برنامه مکس 3DSMax8
مقدمه
در این جا به معرفی نسخه جدیدی از برنامه مکس یعنی 3DSMax8 می پردازیم. کسانی که قبلاً با نسخه های قدیمی تر مکس کار کرده اند ، اولین سؤالی که در ذهنشان به وجود می آید این است که چه امکانات جدیدی به نسخه 8 مکس اضافه شده است . اما شمایی که برای اولین بار پا به این دنیای 3 بعدی گذاشته اند با اجرای برنامه مکس اولین چیزی که ذهنتان را مشغول می کند نماها ، منوها ، نوارها و دکمه های بسیار مکس می باشد. مطمئناً این ذهنیت در شما بوجود می آید که وارد چه دنیای وسعی شده اید . در ابتدا این نوید را به شما می دهم که با تمرین و پشتکار فراوان می توانید در این دنیای 3 بعدی به راحتی فعالیت کنید. در بخش اول به معرفی پنجره ها و نماهای مکس می پردازیم.
آشنایی با پنجره مکس
در ابتدا به معرفی کامل بخش های مختلف پنجره مکس می پردازیم.
1 Titlebar ( نوار عنوان )
2 Menu bar (نوار لیست )
3 Main Toolba(نوار ابزار اصلی )
4 Reactor
5 Command Panel(تابلوهای فرمان )
6 Object Categories( دسته موضوعات )
7 Sub – Object Categories( زیر مجموعه دسته موضوعات )
8 Object Type
9 Viewport ( نما زاویه دید )
10 Viewport Navigation Control( کنترل و دست کاری در نماها )
11 Animation Control( کنترل کننده انیمیشن )
12 Coordinate Display( نمایش دهنده مختصات )
13 Statusbar and Prompt Line (نوار وضعیت و خط متن رسانی )
14 MaxScript Mini Listener
15 Trackbar
16 Time Slider ( لغزنده زمان )
Menu bar :
1 File : منوی File شامل فرمان هایی برای ایجاد یک صحنه جدید (New) باز کردن فایل (Open) ، ذخیره کردن صحنه و موضوع ایجاد شده (Save) ، بازخوانی مجدد مکس (Reset)، ادغام کردن موضوعات و صحنه (Mege) ، قابلیت Import و Export موضوعات ایجاد شده و … می شود که با این فرامین در قسمت های جلوتر بیشتر آشنا خواهید شد.
2 Edit : این منو نیز دارای فرمان هایی برای بازگشتن از اشتباه انجام شده (Undo & Redo ) آماده شدن برای انجام کاری که از سرانجام آن اطلاعی ندارید (Hold & Fetch ) و انواع انتخاب ها (Select) می باشد.
زمانی که اشتباهی را در کاری انجام دادید برای بازگشتن به حالت قبل کافیست یک بار روی گزینه Undo کلیک کنید تا یک مرحله به عقب برگردد . هرباری که Undo را انتخاب کنید یک مرحله به عقب باز می گردد. اما کار Redo بر عکس Undo است. Redo مراحل به عقب برگشته شده را دوباره به حالت اول برمی گرداند . اما چه زمان از Hold و Fetch استفاده می کنیم ؟ برای مثال در حال ساخت یک مدل 3 بعدی هستید و می خواهید اصلاح گری هایی را بر روی آن اعمال کنید که از نتیجه کار آن مطمئن نیستید. در این صورت روی دکمه Hold یکبار کلیک می کنید. سپس تغییرات خود را انجام می دهید ، که ممکن است این تغییرات بیش از مقداری باشد که بتوان از طریق Undo به مرحله قبل از تغییرات بازگشت . بنابراین هر زمان که خواستید به همان مرحله قبل از اعمال تغییرات برگردید کافیست روی دکمه Fetch کلیک کنید. با این کار به زمانی برمی گردید که از Hold استفاده کرده بودید.
3 Tools :اکثر فرمان های این منو را می توان در Main toolbar مشاهده کرد. با فرمانهای نوار Main toolbar در قسمت های جلوتر آشنا خواهید شد.
4 Group :برای گروهی کردن موضوعات (Objects ) و اداره آن ها از این منو استفاده می شود . با گروهی کردن موضوعات می توان همزمان یک پارامترهای مختلفی را بر روی چند موضوع گروهی شده اعمال کرد.
