سیستم عامل بدون شک مهمترین نرم افزار در کامپیوتر است . پس از روشن کردن کامپیوتر اولین نرم افزاری که مشاهده می گردد سیستم عامل بوده و آخرین نرم افزاری که قبل از خاموش کردن کامپیوتر مشاهده خواهد شد، نیز سیستم عامل است . سیستم عامل نرم افزاری است که امکان اجرای تمامی برنامه های کامپیوتری را فراهم می آورد. سیستم عامل با سازماندهی ، مدیریت و کنترل منابع سخت افزاری امکان استفاده بهینه و هدفمند آنها را فراهم می آورد. سیتم عامل فلسفه بودن سخت افزار را بدرستی تفسیر و در این راستا امکانات متعدد و ضروری جهت حیات سایر برنامه های کامپیوتری را فراهم می آورد.
تمام کامپیوترها از سیستم عامل استفاده نمی نمایند. مثلا" اجاق های مایکرویو که در آشپزخانه استفاده شده دارای نوع خاصی از کامپیوتر بوده که از سیستم عامل استفاده نمی نمایند. در این نوع سیستم ها بدلیل انجام عملیات محدود و ساده، نیازی به وجود سیستم عامل نخواهد بود. اطلاعات ورودی و خروجی با استفاده از دستگاههائی نظیر صفحه کلید و نمایشگرهای LCD ، در اختیار سیستم گذاشته می گردند. ماهیت عملیات انجام شده در یک اجاق گاز مایکروویو بسیار محدود و مختصر است، بنابراین همواره یک برنامه در تمام حالات و اوقات اجراء خواهد شد.
برای سیستم های کامپیوتری که دارای عملکردی بمراتب پیچیده تر از اجاق گاز مایکروویو می باشند، بخدمت گرفتن یک سیستم عامل باعث افزایش کارآئی سیستم و تسهیل در امر پیاده سازی برنامه های کامپیوتری می گردد. تمام کامپیوترهای شخصی دارای سیستم عامل می باشند. ویندوز یکی از متداولترین سیستم های عامل است . یونیکس یکی دیگر از سیستم های عامل مهم در این زمینه است . صدها نوع سیستم عامل تاکنون با توجه به اهداف متفاوت طراحی و عرضه شده است. سیستم های عامل مختص کامپیوترهای بزرگ، سیستم های روبوتیک، سیستم های کنترلی بلادرنگ ، نمونه هائی در این زمینه می باشند.
سیستم عامل با ساده ترین تحلیل و بررسی دو عملیات اساسی را در کامپیوتر انجام می دهد :
- مدیریت منابع نرم افزاری و سخت افزاری یک سِستم کامپیوتری را برعهده دارد. پردازنده ، حافظه، فضای ذخیره سازی نمونه هائی از منابع اشاره شده می باشند .
- روشی پایدار و یکسان برای دستیابی و استفاده از سخت افزار را بدو ن نیاز از جزئیات عملکرد هر یک از سخت افزارهای موجود را برای برنامه های کامپیوتری فراهم می نماید
اولین وظیفه یک سیستم عامل، مدیریت منابع سخت افزاری و نرم افزاری است . برنامه های متفاوت برای دستیابی به منابع سخت افزاری نظیر: پردازنده ، حافظه، دستگاههای ورودی و خروجی، حافطه های جانبی، در رقابتی سخت شرکت خواهند کرد. سیستم های عامل بعنوان یک مدیر عادل و مطمئن زمینه استفاده بهینه از منابع موجود را برای هر یک از برنامه های کامپیوتری فراهم می نمایند.
