان هایى پاک و وارسته بودند.
الزهرا به معناى درخشان تر نام دیگرى براى سوره آل عمران است چرا که از شبهات اهل کتاب درباره ولادت حضرت عیسى (ع) پرده برداشته شده و مانند نورى درخشان فراروى انسان را روشن مى سازد و او را از اشتباه در این زمینه بازمى دارد.
استغفار نام دیگرى است براى سوره مبارکه آل عمران زیرا در آیات پایانى این سوره مطالبى درخصوص استغفارکنندگان در سحرگاه آمده است.
سوره مبارکه آل عمران به طیبه نیز نامیده شده است. سوره مبارکه آل عمران پس از سوره بقره، شعرا و اعراف بیشترین تعداد آیات را دارد.
به جریان مباهله در سوره مبارکه آل عمران اشاره شده است، اشاره به مساله محکم و متشابه بودن آیات قرآن، بیان مطالبى درخصوص نحوه ولادت حضرت مریم (س) کرامت آن حضرت توسط حضرت زکریا (ع) از دیگر مباحث طرح شده در این سوره است.
در سوره مبارکه آل عمران احکام بسیارى آمده است که از آن جمله احکام مربوط به امنیت خانه خدا و حرم امن الهى و احکام مربوط به عدم وابستگى به بیگانگان است.
برخى از موضوعات مطرح شده در سوره آل عمران عبارتند از: اشاره به عظمت دین مبین اسلام در میان دیگر ادیان الهى، شرح جریان ولادت حضرت مریم، ولایت حضرت عیسى (ع)، اشاره به چند مورد از جنگهاى بزرگ صدر اسلام مانند بدر و احد و اشاره به امدادهاى غیبى براى مسلمانان در این جنگ ها، اشاره به مقام شهید و فضیلت شهادت، مقاومت، صبر و جانفشانى در راه خدا، بیان برخى از دعاها و نیایش هاى مومنان و بندگان صالح خدا و اشاره به اجابت این دعاها، اشاره به نزول کتب آسمانى، اهداف و ارتباط آنها با یکدیگر، توجه دادن به مشورت و توکل بر خدا و اشاره به عظمت و قدرت بى مثال پروردگار، اشاره به داستان مباهله پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) با مسیحیان نجران، دعوت مسلمانان به استقلال فکرى، سیاسى و اقتصادى و تحکیم ارتباط با دیگر مسلمانان، بیان برخى از خصوصیات روحى و اجتماعى اهل کتاب و شناخت آنها از موضوعات مطرح شده در سوره مبارکه آل عمران مى باشد.
تنظیم روابط مسلمانان با مخالفان داخلى یکى از اهداف اساسى سوره مبارکه آل عمران است. برخى از کشورهاى اسلامى یهودیان و مسیحیان جزو شهروندان محسوب مى شوند تنظیم روابط مسلمانان با مخالفان داخلى و خرافه زدایى از ادیان غیراسلامى از مهم ترین اهداف این سوره مبارکه است.
هدف دوم سوره مبارکه آل عمران تنظیم روابط مسلمانان با دشمنان خارجى است یعنى کسانى که در مقابل اسلام مى ایستند، با او درگیر مى شوند و به خشونت با مسلمانان رفتار مى کنند.
در سوره مبارکه آل عمران در تحلیل جنگ هاى احد و بدر قوانین مربوط به جنگ و آموزه هاى آن به شکل کامل تشریح شده است.