تحقیق مقاله آمادگی دفاعی

مقدمه

حوادث غیرمترقبه

شرایط اضطراری و بلایای طبیعی به طور کلی تمام مناطق زمین را تحت تأثیر قرار داده و همه ساله موجب خسارات انسانی و مادی می گردد .

حادثه ، زمان و مکان نمی شناسد و در هر لحظه و هر جا برای هر کسی ممکن است پیش بیاید . ایران از 40 حادثه گوناگون در جهان ، 30 مورد از آنها را شامل می شود بویژه زلزله و سیل .

در واقع کل کشور ایران در منطقه ای زلزله خیز قرار دارد و عامل آن رانش صفحات زمین در کشورهای عربی در جهت مخالف و به سمت بالا می باشد و همین طور جدی تر از کشورهای اروپایی- آسیایی تلقی می شود .

نقشه های زمین شناسی نشان داده اند که زمین لرزه های رخ داده در ناحیه البرز (از جمله نیشابور و مشهد) اغلب ، بزرگ ولی کم عمق و متوسط بوده که در مقایسه با ناحیه زاگرس از دوره آرامش طولانی تری برخوردار هستند از سوی دیگر این مناطق بظاهر آرام ، خطرناک ترین مکان ها برای وقوع یک زلزله مخرب در آینده می باشند .

 استان خراسان علاوه بر وسعت ، از لحاظ حادثه خیزی جزو شاخص ترین استان های کشور می باشد و هر ساله حوادث طبیعی گوناگونی از جمله زلزله ، سیل ، خشکسالی ، سرمازدگی و... در آن رخ می دهد .

وجود گسل های اصلی و طویل کشف رود ، بینالود ، سبزوار ، کپه داغ ، قوچان ، اسفراین ، تربت جام ، درونه ، دشت بیاض ، سرایان ، طبس (در حال حاضر جزو استان یزد می باشد) ، چاهک ، خاورینه ، جاجرم ، توان زلزله خیزی استان را به میزان شگفت انگیزی افزایش داده است ، به طوری که 65 درصد مساحت استان را در خطر نسبی بالا و 35 درصد آن را در خطر نسبی متوسط قرار داده است و نقطه ای را در سطح استان نمی توان یافت که مصون از خطر زلزله باشد .

همچنین در استان خراسان در هر 10 سال ، 5 مورد سیل ویرانگر اساسی و 7 مورد سیل ویرانگر ، و به طور متوسط در هر سال یک سیل متوسط و 3 مورد سیل عادی به وقوع پیوسته است .

مفهوم فاجعه (بلا) : Disaster

جنبه فیزیکی

به عوامل فیزیکی و پیامدهای آنان مانند تخریب ساختمان ها ، خانه ها ، خیابان ها ، زمین های کشاورزی و مواردی از این دست که توسط زلزله و سیل و... رخ می دهد ، اشاره دارد .

جنبه جامعه شناختی

به درهم ریختگی ساختار و کارکرد یک نظام اجتماعی مانند شهر و روستا اشاره دارد در این جنبه می توان به بیکاری ، مرگ و میر ، آوارگی ، سقوط طبقات اجتماعی و... اشاره کرد .

3) جنبه روان شناختی

به استرس های فراگیر شدید ناشی از حوادث غیرمترقبه مانند زلزله و سیل اشاره دارد مانند اختلال های خلقی ، استرس پس از سانحه (PTSD) و...

انواع حوادث غیرمترقبه

حوادث طبیعت ساخته (زلزله ، سیل ، تسونامی ، مگاتسونامی[1][1] ، توفان ، خشکسالی و...)

حوادث انسان ساخته (حاصل کنش ها و واکنش های انسان)

1-2) اجتماعی (جنگ ، انقلاب و ...)

2-2) صنعتی (تصادف و انفجار قطار ، سقوط هواپیماها ، مواد رادیواکتیو و...)

عوامل مؤثر در میزان آسیب پذیری جوامع هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه

فقر و محرومیت (مسکن، پوشاک ، غذا ، امکانات بهداشتی ، فرهنگی و اقتصادی)

سستی زمین ، وجود گسل های طویل و موقعیت جغرافیایی

رشد سریع جمعیت و تعداد نفرات آن در مترمربع (تراکم جمعیت)

زمان وقوع (شب یا روز ، در خواب )

ضعف برنامه ریزی مدیریت بحران

زلزله

الف) پیشگیری

زلزله ، قابل پیش بینی نمی باشد اما قابل پیشگیری است . یکی از روش های پیشگیری ،‌ آموزش صحیح مردم است که منجر به کاهش خطرات ناشی از زلزله می شود .

ب) آمادگی

آمادگی در برابر خطر زلزله عبارتند از :

1- ب) ساختمان سازی مقاوم در برابر زلزله

شدت زلزله با میزان خرابی سنجیده می شود و با مقیاس لگاریتمی ریشتر محاسبه می شود . لازم به ذکر است که در شدت زلزله 12 ریشتر ، هیچ ساختمانی سالم نمی ماند ! (چنین موردی ، تاکنون رخ نداده است ).

