تب بخشی از مکانیسم دفاعی بدن است. زمانی که بدنمان با مرضی در حال مقابله است، درجه حرارت بدنمان بالا می رود. تب یکی از علائم بیماری است، تقریباً همه ی انواع بیماری هایی که بشر تاکنون شناخته است. بیماری هایی که در آن ویروس و باکتری ها به بدن تجاوز می کنند و باعث بیماری ما می شوند. اگر سیستم دفاعی بدنمان نباشد که با این امراض مقابله کند، ممکن است حتی جانمان را از دست بدهیم. عفونت ها ، تروما ، بدخیمی ها ، انفارکتوس ، اختلالات خونی ، انواع داروها و اختلالات ایمنی می تواند سبب بروز تب شود . درجه ی حرارت بدن معمولاً با گذاشتن یک دماسنج زیر زبان به مدت 3 تا 5 دقیقه انجام می گیرد. سایر انواع گرفتن درجه ی حرارت بدن، مقعدی و زیربغلی و یک نوع مخصوص دماسنج که در گوش استفاده می شود هستند.
تب واکنش طبیعی بدن نسبت به میکروب است. علائم تب عبارتند از: سرد شدن، درد در تمامی نقاط بدن، بیحالی و سستی، بالا رفتن درجه ی حرارت بدن، قرمز شدن گونه ها، احساس گرمی و سردی و لرز. هنگامی که تب بالا می رود بدن سرد می شود و می لرزد و هنگامی که تب پایین می آید بدن عرق می کند.
خون و سیستم لنفاوی بدن ما گلبول های سفید خونی می سازند که با امراض مقابله می کنند. زمانی که تعداد گلبول های سفید خود بالا می رود، برای مقابله با میکرب ها، در تقلا برای از بین بردن و جنگ با ویروس ها و باکتری ها می شوند و با این کار بدن گرم می شود و باعث می شود که درجه حرارت بدن بالا رفته و تب کنیم. هیپوتالاموس در مغز که مکانیسم تنظیم حرارت بدن را بر عهده دارد توسط ماده ی تب آور یا گلبول های سفید که برای مقابله با امراض ساخته شده اند آسیب می بیند. از اینرو می توانیم بگوییم که تب همان چیزی است که با ویروس ها و باکتری ها مقابله می کند. به همین خاطر درست نیست که تب را یکباره و زود پایین بیاوریم. دمای 100 تا 101 درجه فارنهایت برای بدن خوب است چون نشان می دهد که بدن در حال مقابله با امراض است. اما اگر تب خیلی بالا رفت باید تلاش کرد تا کمی آن را پایین تر آورد.
تب 104 یا 105 درجه ی فارنهایت تب بالا به حساب می آید. تب بالای 105 درجه هم ممکن است باعث صدمه زدن به سیستم عصبی بدن شود. زمانی که بدن تب دارد، هرچند که مشغول کمک کردن به بدنتان برای از بین بردن میکرب هاست، اما احساس بدی دارید. برای کاهش ناراحتی معمولاً از درمان هایی مثل گذاشتن حوله خیس سرد روی پیشانی استفاده می شود. در اینگونه مواقع از دوش آب گرم جداً خودداری کنید چون دمای بدنتان را بالاتر خواهد برد. سعی کنید در این مواقع نوشیدنی ها و آبمیوه های خنک بنوشید تا آب بدنتان تامین شود. روی بدن فرد را با پتویی سبک بپوشانید تا از سرد شدن او جلوگیری شود.
توکسین های حاصل از باکتری ها و ویروس ها باعث می شوند که ماکروفاژ ها آنها رابلعیده واینترکولین 1 را در خون آزاد ، که این ماده باعث می شود هیپوتالاموس پروستاگلاندین بیشتری آزاد وترموستات بدن را برای دمای بالاتری تنظیم کند .که در نتیجه باعث انقباض رگهای خونی وبالابردن سرعت متابولیسم ولرزیدن می شود . داروههای تب بر مانع تولید این واسطه های شیمیایی می شود .
تعاریف اولیه از شیمی دارویی
شیمی دارویی ، جنبهای از علم شیمی است که درباره کشف ، تکوین ، شناسایی و تغییر روش اثر ترکیبات فعال زیستی در سطح مولکولی بحث میکند و تاثیر اصلی آن بر داروهاست، اما توجه یک شیمیدان دارویی تنها منحصر به دارو نبوده و بطور عموم ، دیگر ترکیباتی که فعالیت زیستی دارند، باید مورد توجه باشند. شیمی دارویی ، علاوه بر این ، شامل جداسازی و تشخیص و سنتز ترکیباتی است که میتوانند در علوم پزشکی برای پیشگیری و بهبود و درمان بیماریها بکار روند.