5 View :برای کنترل نماها ، افزودن Background و کنترل آن و … از این منو استفاده می شود.
6 Create :یکی از راههای خلق موضوعات در مکس استفاده از منوی Create می باشد. با انتخاب هر موضوع به طور خودکار تنظیمات مربوط به آن موضوع در Command Panel ظاهر می شود.
7 Modifiers :در این منو می توان تعدادی از اصلاح گرها ابتدا می بایست موضوع مورد نظر را انتخاب کنید. با انتخاب هریک از اصلاح گرها به طور خودکار در پانل Modify در Command Panel تنظیمات مربوط به آن نمایش داده می شود.
8 Character :اما تنظیمات و فرمان های مربوط به یک کاراکتر را در این منو می توان مشاهده کرد. خلق و از بین بردن یک کاراکتر ، قفل و آزاد کردن حرکت کاراکتر ، ایجاد استخوان (Bone ) و … از جمله امکانات این منو می باشند.
9 Reactor :این منو شامل تمامی ابزارهایی که برای انجام یک عمل شبیه سازی به آن ها احتیاج داریم ، می شود. گزینه های این منو را در نوار Reactor که در سمت چپ صفحه کار قرار دارد می توان مشاهده کرد.
10 Animation :شامل فرمانهایی برای به حرکت در آوردن موضوعات می باشد.
11 Graphic Editor :این منو برای تدوین موضوعات و انیمیشن به کار می رود.
12 Rendering :شامل فرمان هایی برای رندر کردن و ایجاد جلوه در صحنه می باشد.
13 Customize :از این منو برای سفارشی کردن صفحه مکس استفاده می شود.
14 Max Script :از طریق این منو می توان زبان اسکریپتی نهادینه شده را ایجاد ، باز و اجرا کرد.
15 Help : از طریق این منو یعنی آخرین منوی موجود در منوبار می توان به راهنمای استفاده از مکس دسترسی پیدا کرد.
Main toolbar :
این نوار شامل چکیده ای از دکمه های کلیدی مکس می باشد که در این قسمت به معرفی کلی آن ها می پردازیم. در قسمت پایین و سمت راست بعضی از دکمه های این نوار یک مثلث کوچک قرار دارد . این بدان معناست که اگر کلیک ماوس را روی آن دکمه پایین نگه دارید ، می توانید سایر دکمه های زیر مجموعه آن را نیز مشاهده کنید.
در صورتی که در فضای خالی بین دکمه های نوار Main toolbar راست کلیک کنید ، لیستی از نوار ابزارهای شناور ظاهر می شود.
به طور پیش فرض نوار ابزارهای Main toolbar ، Command Panel و Reactor فعال می باشند و نوار ابزارهای Axis Constraints ، Layers ، Extras ، Render Shortcuts ، Snaps به طور موقت دیده نمی شوند. برای فعال کردن این نوار ابزارها کافیست روی نام آن کلیک کنید تا نوار شناور آن در صحنه ظاهر شود.
Command Panel :
از این پانل برای ایجاد موضوعات مختلف در صحنه و اعمال تغییرات در شکل و حالت آنها استفاده می شود. این پانل خود از 6 زیر مجموعه تشکیل شده است.
1 Create
2 Modify
3 Hierarchy
4 Motion
5 Display
6 Utilities
اما هریک از این پانل ها خود از زیر مجموعه هایی تشکیل شده که در این جا به معرفی این پانل ها و زیر مجموعه های آن ها می پردازیم.
پانل Create برای ایجاد و خلق انواع موضوعات ، نورها ، دوربین ها ، انواع عوامل طبیعی و غیره از این پانل استفاده می کنیم . این پانل خود از 7 قسمت تشکیل شده که هر کدام دارای زیر مجموعه هایی هستند.
1 Geometry
2 Shapes
3 Lights
4 Camereas
5 Helpers
6 Space Warps
7 Systems
پانل Modify :برای اصلاح و تغییر در پارامترهای موضوعات ایجاد شده از این پانل استفاده می کنیم .
پانل Hierarchy تنظیماتی را برای قرار دادن محور مرکزی بین موضوعات در اختیارمان قرار می دهد .
پانل Motion این پانل از کنترل کننده هایی برای ایجاد یک انیمیشن تشکیل شده است .
پانل Display شیوه نمایش موضوعات در صحنه را مشخص می کند .
پانل Utilities مجموعه ای از ابزارهای مختلف را در این پانل می توان یافت.
