آلمان کمتر از یک چهارم ایران مساحت دارد ولی تعداد اتوموبیلهایش بیش از ۴ برابر ایران است. با این همه شمار قربانیان حوادث رانندگی در ایران بیش از ده برابر آلمان است.
در ۶ ماهه اول سال جاری میلادی شمار تصادفات رانندگی در جاده های آلمان در قیاس با سال گذشته ثابت مانده، اما تعداد قربانیان و مجروحان این حوادث به نحو چشمگیری کاهش یافته است. در تصادفات ژانویه تا آخر ژوییه امسال در آلمان، مجموعا ۲۲۶۳ نفر جان خود را از دست دادهاند که نسبت به مدت مشابه سال قبل یک کاهش ۹,۱ درصدی را نشان میدهد. رقم مجروحان این تصادفات به ۱۸۶۶۷۹ نفر میرسد که آن هم از یک کاهش ۸,۸ حکایت میکند. این آمار از تداوم روندی خبر میدهند که در سالهای گذشته شاخص چندوچون حوادث رانندگی در آلمان بوده است: شمار تصادفات ثابت مانده است، اما رقم قربانیان و مجروحان به نحو قابل اعتنایی کاهش یافته است. این روند مثبت به گفته "کریستیان کلنر"، مدیر ارشد شورای ترافیک آلمان، بیش از همه به بهبود و بهینهسازی سیستمهای فعال و غیرفعال ایمنی در اتوموبیلها برمیگردد. تلفیقی از تاثیر همزمان کمربند و کیسه هوا(ایر باگ) به گفته کلنر عامل درجه اول در محدود شدن شمار مرگ و میرها و صدمات انسانی در تصادفات است. سیستمهای ایمنییی همچون برنامه ممانعت از انحراف از مسیر اتوموبیل (ESP) نیز میتوانند پیامدهای نامطلوب رفتار اشتباه رانندگان، مثل تندراندن در سر پیچها، را کاهش دهند.
به نوشته روزنامه "زود دویچه سایتونگ" یکی از نکات برجسته آمار اخیر حوادث رانندگی در آلمان این است که گرچه رقم تصادفات تغییری نکرده، اما خودداری داوطلبانه شمار پیوسته بیشتری از اهالی از رانندگی پس از مصرف الکل به یک کاهش ۱۶ درصدی در تصادفات ناشی از مصرف چنین نوشابههایی انجامیده است.
از نگاهی دیگر، تصادفات رانندگی در آلمان در ۶ ماه نخست سال ۲۰۰۶ به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت ۲۷ قربانی به بارآوردهاند. این رقم در برخی از ایالات آلمان کمتر و در برخی بسیار بالاتر است. مثلا در دو ایالت آلمان شرقی سابق یعنی "براندنبورگ" و "مکلنبورگ فورپورمان" رقم مزبور به ترتیب به ۴۹ و ۴۶ بالغ میشود که در وجه عمده به وضع نامساعد جاده ها و خیابانها، تعداد نسبتا بیشتر نقاط حادثهخیز و عقبماندگی زیرساختهای آنها برمیگردد.
تفاوتهای فاحش
بر خلاف آلمان که شمار قربانیان و مصدومان نه چندان بالای حوادث رانندگی آن رو به کاهش است ایران همچنان به این لحاظ جزء کشورهای صدرنشین دنیا به شمار میرود. قرهنگ نازل رانندگی و کماعتنایی به رعایت قانون، بیتوجهی مدیریت کشور و رسانهها و سیستم آموزشی عمومی تحت کنترل آن به بازآموزی مستمر مردم، شمار بالای اتوموبیلهای مستعمل، تمرکز تولید و توزیع اتوموبیل در دست شرکتهای دولتی که برای مردم گزینهای جز خرید اتوموبیلهای ناایمن وغیر استاندارد باقی نمیگذارد، و نیز زیرساختهای کمتوسعهیافته و جادههای محدود و حادثهخیز از عوامل اصلی تصادفات رانندگی در کشور ما به شمار میروند. بنا به آمار دوائر رسمی در ایران در قاصله زمانی ۱۳۷۷ تا انتهای ۱۳۸۳، نزدیک به ۱۴۰ هزار و ۹۳۳ شهروند ایرانی در حوادث رانندگی کشته شدهاند و بیش از ۱۲ میلیون مصدوم و ۵۰۰ هزار معلول مادام العمر نیز از عواقب این حوادث بوده است. بنا به گزارش خبرگزاری مهر (۱۶ بهمن ۱۳۸۴) ایران گرچه یک صدم جمعیت دنیا را به خود اختصاص داده اما سهم آن در حوادث رانندگی دنیا نزدیک به یک چهلم است. بنا به همین گزارش به ازای هر یک میلیون جمعیت ایران سالانه ۳۸۰ نفر جان خود را از دست میدهند. این رقم بیش از ۱۴ برابر قربانیان آلمان در مقیاس مشابه است.
