علل و موجباتی که سبب رکود و توقف و انحطاط و تأخر مسلمین شد ، چیست و دیگران چه گفته اند ؟
این قسمت با توجه به گفته های دیگران ، اعم از مسلمان و غیر مسلمان ، و توجه به موضوعات و مسائل و جریاناتی که طبعا طرف این احتمال هست ، در سه بخش کلی باید بررسی شود :
- بخش اسلام
- بخش مسلمین
- بخش عوامل بیگانه
هر یک از این بخش ها مشتمل بر موضوعات و مسائل متعددی است . مثلا در بخش اسلام ممکن است کسی برخی از افکار و معتقدات اسلامی را مؤثر در انحطاط مسلمین معرفی کند ، و ممکن است کسانیسیستم اخلاقی اسلام را ضعیف و انحطاط آور بدانند ، ممکن هم هست افرادی قوانین اجتماعی اسلامی را عامل انحطاط مسلمین بخوانند .
اتفاقا ، هم پارهای از افکار و معتقدات اسلامی و هم برخی از مبانی اخلاق اسلامی و هم بعضی قوانین و مقررات اجتماعی اسلامی مورد این اتهام واقع شدهاند .
در بخش مسلمین ، توجه ما از اسلام به سوی مسلمین برمیگردد ، یعنی اسلام عامل انحطاط مسلمین نیست ، بلکه مسلمانان در اثر کوتاهی و انحراف از تعلیمات اسلامی دچار انحطاط شدند ، و این مسلماناناند که مسؤول عقبماندگی خود میباشند .
در این بخش نیز قسمتهای متعددی پیش میآید ، زیرا اولا باید نقطههای انحراف را مشخص کنیم ، آن چیزهایی که از اسلام است و متروک شده و آن چیزهایی که از اسلام نیست ولی در میان مسلمین معمول است ، چه چیزهایی است ؟ و ثانیا باید ببینیم عامه مسلمین مسؤول این انحطاط اند یا خاصه آنها ؟
اسلام در میان اعراب ظهور کرد و سپس ملل دیگری از ایرانی و هندی و قبطی و بربر و غیره در زیر لوای اسلام درآمدند . هر یک از این اقوام ، ملیت و خصایص قومی و نژادی و تاریخی خاصی داشتند . باید بررسی شود آیا همه این ملل یا بعضی از آنها به واسطه خصایص و ممیزات خاص قومی و نژادی که لازمه طبیعت آنها بود ، اسلام را از مسیر اصلی خود منحرف کردند ، به طوری که مثلا اگر اسلام در میان ملل دیگری غیر از این ملل - مانند ملل اروپایی - رفته بود ، امروز مسلمانی و مسلمانان سرنوشت دیگری داشتند ؟ یا عامه مسلمین در این جهت تأثیری نداشتهاند و آنچه بر سر اسلام و مسلمین آمده است از طرف خاصه ، یعنی دو طبقه متنفذ در میان مسلمین - حکمرانان و علمای دین - آمده است ؟
در بخش عوامل بیگانه جریانات زیادی است که لازم است مورد توجه قرار بگیرد . از صدر اسلام همواره اسلام دشمنان سرسختی در خارج یا داخل خود داشته است . یهودیان و مسیحیان و مجوسیان و مانویان و زنادقهای که در میان مسلمین بودهاند ، غالبا بیکار نبوده ، و احیانا از پشت به اسلام خنجر زدهاند . بسیاری از آنها در تحریف و قلب حقایق اسلامی به وسیله جعل و وضع احادیث یا ایجاد فرقهها و تفرقهها و لااقل در دامن زدن به اختلافات مسلمین تأثیر زیادی داشتهاند .
