هپاتیت :
هپاتیت یک بیماری التهابی کبد با. گستره وسیع جهانی است . هپاتیت به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می گردد و در اثر انواع ویروسها، داروها، الکل و جایگزینی بافت چربی در کبد و ... ایجاد می شود. هپاتیت های ویروسی که جزء علل مهم درگیری کبد می باشند در اثر آلودگی با ویروس های هپاتیت A ، B ، C ، D ، E ، F ، G و همچنین ویروس های CMV ، EBV ، سرخک و سرخجه و ... ایجاد می شوند.
یکی از عوامل مهم هپاتیت های ویروسی، هپاتیت B می باشد.
اهمیت هپاتیت B شیوع بالای این بیماری و همچنین عوارض مهم کبدی و خارج کبدی است. در حال حاضر سه چهارم مردم دنیا در نواحی با شیوع بالای آلودگی هپاتیت B زندگی می کنند. درحدود یک میلیون نفر در سال بعلت عوارض حاد عفونت هپاتیت B و همچنین عوارض مزمن نظیر سیروز وکارسینوم کبدی می میرند.
هپاتیت B :
عفونت هپاتیت B یک مشکل مهم بهداشتی در کل جهان می باشد. سیر بیماری از یک عفونت حاد تا یک بیماری مزمن آزاردهنده متفاوت است . معمولاً موارد حاد عفونت با ویروس هپاتیت B ، سیر خود محدود شونده دارند. 1 تا 2% از موارد حاد منجر به هپاتیت برق آسا(فولمینانت) می گردد که در اکثر موارد منجر به مرگ بیمار می شود. نوع مزمن هپاتیت B نیز از یک عفونت بدون علامت بصورت ناقلی مزمن تا هپاتیت مزمن علامت دار، سیروز و سرطان متغیر می باشد. ابتلا به عفونت حاد هپاتیت B در جهان منجر به مرگ ومیر 500000 تا 1200000 نفر در سال می گردد.
اپیدمیولوژی:
بیش از 2 میلیارد نفر از جمعیت دنیا با ویروس هپاتیت B تماس داشته اند. و در حدود350 میلیون نفر در جهان ناقل HBV هستند. میزان شیوع ناقلی HBV در نقاط مختلف جهان متفاوت بوده و بر این اساس مناطق مختلف جهان به 3 گروه تقسیم می شوند.
1- مناطق با شیوع کم: میزان شیوع ناقلی HBV در این مناطق از1/0 درصد تا 2% است . این مناطق شامل آمریکای شمالی، اروپای غربی،استرالیا و قسمتی از آمریکای جنوبی و مرکزی می باشد.
2- مناطق با شیوع متوسط : میزان شیوع ناقلی HBV در این مناطق 2 تا 8% است.
این مناطق شامل کشورهای اطراف مدیترانه، ژاپن، آسیای مرکزی، خاورمیانه و قسمتهایی از آمریکای جنوبی و لاتین و اروپای شرقی می باشد.
3- مناطق با شیوع بالا: میزان شیوع ناقلین HBV در این مناطق 8 تا 20% می باشد. این مناطق شامل آسیای جنوب شرقی، چین، جزایر پاسیفیک،آلاسکا و قسمتهایی از خاورمیانه و اروپای شرقی می باشد.
در ایران :
متوسط ناقلین HBV در ایران 7/2% برآورد می شد اما براساس طرح سلامت و بیماری که درسال 1378 انجام گردید این مقدار 7/1 درصد در جمعیت عمومی برآورد شد. در بررسی انجام شده درسال 1380 روی 000/250 نفر از اهداکنندگان خون در تهران ( دکتر دریانی و همکاران) 6/3% ازمردان و 6/1 درصد از زنان HBsAg مثبت و 37% از مجموع آنها HBcAb مثبت بودند. همچنین در بررسی انجام شده در مراجعین اهداء خون توسط مرکز پژوهش سازمان انتقال خون در سال 82 نیز درهر هزار نفر7/8 موردآلودگی به HBV وجود داشته است . شواهد موجود نشان می دهد که حدود 40% جمعیت بنوعی با HBV در تماس بوده‌اند که کمتر از 3% آنها ناقل باقی مانده اند .
عوامل کاهش دهنده اثر ایمنی زایی واکسن شامل موارد زیر است :
1- سن بالای 40 سال
2- جنس مذکر
3- چاقی
4- عوامل ژنتیکی
5- همودیالیز
6- عفونت HIV
7- افراد دچار نقص ایمنی یا تحت درمان با داروهای مضعف سیستم ایمنی
8- مصرف سیگار
9- تزریق زیرجلدی واکسن
10- تزریق در ناحیه باسن
11- یخ زدگی واکسن
12- تسریع در نوبت های واکسن ( Accelerated schedual )