علی دایی متولد ۱ فروردین سال ۱۳۴۸، بازیکن سابق تیم ملی ایران و سرمربی کنونی این تیم و تیم سایپا و از مشهورترین بازیکنان تاریخ تیم ملی فوتبال ایران است. او در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۸۶ طی حکمی از سوی علی کفاشیان رئیس فدراسیون فوتبال ایران با قراردادی یک ساله به عنوان سرمربی تیم ملی فوتبال ایران اعلام شد. دایی تا پایان جام جهانی ۲۰۰۶ بازیکن اصلی و کاپیتان تیم ملی ایران بود.
دایی ۱۰۹ گل ملی در کارنامهٔ خود دارد و با فاصلهٔ زیادی بهترین گلزن بازیهای ملی در تاریخ فوتبال جهان است. در سال ۲۰۰۷ میلادی، فدراسیون آمار و ارقام فوتبال (متعلق به فیفا)، علی دائی را در رده بیست وششمین بازیکن برتر تاریخ فوتبال جهان معرفی کرد که در این فهرست وی به عنوان تنها بازیکن آسیایی در میان برترینهای تاریخ فوتبال مشاهده میشود.[۱]
دایی سابقهٔ بازی در تیمهای آلمانی همچون بایرن مونیخ را دارد و به همراه این تیم به نایب قهرمانی جام باشگاههای اروپا دست یافتهاست. او همچنین یکی از اعضای کمیته فنی فیفاست.
سابقهٔ فوتبال
باشگاهی
دایی، فوتبال را از باشگاههای کوچک شهر اردبیل همچون استقلال اردبیل و شهرداری اردبیل آغاز کرد . او پس از قبولی در دانشگاه صنعتی شریف و اقامت در تهران به تیم تاکسیرانی تهران پیوست. سپس به بانک تجارت پیوست و در این تیم بود که مورد توجه بیشتری قرار گرفت و برای اولین بار به تیم ملی دعوت شد.
دایی بعدها به پرسپولیس تهران و سپس السد قطر پیوست و از طریق این تیم راهی اروپا شد و همراه با کریم باقری به آرمینیا بیلهفلد باشگاه آلمانی و خداداد عزیزی به اف سی کلن پیوست. مقصد بعدی او بایرن مونیخ آلمان بود. فرانس بکنبائر رییس باشگاه بایرن مونیخ علی دائی را برای این باشگاه انتخاب کرد و وی را مهاجمی در سطح جهانی قلمداد کرد. حضور دایی در بایرن مونیخ آلمان نقطه اوج فوتبال او بود، زیرا پیش از آن حضور بازیکنی ایرانی در یک باشگاه معتبر نظیر بایرن مونیخ سابقه نداشت. دایی به همراه بایرن مونیخ تا فینال جام باشگاههای اروپا رفت و در نهایت مدال نقرهٔ آن بازیها را به دست آورد. گرچه دایی در بازی فینال به میدان نیامد.
او سپس به هرتا برلین آلمان پیوست و با پوشیدن پیراهن ۹ از اصلیترین بازیکنان این تیم بود. دایی با هرتا برلین هم در جام باشگاههای اروپا بازی کرد و دو بار دروازهٔ چلسی و یکبار دروازهٔ آث میلان را گشود. حضور موفق علی دائی در باشگاههای اروپایی راه را برای بسیاری از بازیکنان آسیایی از جمله هیده توشی ناکاتا و مهدی مهدوی کیا گشود.
علی دایی با باشگاه سایپا به عنوان بازیکن و سرمربی تیم سایپا فعالیت خود را آغاز کرد. این تیم توانست در خرداد ماه ۸۶ قهرمانی ششمین لیگ برتر را به دست آورد. او همزمان با قهرمانی سایپا در روز ۲۸ می۲۰۰۷(۷ خرداد ۱۳۸۶) بازدن گل قهرمانی سایپا که آخرین گل اقای گل جهان بود از بازی فوتبال برای همیشه خداحافظی کرد.