با توجه به آنچه در بالا گفته شد ، مجموع موضوعاتی که لازم است در این سلسله مباحث بحث شود ، به ترتیب ، موضوعات ذیل است :
. 1 عظمت و انحطاط مسلمین
. 2 سیستم اخلاقی اسلام
. 3 نقاط انحراف
. 4 زمامداران جهان اسلام
. 5 فعالیت های تخریبی اقلیت ها در جهان اسلام
. 6 جنگهای صلیبی
. 7 سقوط اندلس
غروب آفتاب در اندلس
علل سقوط حکومت مسلمانان در شبه جزیره اسپانیا
تاریخ پر ماجرای کشورهای اسلامی در طول 14 قرن حوادث گوناگون و رویدادهای تلخ وشیرین بسیاری را ضبط نموده است .
اما کمتر حادثه ای همانند سرنوشت شوم کشور زیبای اندلس تکان دهنده و عبرت انگیز می باشد
بی جهت نیست با آنکه قرن ها از آن تاریخ می گذرد هنوز هم خاطره سرگذشت اندلس زنده باقی مانده است .
اندلس سرزمین زیبایی است کهکه در آخرین قسمت اروپا واقع شده ، نه اروپایی است ونه غیر اروپایی ؛که اسپانیولی است .
حقیقت این است که تنها ضامن سیادت و آقایی مسلمانان درگذشته همان عمل به قوانین مقدس اسلام بود، اما آنچه موجب تعجب وشگفت است این است که مسلمانان دیروزکه تا آن درجه ازنظرعلمی و مادی عظمت یافته بودند، و به طور قطع آن مجد و عظمت هم تنها در پرتو عمل به قوانین اسلام برای آنها حاصل شده بود، چگونه شد که یکباره آن سقوط کرده وسیادت خود را ازدست داده اند؟ با آنکه درباره مسلمانان دیروز اعم از اسپانیا و غیرآن، نمی توان گفت که عامل به دستورات مذهبی نبوده اند؟
علت بدبختی و سیه روزی مسلمانان دیروز را هم مانند مسلمانان امروز، تنها در ترک عمل به قوانین اسلام باید جستجو نمود.
مابرای نمونه به بررسی علل سقوط اسپانیا و در هم ریختن کاخ عظمت مسلمانان آن سامان می پردازیم:
مسلمانان اسپانیا و « اندلس » از روزی که از مسیر عمل به قوانین اسلام دور شدند و آن روح صفا و صمیمیت دین درمیان آنان نابود گردید، نفاق و دورنگی در میان زمامداران مرکزی واستان های کشور اسلامی ایجاد و زمامداران اسلامی درجاده عیاشی و شهوترانی قدم گذاردند، واکثریت بی اراده و متزلزل ملت هم که در هرحال پیرو زمامداران خود هستند، از آنهاپیروی نمودند، و در نتیجه روح سلحشوری از سربازان مسلمان رخت بربست، و تجملات زندگی دولت و ملت مسلمان را به خود مشغول ساخت، در چنین روزی روزگار عزت مسلمانان به سر رسید، و سیادت و عظمت آنان از میان رفت، درب دانشگاهها و آموزشگاه های علمی آنها بسته شد، و مقام معلمی و استادی آنان فراموش گردید!
پیش بینی عجیب پادشاه فرانسه
دکتر «گوستاولوبون» از یکی از مورخان عرب نقل می کند که: هنگامی که سربازان اسلامی به طرف کشور فرانسه حمله برده بودند، عده ای از افسران ارتش فرانسه به نزد «شارل» پادشاه کشور خود شتافته و از تجاوز مسلمانان شکایت کرده و اظهار داشتند که: چقدر شرم آور است که یک مردمی که حتی اسلحه و آلات جنگی آنها ناقص و افسران آنها دارای لباس نظامی نیستند، بر نیروی نظامی کشوری که اسلحه آنان غالب است غالب آیند؟!