تازهترین آمار ایران
بنا به آخرین آماری که هفته گذشته (۳۰ مرداد ۱۳۸۵ ) در جریان دومین همایش سراسری معاونان راهور و فرماندهان پلیس راه از سوی سرهنگ یونس میرزایی تبار، مدیرکل عملیات ترافیک راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی ارائه شد؛ در سال ۸۴ در هر ساعت 2 تا 3 نفر در تصادفات رانندگی در ایران جان خود را از دست داده اند که عامل ۸۵ درصد این تصادفات خطای انسانی بوده است. وی با بیان این که در ۵ ماه اول سال ۸۴ مجموعا ۲۰۳ هزار و ۲۸۴ مورد تصادف جرحی و فوتی در معابر کشور داشتیم، خاطرنشان کرد: در این تصادفات ۹ هزار و ۲۷۲ نفر کشته و ۹۷ هزار و ۹۵۰ نفر مجروح شدند. سرهنگ میرزایی تبار به مقایسه آمار تصادفات ۵ ماه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل پرداخت و گفت: از ابتدای سال جاری تا ۲۳ مرداد ماه دو هزار و ۴۹۷ تصادف فوتی، ۴۲ هزار و ۶۸۹ تصادف جرحی و ۱۸۳ هزار و ۷۱ تصادف خسارتی داشتیم که در این تصادفات ۹ هزار و ۵۹۵ نفر کشته و ۷۳ هزار و ۱۳۷ نفر مجروح شدند. میرزاییتبار بدون اشاره به افزایش شمار مرگ و میر در ۵ ماه اول امسال در قیاس با مدت مشابه سال قبل، گفته است که مجموعا آمار کشتهشدگان حوادث رانندگی در سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ نسبت به سالهای قبلتر یک کاهش ۱۰ درصدی را نشان میدهد. این سخن گرچه به دور از واقعیت نیست ( برای مثال شمار کشتهشدگان حوادث رانندگی در ایران در سال ۱۳۸۳ از رقم ۲۷هزار نفر فراتر رفته است) ولی تازهترین آمارها نیز کماکان بر شمار دهشتناک تصادفات رانندگی و میرگ و میر، جراحت و معلولشدگی ناشی از آنها در ایران حکایت دارد که ۷ برابر ترکیه، ۳ برابر روسیه و ۴۵ برابر کشورهای صنعتی است.
گفتنی است که در آلمان با مساحت تقریبی ۳۵۰ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی معادل ۸۳ میلیون نفر حدود ۴۵ میلیون خودرو وجود دارد. این در حالی است که ایران یک میلیون و ششصد هزار کیلومتر مساحت دارد( نزدیک به ۵ برابر آلمان) ،جمعیتش رقمی حدود ۶۷ میلیون نفر است و بنا به تخمینها شمار خودروهایش حول و حوش ۱۰ میلیون معاون عمرانی وزیر کشور: تصادفات جاده ای در ایران ۲۰ برابر میانگین جهانی است
«آمار تصادفات جاده ای در ایران 20 برابر میانگین جهانی است.»این خبری است که مهدی هاشمی معاون عمرانی وزیر کشور در سمینار بینالمللی ایمنی در تردد عنوان کرد.وی معتقد است:«در حال حاضر ایران 5/2 درصد از میزان تصادفات جاده ای صورت گرفته در جهان را از آن خود کرده که این آمار پنج برابر کشورهای صنعتی جهان و پنج برابر کشورهای هم تراز ایران است.وی افزود: «سالانه یک میلیون و 200 هزار نفر در نقاط مختلف جهت بر اثر تصادفات جاده ای کشته می شوند که می توان گفت 80 درصد از این آمار به کشورهای در حال توسعه اختصاص دارد.»