نماها
در محیط مکس یک موضوع را می توان از چند زاویه دید مختلف مشاهده کرد . به طور پیش فرض وقتی که پنجره مکس را باز می کنیم ، 4 نمای مختلف را در اختیار ما قرار می دهد . نام هر نما در گوشه سمت چپ و بالای آن نما نوشته شده است . ما می توانیم یک موضوع را حداکثر از 4 زاویه و حداقل از یک زاویه مشاهده کنیم. دیدن موضوعات از زاویه های دید مختلف به ما این امکان را می دهد تا تسلط بیشتری بر روی موضوعات ساخته شده داشته باشیم . در مکس ما قادر خواهیم بود تا در هر زمان تعداد و نوع نماها را تغییر دهیم .
1 نام نما : نام هر نما در گوشه سمت چپ و بالای هر نما نوشته شده است.
2 در گوشه سمت چپ و پایین هر نما ، 3 محور عمود بر هم و رنگی به نام های Z(آبی) Y(سبز) X(قرمز) وجود دارند. این محور ها ، محورهای پیش فرضی هستند که همیشه مختصات صفحه را نمایش می دهند .
3 خطوط راهنمای روی نماها می باشند.
Active Viewport :
به نمایی که در آن فعالیت می کنیم نمای فعال یا Active Viewport گفته می شود . این نما با کادر زردرنگی که دور آن را فرا گرفته است ، از سایر نماها مجزا شده است . برای فعال کردن هریک از نماها کافیست روی آن عمل کلیک یا راست کلیک را انجام دهیم ، که عمل راست کلیک صحیح تر می باشد.
عوض کردن زاویه دید ( نما) :
برای عوض کردن زاویه دید هر نما کافیست روی نام آن نما راست کلیک کنید. سپس از منوی کرکره ای باز شده روی گزینه Views رفته و نمای مورد نظر را انتخاب کنیم.
Views ( نماها) :
نماهای موجود در مکس که از طریق آن ها می توانیم به موضوع نگاه کنیم عبارتند از :
یکی از شفاف ترین و بهترین نماها به شمار می رود. این نما قابلیت نمایش سایه و چرخش به دور موضوع را دارد. همچنین جزء نماهایی می باشد که موضوع را به صورت 3 بعدی نمایش می دهد .
User : این گزینه نماهای تک بعدی را به 3 بعدی تبدیل می کند .
Front : نمای روبرو
Back: نمای پشت سر
Top : نمای بالا
Bottom : نمای پایین
Left : نمای سمت چپ
Right : نمای سمت راست
Active Shade :نما را به نمای رندر Active Shade تبدیل می کند . در این نما می توان یک رندر سریع از موضوعات را مشاهده کرد.
Schematic : پنجره Schematic را در نمای مورد نظر نمایش می دهد . Schematic شیوه ای است برای نمایش نموداری موضوعات داخل صحنه .
Shape : زاویه نمای انتخاب شده را بر اساس شکل انتخاب شده در صحنه تغییر می دهد
اکنون می خواهیم چگونگی نمایش موضوعات در صحنه را مشخص کنیم. نوع نمایش موضوعات در صحنه تاثیر مستقیمی با افزایش و یا کاهش سرعت کار با برنامه دارد . اکنون بر روی نام نما راست کلیک کنید. 5 گزینه اول این منو مربوط به چگونگی نمایش موضوعات در صحنه می باشد .
Smooth + Highlightsدر صورت فعال بودن سطح موضوعات را به صورت هموار و برجسته در آن نما نمایش می دهد. ضمن این که تاثیر نور بر موضوعات را نیز نشان می دهد . پرداخت این صحنه کندتر از سایر صحنه ها می باشد .
Wireframeفقط لبه های موضوع را نمایش می دهد . مثل این که موضوع را با سیم ( Wire) ساخته ایم .
Smoothموضوع را فقط به صورت هموار نمایش می دهد و قابلیت نمایش تاثیر نور بر موضوعات را ندارد.
Facets + Highlightsموضوع را به همراه خطوط تشکیل دهنده آن (Polygons ) نمایش می دهد . ضمن این که می توان تاثیر نور بر موضوعات را در آن صحنه مشاهده کرد.
Facetsموضوع را همراه Polygon های آن نمایش می دهد با این تفاوت نسبت به مورد قبل که قابلیت نمایش تاثیر نور بر روی موضوع را ندارد.
