توکسوپلاسموز
toxoplasmosis
شرح بیماری
توکسوپلاسموز عبارت است از یک عفونت تک یاخته ای که در انسانها و بسیاری از گونه‌های پستانداران و پرندگان ایجاد می‌شود. چند نوع در انسانها رخ می‌دهد: توکسوپلاسموز مادرزادی (از مادر دچار عفونت به کودک متولد نشده‌اش منتقل می‌گردد)؛ توکسوپلاسموز چشمی (رتینوکوروئیدیت نیز خوانده می‌شود که معمولاً حاصل توکسوپلاسموز مادرزادی است ولی علایم ممکن است در 40-20 سالگی ایجاد شوند)؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد سالم؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد دچار نقص ایمنی (افراد مبتلا به ایدز یا سرطان یا افرادی که داروهای سرکوبگر ایمنی مصرف می‌کنند).
علایم شایع
معمولاً بدون علامت (90%-80% بیماران(
تب
تورم غدد لنفاوی
خستگی
درد عضلانی
گلودرد
رتینیت (التهاب شبکیه(
بثور (گاهی(
علل
تک‌یاخته، توکسوپلاسما گوندی که معمولاً به یکی از روش‌های زیر منتقل می‌گردد:
خوردن گوشت‌های کم‌پخته شده حیوانات دچار عفونت
گربه‌های حامل میکروب می‌توانند آن را از مدفوع خود دفع کنند؛ انسان‌هایی که با بی‌دقتی به فضله گربه دست می‌زنند (یا پس از دست زدن به آن، دست خود را نمی‌شویند)، ممکن است دچار عفونت گردند. بچه‌های کوچکی که خاک دچار عفونت (آلوده با مدفوع سگ یا گربه) را می‌خورند، ممکن است دچار عفونت شوند.
انتقال خون
زن بارداری که دچار عفونت می‌گردد، می‌تواند آن را به کودک به دنیا نیامده‌اش منتقل کند (غالباً با اثرات شدید).
عوامل تشدید کننده بیماری
سرکوب ایمنی در اثر بیماری یا داروها
تماس با گربه‌ها
تماده کردن نامناسب غذا
پیشگیری
از خوردن گوشت‌های خام یا کم‌پخته شده یا تخم‌مرغ‌های نپخته یا نوشیدن شیر غیرپاستوریزه، خودداری کنید. از روش‌های مناسب برای آماده کردن و نگهداری محصولات گوشتی استفاده کنید. پس از دست زدن به گوشت‌های خام، دست‌ها را با دقت بشویید.
زن باردار در اوایل بارداری باید تحت آزمون‌های آزمایشگاهی خون قرار بگیرد تا معلوم شود دارای آنتی‌بادی بر ضد توکسوپلاسموز است یا خیر. باید در هفته‌های 18-16 بارداری نیز دوباره آزمایش شود تا معلوم شود عفونت را کسب کرده است یا خیر و در صورت مثبت بودن، ممکن است سقط درمانی مدنظر قرار گیرد.
افراد دچار نقص ایمنی و زنان باردار باید از تماس با مدفوع گربه خودداری کنند.
محوطه بازی کودکان از جمله جعبه‌های شنی را از مدفوع سگ و گربه محفوظ دارید.
عواقب مورد انتظار
اکثر افراد دچار عفونت، علایمی ندارند و افراد دچار علایم خفیف بدون هیچ‌گونه عارضه متعاقبی خود به خود بهبود می‌یابند.
عوارض احتمالی
برای زنان باردار وقتی عفونت در اوایل بارداری رخ دهد: سقط، تولد مرده، اختلالات مزمن مختلف (تشنج) و نقایص تولد (کوری، کری) در نوزاد (ممکن است برخی از آنها سال‌ها ظاهر نشوند). عفونت اواسط و اواخر بارداری معمولاً اثرات بدی ندارد.
برای بیماران دچار نقص ایمنی آسیب ریه و قلب، التهاب مغز، عود
برای بیمارانی که دچار نقص ایمنی نیستند به ندرت ممکن است التهاب ریه یا مغز ایجاد گردد. کودکان کم‌سن‌تر (زیر 5 سال) ممکن است دچار التهاب چشم شوند.
درمان
اصول کلی
تشخیص شامل شرح حال طبی، معاینه فیزیکی و بررسی‌های آزمایشگاهی خون برای تشخیص عفونت است.
معمولاً برای فرد سالم، غیرباردار و بدون علامت درمان لازم نیست. برای کودک زیر 5 سال داروهایی تجویز می‌گردد تا از عوارض چشمی پیشگیری شود.
زن باردار پزشک شما در مورد درمان‌های موجود، خطرات و عواقب مورد انتظار بحث خواهد کرد.
بیمار دچار نقص ایمنی درمان با دارو صورت می‌گیرد.
نوزادان دچار عفونت با دارو درمان می‌شوند (چه با علامت چه بدون علامت زیرا میکروب‌ها می‌توانند پس از تولد تکثیر یابند).
در صورت تجویز دارو برای شما، پزشک شما آزمون‌های خونی فراوانی را برای پایش عوارض جانبی انجام خواهد داد.
داروها
پیریمتامین، سولفادیازین یا تری‌سولفاپیریمیدین‌ها به مدت 4-3 هفته و اسید فولیک برای کاهش عوارض جانبی پیریمتامین غالباً تجویز می‌شوند.
کورتیکواستروئیدها، در صورت لزوم، برای التهاب
سایر داروها هم‌اکنون در حال ارزیابی هستند.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
سطح فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری باتوجه به شدت علایم تعیین خواهد شد.
رژیم غذایی
رژیم غذایی خاصی ندارد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا کودکتان علایم توکسوپلاسموز را داشته باشید.
اگر پس از تشخیص و درمان علایم بدتر شوند یا بهبود نیابند.
اگر شما دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده‌اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی داشته باشند