تحقیق مقاله هنر و معماری

مقدمه

بنام خالق و هنر و زیبایی

اول خدای سپاس که قدرت تفکر عقل و آموختن را به من آموخت که تا به امروز در حضور استادانی بنشیم و بنیدیشم در گذشته ی پر افتخار این سرزمین و هم چنین سرزمینهای هم جوارش .

از آنجا که خلق هنر و زیبایی زائیده ذهن بشری است اما چه زیباست این ذهن خلاق و هنر مند را در هزاره های پیشراز خودمان جستجو کنیم و به حلاجی و موشکافی آن بپردازیم .

در درس هنر و معماری بین النهرین که با است گرانقدر دکتر محمدرحیم صراف آشنا شدم دریچه ای دیگر از دنیای باستان بر روی دید گانم گشوده شد که به ما آموخت تا کجا باید رفت که روزی جرات گذاشتند نام باستان شناس رابر روی خودمان داشته باشیم . واز رهگذر این ترم کوتاه بنابر پیشنهاد ایشان کار بر روی مجسنه گودا – پادشاه شهر لا گاش در بین النهرین به من پیشنهاد شد که در ابتدای امر مخالفت من رو برو گشت اما از آنجا که جوراستاد به زمهر پور – حرف استاد را بر دیده نهادیم و تحقیق البته ناقابل ودر وسع سواد خودمان در اختیار کلاس نهادیم اما آنچه ارزشش برای من تا واپسین روزهای کار باستان شاسی ام بافی خواهد ماند – انگیزه قوی ایجاد یر شده و پشتکاری است که از نصیحتهای مشفقانه ی استاد در من ایجاد شده است واز خدا می خواهم در مقاطع بالاتر مرا شرمنده چنین مردان بزرگی نکند تا شاید روزی به عنوان شاگرد آنها بتوانم حرفی برای گفتن داشته باشم و در ورای این موفقیت اذعان کنم چه کسی انگیزه والایی را در من ایجاد کرد  

                                                                                                    باتشکر

تابستان 86 – ابهر

 عشرت شهداد نژاد 

پیشگفتار

در سومین دوره از سلسه اور نه فقط از جنبه ی اقتصاد و معیشت و تجارت بلکه در تمامی زمینه با یکی از بزرگترین دستاوردها در تاریخ پر شکوه سرزمین میان رودان است.

همچنین در این دوران است که بسیاری از آثار بزرگ ادبی بین النهرین به تحریر کشیده می شود .

یکی از پادشاهان سلسه سوم اور که پویایی و سرزنده بودن او هنوز هم در تالاری در حوزه ی لوور هر روزه چشم بسیاری را خیره می کند گودا  پادشاه شهر لا گاش است – شهری در جنوب سرزمین میان رودان و شمال بصره . که در قسمت غربی آن رود کارون و در قسمت شرقی تلوواور قرار دارد.

 از زمان این پادشاه تا پایان سلسه اور هنر در خدمت خدایان بوده است و پادشاه شهرلا گاش نیز بنابر اسناد به جای مانده هزینه های نیز صدف معابد و ساخت و ساز آنها می کرد ه است هم چنین گزارشی از تمامی فعالیتهای خود ارائه می کرد.

گودا فرمانروای لا گاش در حدود ( 2141- 2112) ق م . است که معاصر با آخرین پادشاه گوتی است و اکنون پیکر ه هایش می تواند جوابگوی رازهای سر به مهر دوران حکومتش باشد . همانطور که دیوریت نمادی بود ساخته طبیعت و مظهر هر چیز ثابت و تغییر ناپذیر همچون ابدیت برای خلقت.

اور کجاست ؟

سرزمین باستانی اوردر جنوب بین النهرین ودر همسایگی اوروک در 20 کیلومتری اریدور واقع است ودر کنار او کانال اصلی از فرات جدا میشود اور شامل سه سلسه تاریخی است که هر کدان از سلسه ها وقایع اتفاقات ( هنر )، معماری بنا ها و سر گذشت متفاوتی دارد اما در این میان سومین سلسه نه تنها در قلمرو اقتصادی ، بلکه « هنر » معماری و ... دستی از قبل ، برتر دارد که یکی از بزرگترین دستاوردهای تاریخی این سلسه است .

تلوح کجاست؟

در جنوب بین النهرین و شمال بصره واقع گردیده است و مجسمه های بزرگی از حفریات آن بدست آمده که مارا به باسازی علمی آنروزگار رهنمون می کند از آنجا که این افتخار نصیب فرانسو یها شد اکنون گود در تالاری در موزه ی لوور قدرت خود را به نمایش گذاشته است .

اثر شماره ی 1

مجسمه گودا – پادشاه شهر لا گاش –

این مجسمه بر روی سکویی قرار گرفته است که دستهایش را به حالت عبادت در برابر سینه اش قرار داده است – ( با دست راست دست چپ را در دست گرفته است ) .