ملی
علی دایی در سالهای اخیر همواره بازیکن اصلی ایران و کاپیتان این تیم بودهاست. او بیشترین بازی ملی و بیشترین گل زدهٔ تاریخ تیم ملی را دارد (گلهای زدهٔ او در میان تمام تیمهای جهان نیز اول است).
او در جام ملتهای آسیا ۱۹۹۶ امارات به همراه باقری و عزیزی از بهترین ستارگان ایران بود.
او در بازی معروف ایران و استرالیا در بازی پلی اف مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه پاس گل دوم ایران را برای خداداد عزیزی ارسال کرد و این گل باعث راهیابی ایران به جام جهانی شد.
او به همراه ایران در دو جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه و ۲۰۰۶ آلمان به میدان آمد و تا به حال در۵ بازی ایران در این بازیها شرکت کردهاست. این پاس دایی بود که زمینهگذار گل مهدویکیا به آمریکا در جام جهانی ۹۸ شد.
از نقاط اوج دوران ورزشی دایی را میتوان روز ۱۴ نوامبر ۲۰۰۴ دانست. او در این روز و در مسابقات مقدماتی راهیابی به جام جهانی ۴ بار دروازهٔ لائوس را گشود تا نام خود را به عنوان اولین فوتبالیست تاریخ جهان که ۱۰۰ گل در بازیهای ملی به ثمر رسانده ثبت کند.علی دایی در لیگ برتر ایران در سال ۱۳۸۶ به عنوان سرمربی و بازیکن توانست تیم سایپا را به قهرمانی برساندو تواناییهای خود را به رخ منتقدان بکشد و بر افتخارات خود بیافزاید.
علی دایی در دوم مارس ۲۰۰۸ به عنوان سرمربی تیم ملی ایران منصوب شد.
تیم های باشگاهی
سلمان آباداردبیل، تاکسیرانی، بانک تجارت، پرسپولیس (ایران)
السد (قطر)
آرمینیا بیلهفلد آلمان
بایرن مونیخ آلمان
هرتابرلین آلمان
الشباب امارات
پرسپولیس تهران
صبا باطری تهران
سایپا کرج
بهترین گلزن در بازیهای بینالمللی
وی یکی از بهترین گلزنان تاریخ فوتبال و نفر اول در لیست گلزنان بینالمللی است. او همچنین بهترین گلزن در تاریخ بازیهای آسیایی است. در دور مقدماتی جام جهانی سال ۱۹۹۸، با به ثمر رساندن ۳۸ گل در ۵۶ بازی در رتبهٔ اول قرار گرفت.
در سال ۱۹۹۶ با به ثمر رساندن ۲۰ گل، دایی به عنوان بهترین گلزن در بازیهای بینالمللی توسط فدراسیون تاریخ و آمار فوتبال (IFFHS) معرفی گردید.
در ضمن دایی اولین گلزن آسیایی جام باشگاههای اروپا است. از جمله گلهای بیادماندنی او، دوگل به چلسی و یک گل او به میلان AC در لیگ قهرمانان اروپا است که باعث صعود تیم هرتابرلین به مرحله بعد لیگ قهرمانان شد
زندگی شخصی
علی دایی در حال صحبت در مراسمی که برای تقدیر از او در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد(۱۳۸۳).
علی دایی در اردبیل متولد شد. او بعدها به دانشگاه صنعتی شریف راه یافت و لیسانس خود را در رشتهٔ متالورژی دریافت کرد. همچنین وی به تازگی ازدواج کرده و اکنون ساکن محله شهرک غرب در تهران است.[۲]
علی دائی علاوه بر فوتبال، در تجارت نیز مردی موفق بودهاست و گرداننده چندین شرکت بزرگ و چند فروشگاه است. دائی هیچ گاه از خرج کردن ثروت خود در راه کمک به افراد بی بضاعت و امور خیریه دریغ نورزیدهاست. این فوتبالیست برجسته ایرانی طی سالهای اوج فوتبال خود بارها در مسابقات فوتبال با نیات خیرخواهانه به میدان رفتهاست، از جمله در دیدار ستارگان فوتبال جهان و تیم منتخب بوسنی با همراهی روبرتو باجو و دیگر ستارههای افسانهای فوتبال. او همچنین همراه بامادلین آلبرایت و دیوید بکام باسازمان یونیسف همکاری داشتهاست.[نیازمند منبع]
عضویت در فیفا
علی دائی توانست برای اولین بار به عنوان یک بازیکن ایرانی به عضویت کمیته بین المللی فوتبال فیفا در آید.[نیازمند منبع]
دوران مربیگری
او در تاریخ ۱۲ اسفند سال ۱۳۸۶ به عنوان سرمربی تیم ملی فوتبال ایران انتخاب شد[۳].