سیر تاریخی شیمی دارویی
آغاز درمان بیماری ها با دارو ، در قدمت خود محو شده است. اولین داروها منشاء طبیعی داشته و عمدتا از گیاهان استخراج میشدند و برای درمان بیماریهای عفونی بکار رفتهاند. قرنها پیش از این ، چینیها ، هندیها و اقوام نواحی مدیترانه ، با مصارف درمانی برخی گیاهان و مواد معدنی آشنا بودهاند. به عنوان مثال ، برای درمان مالاریا از گیاه چهانگشان(Changshan) در چین استفاده میشد. اکنون ثابت شده است که این گیاه ، حاوی آلکالوئیدهایی نظیر فبریفوگین است.
سرخپوستان برزیل ، اسهال و اسهال خونی را با ریشههای اپیکا که حاوی آستن است، درمان میکردند. اینکاها از پوست درخت سین کونا ، برای درمان تب مالاریا استفاده میکردند. در سال 1823 ، کینین از این گیاه استخراج شد. بقراط در اواخر قرن پنجم قبل از میلاد استفاده از نمکهای فلزی را توصیه کرد و درمانهای طبی غرب را نزدیک به 2000 سال تحت نفوذ خود قرار داد.
تاریخ معرفی شیمی دارویی به عنوان علم
اولین فارماکوپه در قرن 16 و قرنهای بعد منتشر شد. گنجینه عوامل دارویی سرشار از داروهای جدید با منشاء گیاهی و معدنی معرفی شدند. در اواخر قرن 19 ، شیمی دارویی با کشف "پل ارلیش" که او را پدر شیمی درمانی جدید مینامند، در ارتباط با اینکه ترکیبات شیمیایی در برابر عوامل عفونی ویژهای از خود سمیت انتخابی نشان میدهند، دچار یک تحول شگرف شد.
در همین دوران ، "امیل فیشر" ، نظریه قفل و کلید را که یک تغییر منطقی برای مکانیسم عمل داروها بود، ارائه داد. تحقیقات بعدی ارلیش و همکارانش ، منجر به کشف تعداد زیادی از عوامل شیمی درمانی جدید شد که از آن میان ، آنتی بیوتیکها و سولفامیدها ، از همه برجستهتر بودند.
جنبه های بنیادی داروها
سازمان بهداشت جهانی ، دارو را به عنوان « هر مادهای که در فرایندهای دارویی بکار رفته و سبب کشف یا اصلاح فرایندهای فیزیولوژیک یا حالات بیماری در جهت بهبود مصرف کننده شود. » تعریف نموده است و فراوردههای دارویی را تحت عنوان « یک شکل دارویی که حاوی یک یا چند دارو همراه با مواد دیگری که در فرایند تولید به آن اضافه میشود. » معرفی میکند.
شکل داروها
بسیاری از داروها ، حاوی اسیدها و بازهای آلی میباشند. دلایل متعددی مبنی بر اینکه این ترکیبات در داروسازی و پزشکی باید به فرم نمک مصرف شوند، عبارتند از :
اصلاح خصوصیات فیزیکوشیمیایی ، مانند حلالیت ، پایداری و حساسیت به نور و اثر بر اعضاء مختلف
بهبود نواحی زیستی از طریق اصلاح جذب ، افزایش قدرت و گسترش اثر
کاهش سمیت
کاربرد داروها
داروها بر اساس مقاصد خاصی بکار میرود که عبارتند از :
تامین مواد مورد نیاز بدن ، مثل ویتامینها
پیشگیری از عفونتها ، مثل سرمهای درمانی و واکسنها
سمیتزدایی ، مانند پادزهرها
مهار موقتی یک عملکرد طبیعی ، مانند بیهوش کنندهها
تصحیح اعمالی که دچار اختلال شدهاند و ... .
فعالیت زیستی داروها
عملکرد داروها در سه مرحله مشاهده میشود :
تجویز دارو (فروپاشی شکل دارویی مصرف شده)
سینتیک دارو (جذب ، توزیع ، متابولیسم و دفع دارو)
نحوه اثر دارو (پدیدههای شیمیایی و بیو شیمیایی که باعث ایجاد تغییرات زیستی مورد نظر میشوند.)
دارو نماها
دارو هایی هستند که اثرات ویژهای بر ارگانیسم دارند، اما درمان کننده بیماری خاصی نیستند. نمونههایی از این داروها عبارتند از : مورفین (مسکن) ، کوکائین (بیهوش کننده) ، آتروپین (ضد تشنج) و ... . استفاده از این داروها ممکن است به بهبودی یک بیماری عفونی میکروبی یا ویروسی کمک کند. اما دارو مستقیما روی ارگانیزم بیماریزا عمل نمیکند، در صورتی که در درمان شیمیایی عامل بیماریزا هدف اصلی است.
طبقهبندی داروها
داروها را بر اساس معیارهای گوناگون طبقهبندی میکنند که عبارتند از :
ساختمان شیمیایی
اثر فارماکولوژی
مصارف درمانی
ساختمان شیمیایی درمانی ، تشریحی
مکانیسم عمل در سطح سلول