«شارل» پادشاه فرانسه در جواب آنان چنین گفت: بگذارید مسلمان ها جلو بروند، زیرا آن ها الان که در شدت جوش و خروشند مانند سیل، هر مانعی را از جلو خود برداشته و با خود می برند، اما پس از آنکه غنائم زیاد بدست آوردند و در خانه های قشنگ وخوب به تن آسایی و تنعم و تجمل مشغول شدند و زمامداران آنها به دام هوی وهوس گرفتار آمدند، و حتی در مسلمانان عادی هم این هوسرانی سرایت کرد و دچار اختلاف داخلی گردیدند، آن وقت است که ما به آنها حمله برده و به یقین آن گاه بر آنان غالب خواهیم آمد!
دوستان عزیز! راستی پادشاه فرانسه درست فکر کرده و پیش بینی او هم به طور کامل به جا بوده است، و سرانجام همان عیاشی و تن پروری زمامداران و مردم موجب شکست مفتضحانه مسلمانان در آنجا گردید!
واقعه تأثر انگیز شکست مسلمانان دراروپا :
سردار خیانتکار
برای آن که بیشتر به علل شکست مسلمانان اسپانیا و « اندلس » واقف گردید، خلاصه ای از موجبات اضمحال و شکست حکومت اسلامی را-ازتاریخ مفصل آن نقل می کنم: روزی زمامداران مسیحی به «براق بن عمار» سردار خیانتکار مسلمانان گفتند: تو باید در نقشه ای که مابرای اخراج مسلمانان از خاک « اندلس » طرح می کنیم، به طور کامل به ما کمک و مساعدت نمایی. «براق بن عمار»، افسر خیانتکار مسلمانان در پاسخ گفت: شیر را جز با مکروحیله نمی توان گرفت .زمامداران گفتند: ارتش ما اروپائیان قوی است، و با یک حمله سخت نیروی مسلمانان را در هم خواهد شکست. «براق» گفت: مسلمانان برای حفظ دین و نوامیس خود سخت تر از آنند که بتوان به وسیله نیروی ارتش آنان را مغلوب ساخت!
زمامداران مسیحی گفتند: بنابراین برای اخراج آنان از خاک « اندلس » چه باید کرد؟
«براق بن عمار» خیانتکار گفت: در مرحله اول دین مسیح را آزادانه در میان آنان انتشاردهید، اگر چه این موضوع موجب نخواهد شد که مسلمانی به کیش مسیحیت درآید، اما این فایده را در بردارد که جوانان مسلمان را در دین آنان لاابالی و متزلزل می سازد.در مرحله دوم امتیاز بازکردن مدارس مجانی را در کشورهای مسلمانان از دولت آن هابگیرید، زیرامسلمانان ، خود به علت مشغول بودن به عیاشی و شهوترانی دیگربه تعلیم وتعلم علوم کمترمی پردازند، و شما با افتتاح مدارس و داخل نمودن معلمان و آموزگاران مسیحی در میان آن ها، جوانان مسلمان را در برابر خود خاضع کرده وباآن روح حق شناسی که مسلمانان در برابر معلم دارند، برای شما امتیاز و تفوقی بر خود قائل می شوند. در مرحله سوم روابط تجارتی خود را با مسلمانان توسعه بدهید،تا بدین وسیله دراثر رفت و آمد با آنان، هم روحیه دینی آنان راتضعیف کنید، و هم اینکه شاید بتوانید مشروبات الکلی رادرمیان آنان رواج داده، و آنها را به خوردن آن معتاد سازید! دراین صورت به طور تحقیق کارهای لشکری وکشوری آنها از هم پاشیده می شود، وآن وقت است که می توانیدآنان رامانندگوسفند برانید و مانندخرگوش شکار کنید! و علاوه بر اینها چون در اثر عیاشی و تن پروری و خوش گذرانی، آن روح سلحشوری سابق ازمیان آنان ازبین رفته است، به همین جهت باعمل به این سه موضوعی که گفتم خیلی زود می توانید بر آن ها مسلط شوید.
زمامداران مسیحی که در واقع از روح شجاعت و دلاوری مسلمانان سخت بیمناک بودند، با شنیدن راهنمایی مفید «براق بن عمار» افسر خیانت کار مسلمان سخت مسرور گردیدند. (14/18)