Flat موضوع را بدون پستی و بلندی های آن نمایش می دهد.
Lit Wireframesفقط لبه های موضوع را نمایش می دهد با این تفاوت نسبت به Wireframe که تاثیر نور را بر آن می توان مشاهده کرد.
Bounding boxهر موضوع را به صورت یک جعبه سیمی نمایش می دهد . سرعت پرداخت این صحنه از سایر صحنه ها بیشتر می باشد.
Edged Facesاین گزینه را زمانی می توان فعال کرد که یکی از حالت های Smooth ، Smooth + Highlight ، Facets ویا Facets + Highlights انتخاب باشد. در این صورت لبه های موضوع در طول سطوح موضوع نمایش داده می شوند .
Transparencyاز این گزینه زمانی استفاده می کنیم که موضوعی شفاف در صحنه قرار داشته باشد . در این صورت در Transparency نحوه نمایش آن را مشخص می کنیم .
حالت Best موضوع شفاف را به بهترین شکل ممکن نمایش می دهد . حالت Simple موضوع را به حالت عادی یا با 50 درصد کیفیت نمایش می دهد و حالت None نیز موضوع را به صورت شفاف نمایش نمی دهد.
بدین ترتیب با انواع حالت نمایش موضوع در صحنه آشنا شدید .
با نماهای برنامه مکس آشنا شدید . در این قسمت می خواهیم تغییراتی را در این نماها ایجاد کنیم. در گوشه سمت راست و پایین پنجره مکس بخشی به نام Viewport Navigation Control وجود دارد که به کمک ابزارهای این قسمت می توانیم تسلط بیشتری بر موضوع در نماها داشته باشیم.
نکته : در گوشه سمت راست و پایین بعضی از دکمه ها مثلث کوچکی دیده می شود . این بدان معناست که اگر کلیک ماوس را روی آن دکمه پایین نگه داریم بقیه گزینه های آن دیده می شوند.
Zoom این ابزار برای بزرگ و کوچک نمایی نمای فعال می باشد . این کار به وسیله دور و نزدیک کردن دوربین فرضی نسبت به صفحه انجام می شود . زمانی که کوچک نمایی صورت می گیرد ، دوربین فرعی از موضوعات دور می شود (Zoom Out) و زمانی که بزرگ نمایی شکل می گیرد ، دوربین فرعی به موضوعات نزدیک تر می شود (Zoom In ).
روش کار :
1 روی دکمه Zoom کلیک می کنیم.
2 نشانه گر ماوس را روی نمای فعال می بریم .
3 کلیک ماوس را پایین نگه داشته و آن را به سمت بالا یا پایین دراگ می کنیم. کشیدن ماوس به سمت بالا باعث بزرگ نمایی و به سمت پایین باعث کوچک نمایی می شود.
Zoom All : این ابزار همانند ابزار Zoom عمل می کند با این تفاوت که در همه نماها تاثیر می گذارد. روش کار آن نیز مشابه Zoom می باشد.
Zoom Extents / Zoom Extents Selected :
Zoom Extents : با انتخاب این گزینه تصویر در نمای فعال روی همه موضوعات متمرکز ( Zoom ) می شود. در این حالت تمامی موضوعات موجود در صحنه در کادر نمای فعال دیده می شوند.
Zoom Extents Selected : تصویر را در نمای فعال فقط روی موضوع انتخاب شده متمرکز می کند.
Zoom Extents All / Zoom Extents All Selected :
Zoom Extents All : با کلیک کردن بر روی این دکمه تصویر در همه نماها بر روی کل موضوعات موجود در صحنه متمرکز می شود.
Zoom Extents All Selected : تصویر را در همه نماها بر روی موضوع انتخاب شده متمرکز می کند.
Field Of View / Region Zoom :
Region Zoom : از این ابزار نیز برای بزرگ نمایی Viewport استفاده می شود . با کشیدن آن بر روی نمای فعال یک کادر مستطیل شکل ایجاد شده که محل بزرگ نمایی را نشان می دهد .
(FOV) Field Of View : این ابزار فقط در نماهای پرسپکتیوی فعال می باشد و میدان دید دوربین فرضی را در نما بزرگ و کوچک می کند و بدین شکل عمل Zoom in و Zoom out را انجام می دهد ، بدون این که دوربین جابه جا شود.
Walk Through / Pan :