رادیی بر تن دارد. ( نوعی لباس نارام سین است ) – شانه ی و باز وی سمت راستش عریان است و فربهی دستش مشخص است حالت ماهیچه ای دارد.

 این مجسمه ناقص است زیرا بدون سر می باشد .

سنگ مورد استفاده برای ساخت مجسمه دیوریت است و ارتفاع آن 42/1 متر است. این اثر از حفریات تلوح بدست آمده و درموزه لوورپاریس نگهداری         می شود .

منبع : مورتگات . 1/ هنر بین النهرین باستان – هنر کلاسیک خاور نزدیک ص 165

اثر شماره 2

مجسمه گودا- پادشاه لا گاش

مجسمه ای از گودا که به روی سکویی قرار گرفته است – و حالت دستانش به مثل عبادت است که در برابر سینه روی هم قرار گرفته اند البته دست راست وی از رو نما یان است .

لباس :

لباس که وی پوشیده به شکل ردا یک طرفه است و سمت راست بدنش عریان است – از آنجا که لباسش لخت می باشد . در واقع این نوع لباس ، لباس نارام سین است که گودا همیشه برتن کشیده است .

از آنجا که شانه سمت راست گودا برهنه است . عضلات دستش ماهیچه ای و مشخص است .

ابروهای وی هلالی شکل است – دارای چشم های خیره و بر جسته که پلک را نیز می توان تشخیص داد هم چنین گوشها از نگاه بیننده به دور نمی ماند –      چانه اش حالت گردو دایره دارد.

هم چنین کلاه گردی بر سر دارد که تزئینات آن به شکل دایره های کوچک و شاید دکمه ای شکل باشد .

مجسمه مذکور از سنگ دیوریت ساخته شده است و ارتفاع آن 5/1 متر می باشد که در کشور فرانسه در موزه لوور نگهداری می شود.

منبع مجید زاده . یوسف . تاریخ و تمدن بین النهرین – ج سوم ( هنرو معماری ) انتشارات دانشگاه تهران ص 281

اثر شماره 3

مجسمه گودا – پادشاه لا گاش

مجسمه ی دیگری از گودا که این نیز بر روی سکویی قرار گرفته است و عقب پاهایش را نمی توان دید .

 نحوه قرار گرفتن دست ها با اثر قبلی متفاوت است وی با دست راست مچ دست چپش را در دست گرفته است .

حالت ابروها کاملا هلالی است – چشم ها بر جسته می باشد و خط پلک اثر کاملا مشهود می باشد باز هم چانه وی گردو دایره ای شکل است

رادی همیشگی را پوشیده است و شانه راستش نیز برهنه است لباسی که حاشیه دار می باشد ودر کنار حاشیه در قسمت پایین لباس یک کتیبه حکاکی گردیده است

کلاه اثر گرد است و تزئینات دکمه ای بر روی آن به چشم می خورد.

این اثر از سنگ مار سبز رنگ ساخته شده است که به شواهد کتیبه آن به الهه گشتی نن اهدا گردیده است و ارتفاع آن 40 سانتیمتر است این اثر در مجموعه آدولف استو کلت در  برو کسل نگهداری می شود

منبع مجید زاده – یوسف – تاریخ و تمدن بین النهرین جع سرم ( هنر و معماری ) – انتشارات دانشگاه تهران – ص 288

اثر شماره 4

مجسمه بالا تنه گودا

مجسمه ای از گودا که با لا تنه ی پیکر ه ی گوداست که ردای همیشگی بر تن کشیده است و شانه ی راستش بر هنه است هم چنین لباسش لخت به نظر        می رسد .

 گودا در اینجا کلاهی بر سر ندارد و به این جهت چهره وی واضح تر و طبیعی تر به نظر می رسد – هم چنین بینی وی طبیعی جلوه می کند

 در اینجا نیز گودا دستهایش را به حالت عبادت بر روی هم قرار داده است و چون بقیه مجسمه ها دست راست وی دست چپش را گرفته است

گوشها یش به طور کامل دیده می شود – سر کچل و بدون موی را نشان می دهد .

چشمایش به حالت بر جسته و خط پلک وی مشخص است – خط چانه اش به لب نزدیک و چسبیده است و چانه اش را گرد نشان می دهد.

این مجسمه از سنگ دیوریت ساخته شده و ارتفاع آن 6/73 سانتی متر است دقیقا محل کشف این مجسمه بر باستان شناسان روش نیست اما هم اکنون در موزه بریتانیا در لندن نگهداری می شود

منبع : مجید زاده یوسف – تاریخ و تمدن بین النهرین – ج سرم ( هنر و معماری ) ص 286

اثر شماره 5

مجسمه ی نشسته گودا –  پادشاه لا گاش –

که بر روی سکویی قرار گرفته است وردای همیشگی خود ( لباس نارام سین ) را برتن دارد و شانه راست وی برهنه است و حالت عضلاتی دستش را به بیننده القاء می کند .

