ورزش از جمله علومی است که ویژگی‌های علمی آن در ابعاد مختلف جامعه، به ویژه بعد فرهنگی و اجتماعی بسیار روشن و آشکار است.
همچنین در بهداشت و سلامت جسم و روح، ایجاد نشاط، افزایش قابلیت‌های کاربردی ماهیچه‌ها و عضلات در هنگام انجام کارها نقش کارسازی دارد.
به همین جهت است که کشورهای مختلف، جایگاه ویژه‌ای برای تربیت بدنی و ورزش قائل هستند و سازمان‌های گوناگونی را برای گسترش آن ایجاد کرده‌اند.
تربیت بدنی و اهداف آن در دبستان
در جامعه ما تربیت بدنی بیشتر بر هدف‌های ارزشمند انسانی تأکید دارد که منظور از آن همان پرورش فکر و جسم در جهت رشد و تکامل ارزشهای انسانی و آموختن رفتارهای مطلوب فردی و اجتماعی است.
از آنجا که معلومات و مهارت‌های مختلف انسان، جنبه اکتسابی دارد، برای به فعلیت درآوردن استعدادهای خود لازم است به آموزش و تمرین بپردازد. بنابراین اهمیت تربیت بدنی و ورزش در آمادگی برای رسیدن به کمال والای انسانی غیرقابل انکار است.
اهداف اصلی تربیت بدنی را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
1-هدف‌های جسمانی:
-تقویت قوای عمومی بدن
-ایجاد هماهنگی بین اعصاب و عضلات
-ایجاد سرعت و مهارت در واکنش‌های عضلانی
-ایجاد استقامت در برابر فشارهای جسمی
-ازدیاد نیروی بدنی
-اصلاح و توان‌بخشی و جبران نقایص بدنی
2-هدف‌های روانی:
-کشف خویشتن از نظر استعدادهای نهفته بدنی – روانی
-تربیت شخصیت و پرورش روحیه همیاری
-برانگیختن فرد برای تحرک و پیشگیری از خمودگی
-برقراری تعادل روانی و احساس نیرومندی
3-هدف‌های اجتماعی:
-پرورش حس احترام به قوانین گروهی و اجتماعی
-پرورش توان مدیریت و تصمیم‌گیری
-پرورش احساس نوعدوستی و جوانمردی
-پرورش نیروی بدنی – روانی مورد نیاز جامعه
-پرورش روحیه ایثار و از خودگذشتگی
-پیشگیری از سرایت بیماری‌ها و برخی از آسیب‌های اجتماعی
اهمیت ورزش در دوران کودکی
اهمیت دادن به ورزش در دوران کودکی، امری مهم و حیاتی است. زیرا کودک همواره در حال رشد است و رشد مطلوب و همه جانبه او می‌تواند در زندگی آینده‌اش بسیار مفید و موثر واقع شود. رشد کودک در صورتی در دوران نوجوانی تکمیل می‌شود
که جریان رشد او در تمامی مراحل قبلی به خوبی هدایت شده باشد.
در سنین پایین، نقص یا ناراحتی در قسمتی خاص از بدن، با تمرین و تقویت عضلات سریع تر برطرف می‌شود.
اما هرچه سن کودک افزایش یابد، این عمل به کندی امکان‌پذیر خواهد بود.
بی‌توجهی به نقص یا ناراحتی بدنی کودک در این دوره باعث می‌شودکه آن ناراحتی به طور بسیار سریع پیشرفت کند.
راه‌رفتن و نشستن غلط کودک ممکن است عوارضی در او ایجاد کند که مستقیما بر ستون فقرات او اثر نامطلوبی بگذارد. در سنین قبل از نوجوانی بهتر است به حرکات بدنی کودک شکل داده شود. بنابراین باید امکانات، وسایل و لوازم به اندازه کافی در اختیار او قرار گیرد.
انواع دو، پرش‌ها، پرتاب توپ و پاس گرفتن به شکل رقابتی، خودبه‌خود باعث تقویت همه جانبه روح و جسم کودک می شود.