وظیفه دوم یک سیستم عامل ارائه یک رابط ( اینترفیس ) یکسان برای سایر برنامه های کامپیوتری است . در این حالت زمینه استفاده بیش از یک نوع کامپیوتر از سیستم عامل فراهم شده و در صورت بروز تغییرات در سخت افزار سیستم های کامپیوتری نگرانی خاصی از جهت اجرای برنامه وجود نخواهد داشت، چراکه سیستم عامل بعنوان میانجی بین برنامه های کامپیوتری و سخت افزار ایفای وظیفه کرده و مسئولیت مدیریت منابع سخت افزاری به وی سپرده شده است .برنامه نویسان کامپیوتر نیز با استفاده از نقش سیستم عامل بعنوان یک میانجی براحتی برنامه های خود را طراحی و پیاده سازی کرده و در رابطه با اجرای برنامه های نوشته شده بر روی سایر کامپیوترهای مشابه نگرانی نخواهند داشت . ( حتی اگر میزان حافظه موجود در دو کامپیوتر مشابه نباشد ) . در صورتیکه سخت افزار یک کامپیوتر بهبود و ارتقاء یابد، سیستم عامل این تضمین را ایجاد خواهد کرد که برنامه ها، در ادامه بدون بروز اشکال قادر به ادامه حیات وسرویس دهی خود باشند. مسئولیت مدیریت منابع سخت افزاری برعهده سیتم عامل خواهد بود نه برنامه های کامپیوتری، بنابراین در زمان ارتقای سخت افزار یک کامپیوتر مسئولیت سیتستم عامل در این راستا اولویت خواهد داشت . ویندوز 98 یکی از بهترین نمونه ها در این زمینه است . سیستم عامل فوق بر روی سخت افزار
ترفند های ساده و عملی کامپیوتر
1 . یک کاربرد قدرتمند باشید
بیان این نکته ضروریست که وقتی به عنوان مدیر سیستم یا به اصطلاح Administrator وارد ویندوز می شوید ، سیستم شما در مقابل اسبهای تروا و دیگر خطرات ، آسیب پذیر است ، زیرا مهاجمین و نفوذگران به شدت سعی در نفوذبه اختیاراتی دارند که در حقیقت متعلق مدیر سیستم است و معمولاً تلاش می کنند از این طریق ، تسلط خود را بر سیستم محقق کنند . اما وقتی در سطحی بالاتر و به عنوان یک کاربر قدرتمند یا به اصطلاح Power User وارد شوید ، این امکان وجود دارد که تا حد زیادی از این خطرات اجتناب نمود و با اطمینان بیشتری ، اعمال مورد نیاز خود را انجام داد . زیرا همانطور که عرض شد ، قالب حملات هکرها ، بر روی مقوله مدیر سیستم و سطح اختیارات وی تمرکز دارد .
برای انجام این کار ، از منوی Start گزینه Run را انتخاب کرده و عبارت Lusrmgr.msc را تایپ کنید و کلید Enter را بزنید . سپس روی groups کلیک و روی Administrator دابل کلیک کنید . توجه داشته باشید حتما باید در فهرست Members یک حساب داشته باشید تا بتوانید در هنگام نیاز به تمام امتیازات Administrator ، از آن استفاده کنید . حساب مورد نظر را انتخاب کرده و بر روی Remove و سپس OK کلیک کنید . حال روی گزینه Power دابل کلیک کنید . سپس گزینه Add را انتخاب کرده ، نام حساب خود را بنویسید و دوبار روی دکمه OK کلیک کنید .