دستها را در جلو به عبادت بر روی هم قرار داده است ( دست راست وی دست چپ را گرفته است ) .

این مجسنه ناقص و بدون سر است .

در این پیکره بر روی پای گودا صفحه ای برای طراحی وجود دارد که می خواهد نقشه ساختمان معبد را – نینورا بکشد و بر روی دامن پیکره مذکور کتیبه ای حکاکی گردیده است هم چنین بر روی سطح با زوان ، وی کتیبه حک شده است.

 این مجسمه از سنگ دیوریت ساخته شده است و ارتفاع آن 73 سانتی متر است و از محوطه ی با ستان تلوح بدست آمده است و اکنون در تالاری در موزه لوور پاریس نگهد اری می شود .

منبع : مجید زاده یوسف  تاریخ و تمدن بین النهرین – ج سرم ( هنر ومعماری ) ص 294

اثر شماره 6

مجسمه نشسته گودا – پادشاه شهر لا گاش

این مجسمه بر روی سکویی قرار دارد گودا- لباس همیشگی خود را بر تن دارد و شانه راست او برهنه است و حالت عضلاتی دستش مشخص می باشد – کلاه گرد همیشگی را بر سر دارد با تزئینات دکمه ای بر روی آن .

دستهایش را به حالت عبادت در برابر سینه بر روی هم قرار دارند دست راست بر روی دست چپ قرار دارد .

این مجسمه از محدود مجسمه هایی است که بر روی دامن آن نام کامل گودا نوشته شده است .

بنابراین شواهد کتیبه ، این پیکر ه نشسته به خداوند « نین گیر سو» اهدا شده است تا با حضور همیشگی خود در معبد برای طول عمر و بهروزی گودا در حال دعا و نیایش باشد .

در این کیتبه آورده اند که به گودا سازنده معبد زندگی عطا شده است .

در این پیکره از نظر ساخت ظرافتها ی هنری تناسب اندامهای بدن گودا در حالت نشسته مراعات نگردیده است .

این پیکره از سنگ دیوریت ساخته شده است و بلندی آن 45 سانتی متر می باشد که از حفریات تلوح بدست آمده است . و اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می شود

منبع مورتگات 1 / هنر بین النهرین باستان – هنر کلاسیک خاور نزدیک – ش 170

اثر شماره 7

سرد یس سنگی گودا – پادشاه لا گاش

این اثر شامل سرد یس سنگی گودا از جنس دیوریت است – که بر مجسمه کلاه گردی با تزئینات دکمه ای قرار گرفته است کمه در اکثر پیکر ه های گودا شاهد این تزئینات بودیم .ابروهای وی هلالی شکلی – پر – هم چنین جزئیات آن قابل دیدن است .بینی سردیس از بین رفته ا ست – آثار رنگ بر روی مجسمه دیده می شود. بلندی این سردسین دیوریتی 23 سانتی متر است که موزه لوور پاریس نگهداری می شود.

منبع : مجید زاده یوسف – تاریخ و تهران بین النهرین – ج سرم ( هنر و معماری) انتشارات دانشگاه تهران – ش 285

اثر شماره 8

سردیس گودا – پادشاه شهر لا گاش

این سرردیس بدون کلاه می باشد – پادشاه با سری بدون موو کچل به تصویر کشیده شده است – چشمهای بر جسته ای دارد هم چنین خط پلک قلم گیری شده و ضخیمی دارد –

ابروها به شکل دو خط افقی در موازات یکدیگرند – چانه گودا گود می باشد.

این سردیس از سنگ آهک ساخته شده است که ارتفاع آن 13 سانتی متر            می باشد ودر موزه لوور پاریس نگهداری می شود .

منبع : مجید زاده – یوسف – تاریخ و تمدن بین النهرین – ج سرم – ( هنر و معماری ) – انتشارات دانشگاه تهران ش 289

اثر شماره 9

سردیس گودا – پادشاه شهر لا گاش

هم چنین این سردیس کلاهی بر سر ندارد – کچل و بدون مو به تصویر کشیده شده ( ساخته شده است )

ابروهای گودا به حالت خطهای موازی عمودی به چشم می خورد – هم چنین چشمای مجسمه درشت و بر جسته است

دارای چانه ای گود می باشد که خط آن به لب گودا نزدیک است – و لبها کمی از همیشه نازک تر و ظریفتر ساخته شده اند گوشهایش نمایان اما چسپیده به بدنش است .

این سرد یس ، از سنگ دیورست ساخته شده است و بلندای آن 8/15 سانتی متر است که در موزه ی لوور پاریس نگهداری می شود .