نگاه اجمالی
علوم آزمایشگاهی در گذشته به نام تکنولوژی پزشکی خوانده می‌شد و بعدها به نام علوم آزمایشگاهی تغییر نام داد. رشته کارشناسی علوم آزمایشگاهی زیر شاخه‌ای از گروه پزشکی است که به دانش آموختگان در این دوره مباحث علوم پایه پزشکی، مباحث عملی و تئوری علوم آزمایشگاهی پزشکی و برخی از دروس علوم پایه آموزش داده می‌شود. آنچه که باعث اهمیت ویژه این رشته در علوم پزشکی شده است نقش مهم آن در تشخیص، درمان پیشگیری و پیگیری بیماریهای مختلف است. به همین دلیل این رشته از رشته‌های شاخص دانشگاههای علوم پزشکی می‌باشد. از این گذشته سهم بسزای گرایش‌های مختلف علوم آزمایشگاهی در پیشرفت‌های چشمگیر و روز افزون فن آوری‌های بیوتکنولوژی، ژنتیک و تست‌های تشخیصی جدید بر اهمیت این رشته می‌افزاید.
فارغ‌التحصیل این رشته با نمونه‌برداری از نمونه‌های بیولوژیک مانند خون، ادرار و مدفوع و ... و آماده‌سازی نمونه‌ها و آزمایش‌های مختلف بیوشیمی، هماتولوژی، میکروبیولوژی و ... سر و کار دارد و همچنین می‌تواند آزمایش‌های تخصصی هورمون‌شناسی، ایمونولوژی و سایر تست‌های تخصصی را انجام دهد و مسؤول بخش‌های مختلف یک آزمایشگاه تشخیص طبی مانند بخش نمونه‌برداری، بیوشیمی، هورمون شناسی، ایمونولوژی و… و یا سایر بخش‌های آزمایشگاههای غیر پزشکی مانند برخی بخش‌های آزمایشگاههای صنایع غذایی، دارویی و یا صنعتی و کارخانه‌ای شود.
تاریخچه
تا سال ۱۹۷۶ رشته علوم آزمایشگاهی با نام Medical Technology خوانده می‌شد و پس از آن به Medical Laboratory Sciences تغییر نام داد و امروزه نیز در اکثر دانشگاههای دنیا با همین نام و یا Clinical Laboratory Sciences خوانده می‌شود. تا قبل از انقلاب فرهنگی در ایران دوره‌های چهار ساله کارشناسی پیوسته دایر بود که بعد از آن به شکل کاردانی و دکترای حرفه‌ای تغییر یافت و از سال ۱۳۷۲ تا سال ۱۳۸۶ مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته این رشته در دانشگاهها ارائه می‌گردید. از سال ۱۳۸۷ به بعد نیز این رشته در مقطع کارشناسی دانشجو می‌پذیرد.
تواناییهای لازم
رشته علوم‌آزمایشگاهی یک رشته عملی است و جوانانی که علاقه‌مند به کار عملی هستند و نسبت به نمونه‌های گوناگون بدن حساس نیستند، در این رشته موفق می‌شوند. همچنین لازم است که دانشجو به دروس شیمی و زیست‌شناسی علاقه‌مند باشد. گفتنی است که رشته علوم‌آزمایشگاهی در کشور ما تا مقطع دکترای تخصصی (PHD) در گرایش‌های مختلف علوم آزمایشگاهی به صورت ناپیوسته دانشجو می‌پذیرد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل
دروس پایه: فیزیک عمومی، فیزیک کاربردی، شیمی عمومی، بیوشیمی عمومی، فیزیولوژی، زیست‌شناسی، آناتومی، زبان عمومی . دروس تخصصی: مقدمات علوم آزمایشگاهی، شیمی و میکروبیولوژی مواد غذایی، زبان تخصصی، انگل‌شناسی پزشکی، حشره‌شناسی پزشکی، قارچ‌شناسی پزشکی، ویروس‌شناسی پزشکی، ایمنی و سرم‌شناسی، باکتری‌شناسی پزشکی، خون‌شناسی، بانک خون، هورمون شناسی، بیوشیمی بالینی و پزشکی، بافت‌شناسی، آسیب‌شناسی پزشکی، زیست‌شناسی مولکولی، ژنتیک و کارآموزی (والبته یکسری دروس دیگر).
طرح نیروی انسانی
طبق مصوبات وزارت بهداشت - درمان و آموزش پزشکی، فارغ‌التحصیلان علوم آزمایشگاهی (کلیه مقاطع) نیز مانند برخی از رشته‌های علوم پزشکی موظفند نصف طول مدت تحصیل، طرح نیروی انسانی را طی نمایند، قابل ذکر است که گذراندن طرح در یکی از مقاطع، فرد را از گذراندن طرح در مقاطع بالاتر این رشته معاف می‌گرداند. این طرح در یکی از مراکز تحت پوشش دانشگاههای علوم پزشکی مانند آزمایشگاههای مرکزی، بیمارستانها و در برخی موارد دانشگاهها که اعلام نیاز کرده است انجام می‌پذیرد.
زمینه‌های اشتغال
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در زمینه درمانی – بهداشتی – آموزشی – پژوهشی و تشخیصی در مراکز زیر اشتغال یابند: مراکز آموزشی – درمانی و بهداشتی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی، بیمارستانها و آزمایشگاههای تشخیص طبی خصوصی، بیمارستان‌های وابسته به سازمان تامین اجتماعی و بیمه خدمات درمانی، پزشکی قانونی، مراکز سازمان انتقال خون، مراکز پژوهشی – تحقیقاتی دولتی و خصوصی، آزمایشگاههای صنایع دارویی و غذایی و. . .
موقعیت شغلی در ایران
رشته علوم‌آزمایشگاهی از جمله رشته‌هایی است که بازار کار نسبتاً خوبی دارد (البته در شهرهای مختلف و اینکه متقاضی استخدام در چه نوع آزمایشگاهی باشید متفاوت است). زیرا امروزه جامعه ما به امر بهداشت و سلامتی پی برده است و بی شک بدون استفاده از آزمایشگاههای تشخیص طبی حفظ سلامت جامعه و جلوگیری از شیوع بیماریهای عفونی و آلرژی‌ها یا مبارزه با بیماریهای ژنتیکی امکان‌پذیر نیست.