بازی کودک در دبستان
در دوره دبستان، تربیت و تقویت کودک از طریق بازی، امری ضروری است. یکی از موثرترین وسیله‌ها برای رسیدن به وضع مطلوب در تربیت بدنی و ورزش دوره ابتدایی، بازی است.
کودکانی که بین 7 تا 12 سالگی در مرحله دبستانی می‌گذرانند، تمایل زیادی دارند که به صورت گروهی بازی کنند.
در این دوره، بازی نقش بسیار مهمی در رشد کودک دارد. فعالیت و جنب و جوش کودک در دوره دبستان بسیار زیاد است. کودک به اقتضای رشد ذهنی و حواس خود در این مرحله قادر است مسائل و حقایق بیشتری را نسبت به دوره‌های قبل درک کند و به قول برخی از صاحب‌نظران، فعالیت‌های کودکان که اغلب به شکل بازی در می‌آیند، کلید حقیقی رشد و تکامل همه جانبه آنها است.
یادگیری از طریق انجام دادن و بازی کردن می‌تواند کاملا در این مرحله تحقق یابد. بازی کودک دبستانی می‌تواند با بسیاری از مطالب خواندنی و نوشتنی همراه باشد. بازی و تمرین بدنی برای کودکان یک امر طبیعی است.
بازی همواره با انگیزه‌هایی همراه است که کودک را تحریک می‌کند تا اعضای گوناگون، حواس و ذهن خود را به کار اندازد و همین به کار بردن، موجب رشد و تربیت اومی‌شود.
بازی درست و به موقع می‌تواند خجالت، ترس و پرخاشگری کودکان را از بین ببرد و به نحو موثری از حساسیت و نگرانی آنها بکاهد.
کودک از طریق بازی کردن، احساسات خود را بیان می‌کند و ترس‌ها و نگرانی‌های خود را ابراز می‌دارد و گاه مسائل و مشکلات خود را حل می‌کند.
بازی از آن جا که در رشد همه جانبه کودکان دبستانی نقش بسیار مهمی دارد، باید بیش از پیش مورد توجه مربیان و معلمان قرار گیرد.
برنامه‌ریزی درس تربیت بدنی
برنامه‌ریزی درس تربیت بدنی و ورزش در دبستان باید به گونه‌ای صورت گیرد که فقط به رشد و تکامل قوای جسمانی محدود نشود باید تمامی ابعاد شخصیت کودک اعم از عاطفی، روانی، اجتماعی و غیره را در برگیرد.
تربیت بدنی و ورزش یکی از دروس اصلی در دوره ابتدایی است که اگر به درستی برای آن برنامه‌ریزی شود، دانش‌آموزان را در یادگیری تمامی دروس یاری می‌دهد و زمینه تحقق اهداف کلی آموزش و پرورش را فراهم می‌کند. تربیت بدنی باید بتواند از طریق فعالیت‌های جسمانی و تمرین‌ها و ورزش‌های مختلف، رشد و توسعه قوای بدنی، توانایی‌ها و استعدادهای ذهنی، عاطفی و اجتماعی دانش‌آموزان را تسهیل کند. درس تربیت بدنی و ورزش هرگز نباید به عنوان یکی از دروس حاشیه‌ای یا ضمیمه در دوره دبستان تلقی شود.
مربیان و معلمان ورزش در دوره ابتدایی باید موارد مربوط به آمادگی جسمانی را به گونه‌ای عرضه کنند که دانش‌آموزان تشویق شوند تمرین‌ها و فعالیت‌های جسمی را حتی در خارج از مدرسه هم انجام دهند.
زیرا یکی از اهداف مهم و دراز مدت تربیت بدنی، حفظ و نگهداری حد مطلوب آمادگی جسمانی دانش‌آموزان در سال‌های آینده است.
مراحل فعالیت‌های تربیت بدنی در دبستان
فعالیت‌های تربیت بدنی در دوره دبستان را می‌توان به سه مرحله اساسی تقسیم کرد:
1-فعالیت های قبل از 8 سالگی