هاشمی خاطرنشان کرد:«چنانچه اقدامات موثری در این زمینه صورت نگیرد این آمار تا سال 2020 به 5/2 میلیون نفر افزایش خواهد یافت.»معاون عمرانی وزیر کشور اظهار کرد:«به طور متوسط روزانه 75 نفر در اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست می دهند. همچنین 64 درصد تصادفات،برون شهری، 28 درصد درون شهری و 17 درصد در جاده های روستایی صورت می گیرد.»
هاشمی خاطرنشان کرد:«35 درصد از این آمار به کشورهای آسیای جنوب شرقی 24 درصد غرب اقیانوس آرام، 10 درصد اروپا، 11 درصد آمریکا، هفت درصد خاورمیانه و 13 درصد در آفریقا مربوط می شود.»
وی افزود:«سال 80 چهارهزار میلیارد تومان صرف خسارات تصادفات جاده ای شده است که تنها 700 میلیارد تومان آن توسط شرکت های بیمه گر تامین شده است.»
وی تلفات ناشی از سوانح رانندگی را سال 81، 8/10، سال 82، 6/17، سال 83، 4/1، سال 84، 4/6 و سال 85، 7/0 درصد اعلام کرد و افزود: «در حال حاضر یک درصد از تصادفات در کشور فوتی، 18 درصد جرحی و 81 درصد خسارتی است.»
طی سال 85 زیر ساخت های جاده ای کشور تنها 5/1 درصد رشد داشته است
محمد رویانیان، رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا، نیز به وضعیت تصادفات جاده ای در کشور پرداخت و گفت: «روزانه 20 میلیون سفر به مسافت 100 کیلومتر و 65 میلیون سفر شهری در کشور صورت می گیرد که این آمار نشان می دهد ایرانی ها هفت برابر اروپاییان بیش تر سفر می کنند.»وی همچنین درخصوص آمار تلفات جاده ای در کشور افزود: «میانگین مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ای طی برنامه پنج ساله سوم 3/11 درصد رشد داشته که این آمار طی دوساله ابتدای برنامه چهارم توسعه با 1/7 درصد کاهش به 85/2 درصد رسیده است.»رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا افزود: «سال گذشته 200 هزار تصادف منجر به فوت در معابر شهری و جاده ای صورت گرفته که سال گذشته 27 هزار و 500 نفر جان خود را از دست دادند و 276 هزار نفر مجروح شدند.»وی خسارت ناشی از تصادفات رانندگی در کشور را روزانه 20 میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: «این رقم سالانه به هفت هزار میلیارد تومان می رسد.»
رویانیان خاطرنشان کرد: «طبق آمار سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ای در رتبه ششم قرار دارد که پیش بینی می شود این رقم تا سال 2020 به رتبه سوم برسد.این در حالی است که در کشور ما این آمار به دومین عامل مرگ و میر تبدیل شده است.»
رویانیان اظهار کرد: «در صورت عدم مقابله صحیح،آمار تصادفات تا سال 2020، 60 تا 80 درصد مرگ و میرها در کشورهای در حال توسعه رخ خواهد داد که این رقم در کشورهای توسعه یافته بین 20 تا 60 درصد است.»وی همچنین با اشاره به شماره گذاری بیش از 9 میلیون و 200 هزار خودرو از ابتدای تولید خودرو در ایران تاکنون اظهار کرد: «سال 85 یک میلیون و 200 هزار خودرو شماره گذاری شده که این رقم حاکی از رشد 12 درصدی تولید خودرو طی سال گذشته بوده است. این در حالی است که رشد زیرساخت های جاده ای کشور تنها 5/1 درصد بوده است که در مجموع رشد وسیله نقلیه سال 85، 16 درصد بوده است.»وی تغییر نوع سفر به سمت حمل و نقل عمومی و ترویج استفاده از بخش ریلی، اصلاح قوانین به سمت قوانین بازدارنده و افزایش ظرفیت راه های اصلی کشور را از جمله راهکارهای پلیس در جهت کاهش تلفات جاده ای برشمرد و گفت: «سال جاری 100 میلیارد تومان به پلیس راهنمایی و رانندگی اختصاص داده شده که اختصاص این رقم تاکنون بی سابقه بوده است.»