انتقادات
علی دایی باوجود بازیهای خوب دوران جوانی در سالهای پایانی (مخصوصا در بازیهای جام جهانی فوتبال ۲۰۰۶) مورد انتقاد برخی کارشناسان فوتبال, طرفداران و مطبوعات قرار گرفت. پافشاری برانکو ایوانکویچ در استفاده مداوم از وی در تیم ملی از محبوبیت وی کاست.[۴] اما پس از چندی، موفقیت وی در باشگاه سایپاو قهرمانی او به عنوان بازیکن و سرمربی در لیگ برتر باعث شد تا دوباره توجه همگان را به خود جلب کند. [۵]
همچنین با آغاز سرمربیگری در تیم ملی، دایی بار دیگر آماج انتقادات قرار گرفت. او به دلیل دوشغله بودن (سرمربی همزمان تیم ملی و تیم سایپا بهشدت مورد انتقاد قرار گرفت. ارائه لیست تیم ملی یکی دیگر از دلایل انتقادات از دایی است. این دسته از منتقدان وجود ۵ بازیکن از سایپا (که در ردههای میانی جدول قرار دارد، عدم حضور بازیکنی از تیمهای خوزستانی (فولاد، استقلال اهواز، صنعت نفت) و عدم دعوت از برخی بازیکنان را از دلایل انتقادات خود برمیشمارند.
برای ما که رو به روی او نشسته بودیم، یک لحظه اوج مصاحبه ای جذاب به شمار می آمد، لحظه ای که اشک در چشمان او حلقه زد. فکر کردیم بغضش می ترکد، اما این طور نشد، دایی ادامه داد تا نشان دهد برای این پیوستگی استمرار سرسختی داشته و اگر گریه ای هم بوده، برای عشق بوده و بس.
دایی اما با اعتماد به نفس روبه روی ما نشست. یک حرفه ای که حرف زدن هم خوب بلد است، از آن دسته مصاحبه شونده هایی که با یک سؤال مصاحبه کننده تا ته خط می روند. فوتبال حرفه ای اروپا این را به او یاد داده بود یا ذاتاً اینطوری بود؟ اشک دایی که حتی سرازیر نشد لحظه ای حرفه ای بودن او را محو کرد: یک گلزن جهانی با قلبی نازک و شاید ایرانی که وقتی ازگذشته، پاره ای از گذشته، می گوید می تواند بگرید اما این کار را نمی کند:
«هرچی دارم از برادرهایم دارم. آنها بهترین دوستهایم بودند. من درس خواندم ولی آنها از خیلی چیزهایشان گذشتند. دو برادربزرگم فوق دیپلم بودند، فارغ التحصیل دانشگاه تربیت معلم. هیچ وقت یادم نمی رود که محمد ما زمستان ها با موتور به دهات اطراف اردبیل می رفت. دهاتی که 40 کیلومترازاردبیل فاصله داشت و سرما ، زیرمنفی 20درجه بود. آنها سختی
می کشیدند تا من که در تهران تحصیل می کردم، کمبودی احساس نکنم.. نصف بیشتر حقوق خودشان را برای من می فرستادند... کاری که من الان می توانم برای آنها انجام بدهم خیلی کمتر از کاری است که آنها آن موقع برایم انجام دادند.»
علی دایی، فرزند سوم یک خانواده هفت نفری است که می توانست هشت نفری نیز باشد: «5 تا برادریم. من سومی هستم. یک خواهرهم داشتم که 15، 20 روز بعد از تولدش فوت کرد. او بچه بزرگ خانواده بود.»