تفاوت و شباهت دوزیستان
نوزاد قورباغه که از تخم بیرون می آید شبیه یک ماهی کوچک با سری بزرگ و دمی لرزان است. با آبشش نفس می کشد و از گیاهان ریز در آب تغذیه می کند. کم کم آبشش ها از بین می روند. و شش پدید می آید و جانور می تواند در خشکی هم زندگی کند. به دلیل آن که شش آن ها معمولاً خیلی بزرگ نیست آن ها از راه پوست نفس می کشند به همین دلیل خیلی کم از آب دور می شوند.
*دوزیست جانوری است که مرحله ای از زندگی اش را در آب و مرحله ای را در خشکی می گذراند. نوزاد قورباغه بی شباهت به ماهی نیست. زیرا دم دارد و بدون دست و پا است. اما پس از چندی دست و پایش ظاهر می شود و دمش می افتد. در این حال آبشش هایش هم از بین می رود و قورباغه صاحب شش می شود. پس دیگر نمی تواند در آب بماند. باید به خشکی برود.
بدن قورباغه پوشش ندارد. و برهنه پوست بوده و مرطوب و لزج است. اما بدن ماهی دارای پولک های لغزنده است.
دوزیستان رده ای از جانوران مهره دار می باشند که از نظر رده بندی ما بین ماهی ها و خزندگان قرار دارند. اختلافات قابل ملاحظه ای از نظر شکل ظاهری در میان انواع مختلف و زنده ی این رده وجود دارد ، به طو.ری که یک دوزیست مثل یک ماهی ، پرنده ، یا یک پستاندار به آسانی تشخیص داده نمی شود. نظیر سایر رده های فوق الذکر صفت مشخصه ای وجود نداردکه بتوان به وسیله ی آن دوزیستان را شناخت.
به هر حال ، دوزیستان به وسیله ی چندین صفت مهم به آسانی از ماهی ها تشخیص داده می شوند . دوزیستان معمولا دارای اندام ها حرکتی زوج می باشند که می توانند بر روی زمین حرکت کنند ،آن ها همچنین دارای انگشت می باشند (اندام حرکتی 5 انگشتی ) ، باله ها و پرده های میان انگشتان آن ها فاقد اشعه ی استخوانی است ( اگرچه ممکن است که نوزادان آن ها پرده یا باله های نرم داشته باشند . )به جز یک راسته ( راسته ی دوزیستان بدون دست و پا ) ، دوزیستان امروزی فلس ندارند ، اما دارای پوست صاف و لیز یا همراه با زگیل و تقریبا خشک می باشند. تمام ماهی ها ( به جز ماهی های دو تنفسی ) در تمام طول عمرشان به وسیله ی آب شش تنفس می کنند ، اما دو زیستان معمولا در مراحل ائلیه ی زندگی خود در آب زندگی کرده و برای تبادل گاز های تنفسی از آب شش ها استفاده می نمایند. در دوران بلوغ به وسیله ی شش ها تنفس کرده ، کم و بیش برای زندگی در خشکی تمایا یافته اند . از طرف دیگر اختلافات تشریحی خاصی در میان این دو رده از نظر اسکلت ، مخصوصا نوع مهره ها و کوندیل پس سر دیده می شود. قابل ذکر است که دوزیستان دارای سوراخ های داخل بینی و یک استخوان رکابی هستند .
اختلاف کلی دوزیستان با خزندگان همیشه به آسانی معلوم نیست زیرا دوزیستان و خزندگان گاهی اوقات به طور کامل از نظر ریختی شبیه به هم هستند.به عنوان مثال دوزیستان و خزندگان اعضای حرکتی 5 انگشتی دارند و یا سمندر ها ( دوزیستان ) و سوسمار ها ( خزندگان ) که هر دو دم و بدن کشیده ای دارند. در حقیقت ، بعضی از سمندر های معمولی را در اصطلاح عامیانه سوسمار می گویند. این مثال ها شباهت های ریختی برخی از گونه های این دو رده را نشان می دهد.
ولی ، در حقیقت دوزیستان و خزندگان از نظر تمام صفات اساسی با یکدیگر تفاوت دترند. خزندگان ، به جای پوست کم و بیش صاف و لیز ، بدنی پوشیده از فلس دارند که فلس ها یکدیگر را می پوشانند . همانند حالتی که در مار ها و سوسمار ها دیده می شوند. یا مثل لاک پشت ها دارای لاک جعبه مانندی بوده ، و یا همچون کروکودیل ها و بسیاری از انواع منقرض شده دارای صفحات استخوانی در پوست خود می باشند . علاوه بر این ، خزندگان بر خلاف دوزیستان در تمام طول عمر خود به وسیله ی شش تنفس می کنند.( در موارد خاصی ، از دیواره ی حلق و کلوآک نیز برای تنفس کمک می گیرند.)
دوزیستان در آب تخم ریزی نموده ، تخم ها پس از مدتی تفریخ شده و لارو ها به وجود می آیند که از نظر ظاهر با جانور بالغ تفاوت دارند و به طور کلی برای زندگی در آب سازش پیدا کرده اند. خزندگان تخم های خود را در خشکی گذاشته ، نوزاد آن ها از نظر ریختی مشابه والدین می باشند. نوزاد آن ها ضعیف و کوچک بوده ، برای زندگی در خشکی سازش می یابد ، ( به جز مار ها و لاک پشتان دریایی که قسمت اعظم زندگیشان را در دریا می گذرانند ) دوزیستان و خزندگان از نظر نوع مهره با هم فرق دارند . اسکلت دوزیستان فاقد دنده های جناغ سینه ای است ، هم چنین جناغ سینه حقیقی ندارند. از طرف دیگر دوزیستان دوکوندیل پس سری برای مفصل بندی جمجمه با ستون مهره ها دارند ، در حالی که خزندگان دارای یک کوندیل پس سسری می باشند.