2 . پسوردی که هرگز هک نمی شود
برای همه ما امنیت پسورد و حفاظت از آن ، یک مساله دایم و همیشگی بوده است . اما با انجام این ترفند ، دیگر نگران هک شدن پسورد خود نباشید . در واقع شما می توانید برای انتخاب نام پسورد ، از یکی از کارکترهای خاص از جمله √ ، ⁿ ، ² ▪ و . . . استفاده کنید . برای تست و مشاهده این کاراکترها ، می تواند برنامه Notepad یا Word را باز کرده کلید Alt را پایین نگه داشته و مثلا عدد 251 را تایپ نمایید ؛ خواهید دید که علامت √ ظاهر می گردد و یا عدد 252 را تایپ کرده و علامت ⁿ ظاهر می گردد و . . . ( که می توانید از ترکیب کلید Alt و این اعداد ، برای اسامی پوشه ها ، کلمه عبور خود در ویندوز ، پسورد میل باکس و . . . استفاده نمایید . ) . همچنین در نظر داشته باشید که در صورتی که در اسامی رمز خود از ترکیب کلیدهای یاد شده و کاراکترهای مورد نظر استفاده کنید ( حتی اگر فرضا 2 کارکتر ابتدا و انتهای پسورد شما از چنین علامتی تشکیل شده باشد مثل : ▪3457896 √ ) ، در این صورت حتی نرم افزارهایی کشف پسورد که این روزها در اینترنت فراوان یافت می شوند نیز نخواهند توانست رمز شما را کشف کنند ، و یا اگر هم مهاجمین بخواهند در این مورد اصرار داشته باشند، این پروسه و جریان بسیار به درازا خواهد کشید ، به طوری که قطعاً مایوس شده و دست از کار می کشند .
3 . Shutdown شدن سریعتر ویندوز XP
معمولا هنگامیکه ویندوز XP را Shutdown می کنید ، ویندوز سعی می کند تا ابتدا تمامی برنامه ها به کار خود خاتمه دهند و سپس ویندوز پایین بیاید ؛ حالا اگر در این مرحله برنامه ای به دلایل گوناگون مشکل داشته باشد و یا زیادی وقت تلف کند و به هر حال در موقع مورد نظر بسته نشود ، ویندوز XP با صبر و حوصله به آن فرصت می دهد تا بسته شود . لازم به ذکر است این زمان فرصت دهی برای بسته شدن برنامه ها و خروج آنها از حافظه ، در رجیستری تنظیم می شود و برای Shutdown شدن سریعتر ، می توان آن را کم کرد .
برای انجام این کار ، در منوی Run ، برنامه Regedit را اجرا کرده و به کلید زیر بروید :
HKEY – LOCALE – MACHINE / Sestem
/ CurrentControlset / Control
حال به روی Control کلیک کرده و Wait To Kill Service TimeOut را انتخاب و روی آن کلیک راست نمایید و Modify را انتخاب نمایید و مقدار آن را به کمتر از 2000 ( مثلا 1000 )تغییر دهید . در این حالت پس از راه اندازی مجدد ویندوز ، ملاحظه می نمایید که از این پس ، سیستم عامل شما با سرعت بهتری Shut down می شود و دیگر کاسه صبر شما را لبریز نمی کند .
4 . گزارش دهی ویندوز XP در غیاب ما
تابحال در مجله ، بارها برنامه ها و نرم افزارهایی را معرفی کرده ایم که می توانند مانند یک ناظر گوش به زنگ ، مراقب اعمال کسانی باشند که در غیاب شما از سیستم استفاده می کنند . این برنامه ها در نوع خود کاربردهای جالبی داشته اند . اما این بار می خواهیم به سراغ خود ویندوز XP برویم و یک برنامه ساده اما کارآمد را مرور کنیم . برنامه ای که در دل XP پنهان شده است . در ویندوز XP برنامه ای به نام Event Viewer وجود دارد که با استفاده از آن می توان یک گزارش از کارهایی که انجام گرفته است را تهیه کرد ؛ همچنین می توان فهمید که در غیاب ما ، آیا کسی از کامپیوتر استفاده کرده یا نه ؟ برای اجرای این برنامه ، در منوی Run عبارت eventvwr.msc را تایپ کرده و OK کنید . در پنجره ظاهر شده ، سه گزینه مشاهده می کنید . حال برای اینکه ببینید در غیاب شما ، از سیستم استفاده شده یا نه ، باید Sestem Log را مشاهده کنید ؛ همچنین در سمت راست پنجره ، لیستی از کارهای انجام گرفته ، نشان داده می شود و بدین طریق می توانید دقیقا بررسی کنید که در نبود شما ، چه کارهایی با سیستم شما انجام گرفته است .