2- ب) آماده سازی خدمات اضطراری و دفاع شهری جهت مواجهه با وضعیت اضطراری زلزله ، کاهش تلفات جانی و بازگرداندن مردم مصیبت زده به زندگی عادی پس از سانحه

3- ب) آموزش افراد دفاع شهری جهت آمادگی در مقابل زلزله

1-3- ب) آموزش کوتاه مدت (آموزش در طی یک دوره کوتاه به عنوان پیش آگهی قبل از ضربه یک حادثه فاجعه آمیز)

2-3- ب) آموزش دراز مدت

آموزش از طریق رسانه های گروهی (رادیو ، تلویزیون ، انتشار جزوه و پوسترهای ساده ، کنفرانس ، فیلم های آموزشی و ...)

آموزش همگانی برای تقویت و بازسازی خانه های روستایی و سازه های شهری

ج) مقابله

ضروری ترین اقدامات جهت مقابله با زلزله شامل سه بخش می شود :

1-ج) اقدامات قبل از وقوع

2-ج) اقدامات هنگام وقوع

3-ج) اقدامات پس از وقوع

اقدامات قبل از وقوع زلزله

بررسی خانه از نظر آسیب پذیری در مقابل زلزله

محکم کردن وسایل سنگین جهت جلوگیری از امکان سقوط ( کتابها ، گلدان ها آویز، لوستر)

قرار ندادن اشیای سنگین در محل های بلند

عدم نگهداری مواد خطرناک (شیمیایی و...) در ظروف شیشه ای

ساخت منازل بر اساس مقررات مهندسی

تهیه نقشه ای از منزل و مشخص نمودن نقاط امن خانه (گوشه اتاق ها ، کنار ستون های فلزی ، بتونی ، چهارچوب درها و...) و در اختیار خانواده قرار دادن آن

آموزش محل و شیوه قطع جریان برق ، شیرهای آب و گاز و... به افراد خانواده

یادگیری مهارت های کافی درباره کمک های اولیه پزشکی توسط افراد خانواده

داشتن وسایل ضروری (رادیوی باطری دار ، چراغ قوه با باطری اضافی) و جعبه کمک های اولیه در منزل

10- عدم استفاده از شمع یا کبریت یا چراغ قوه قبل از مطمئن نشدن از عدم نشت گاز

11- آموزش ایمنی زلزله در کلاس درس و تشویق دانش آموزان به صحبت درباره آن

12- آگاهی از محل خروجی های اضطراری ، زنگ های خطر و کپسول های اطفاء حریق بویژه در ورودی های اتاق های اداره و منازل

10- ذخیره غذاهای فاسد نشدنی (کنسرو، کمپوت ، شیرخشک پودری ، قوطی های آبمیوه ، غلات ، آجیل نمک نزده و...) حداقل هر 6 ماه یک بار در یک محل مناسب و قابل دسترس برای افراد خانواده .

11- نگهداری آب در ظروف سربسته حداقل هر 6 ماه یک بار و خودداری از تماس ظروف پلاستیکی با بتون

12- ضدعفونی کردن آب با قرص های تصفیه مانند هالازون و گلوبالین . 

13- ذخیره غذایی و بهداشتی ویژه کودکان حداقل برای یک هفته

14- آموزش رزمایش زلزله در مدارس

رفتن به فضای باز و وسیع برای افراد مستقر در طبقه همکف و درب خروجی

فاصله گرفتن از پنجره ها و درهای شیشه ای

فاصله گرفتن از وسایلی که امکان سقوط یا پرتاپ آن (تابلوها ، گلدان ها ، لوستر و...) وجود دارد

پناه گرفتن در زیر میز و حرکت کردن با آن در صورت جابه جایی میز

پناه گرفتن در چهارچوب در به صورت پاهای باز و جلوگیری از بسته شدن در

اقدامات هنگام وقوع زلزله :

رفتن به پناهگاه یا نقاط امن در هنگام ریزش ساختمان مسکونی یا محل کار یا سقوط سیم های برق و و درختان

عدم استفاده از آسانسور

در صورت حضور در داخل ساختمان ، به کمک بازوها و دست های خود ، از سر و پشت گردن خود محافظت کنید یا زیر میز بروید و به پایه آن بچسبید .

متوقف کردن اتومبیل خود در سمت راست خیابان برای باز گذاشتن خودروهای امدادی در سمت چپ

عدم رانندگی بر روی پل ها و گذرگاه ها یا زیرآنها

خودداری از هجوم به سمت درهای خروجی در صورت حضور در مکان های شلوغ (سینما ، فروشگاههای بزرگ و...)

دور شدن از آزمایشگاه و مکان مشابه آن

گوش دادن به رادیو و استفاده از تلفن برای تماس های ضروری

خروج از خیابان ها و کوچه تنگ و باریک و دور شدن از پل های عابر پیاده و ماشین رو

10- داشتن کپسولهای آتش نشانی و یادگیری شیوه استفاده از آن بویژه با قرار دادن در آشپزخانه