مقدمه
آموزش عمومی هنر در نظام آموزش و پرورش ایران از غفلت و بی توجهی تاریخی رنج می برد این در حالی است که در طی حدود دو دهه گذشته ، نظام های آموزش و پرورش پیشرفته در جهان فعالیت های گسترده ای را برای بر طرف کردن این نقیصه اساسی آغاز کرده اند .
دامنه این فعالیت ها در حدی است که برخی از این دوران به عنوان دوران « احیای آموزش هنر » نام برده اند .
* مشکلات و ضعف های موجود د رآموزش هنر دوره راهنمایی
نا کافی بودن زمان آموزش هنر خصوصا در پایه دوم و سوم .
اختصاص یک تک زنگ به آموزش هنر در این پایه ها علاوه بر مشکلاتی که برای دبیران درس هنر برای تکمیل ساعات موظف تدریس ایجاد می کند زمینه حذف آن را از صحنه آموزش در مدرسه فراهم می آورد .
کمبود نیروی انسانی متخصص وبه کارگیری دبیران فاقد صلاحیت های حرفه ای لازم برای آموزش هنر که از جمله تحت تاثیر ساعات ناکافی و پراکنده ای است .
که در مجموع به آموزش هنر در این دوره اختصاص یافته است تعداد دبیران شاغل هنر که دارای مدرک فوق دیپلم هستند در کشور از 2800 نفر تجاوز نمی کند ، بر اساس برخی بر آوردها سهمی از آموزش هنر در دوره راهنمایی به عهده دبیران سایر دروس است .
پوشش ناکافی به رشته های مختلف هنری در برنامه های درسی موجود . توجه به طیف محدودی از هنر های تجسمی و غفلت کامل برنامه درسی از قلمرو های دیگر هنر و از جمله هنرهای نمایشی ، عدم توجه به رشته ها و زمینه های هنری که در مناطق مختلف کشور ریشه دارد . نیز بعد دیگری از همین کاستی برنامه درسی است .
نبود عملکرد تلفیقی در برنامه درسی به گونه ای که بتوان از ظرفیت سایر موارد درسی در برنامه نیز ، برای تحقق اهداف برنامه درسی هنر سود جست .
* راهکارها
1- ارائه آموزش های ضمن خدمت به کلیه معلمان به تناسب تغییراتی که در برنامه درسی هنر ایجاد می شود .
2- تربیت یا جذب متخصص آموزش هنر در هر منطقه آموزشی جهت پشتیبانی و نظارت بر کیفیت آموزش هنر در مدارس تحت پوشش
3- تربیت معلمان متخصص هنر برای کلیه دوره های تحصیلی
4- افزایش ساعات آموزش هنر : افزایش ساعات آموزش هنر در پایه های مختلف توصیه می شود . مخصوصا در پایه های دوم وسوم به حداقل دو ساعت در هفته ضرورت دارد .
5- استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات ( IT ) در توسعه و بهبود کیفیت آموزش هنر
استفاده از نرم افزارهای گرافیکی نیز قابلیت های دانش آموزان را به شکل قابل توجهی بهبود خواهد بخشید . ترتیب دادن گفتگو با هنر مندان که حضور فیزیکی آنان در محل امکان پذیر نیست بر افزایش تجربیات یادگیری دانش آموزان به شکل بی سابقه ای خواهد افزود .
6- زیباسازی فضای فیزیکی مدارس یا ایجاد محیط متناسب با حس زیبا شناسی
زیبا سازی فضای فیزیکی مدارس باید در اولویت های نظام آموزشی باشد . فضای فیزیکی زیبا ،علاوه بر اینکه شوق و نشاط خاصی را برای معلمان و دانش آموزان ایجاد می کند و می تواند بر کارآیی آنان بیافزاید از آن جهت اهمیت خاصی پیدا می کند که با حس و ظرفیت زیبا شناسی دانش آموزان ارتباط برقرار می کند .
7 – راه انداز ی مدارس نمونه هنر
8- راه اندازی سایت اینترنتی آموزش هنر
9- فعال ساختن نشریات علمی و آموزش هنری
روش تدریس هنر ( بخش طراحی در دوره اول راهنمایی )
در پایه اول تعریفی از هنر و ارزش و اهمیت درس هنر و از هنر و فرهنگ ایران و قدمت آن یادآوری شود .
سپس آشنایی مختصری با ابزارهای طراحی مانند مداد و انواع آن B ،H ، HB و خصوصیات آن ،مداد کنته و تاثیر آن و مداد رنگی و خصوصیات آن و از هر کدام نمونه ای از کار با ابزار آن با تصاویر نشان داده شود .
روش به دست گرفتن مداد برای طراحی شرح داده شود وهمراه باتصویری دراین رابطه
در مورد خط و مفهوم آن و انواع خطوط و خصوصیات آنها همراه با تمرینهایی با موضوعات دلخواه متناسب با مطالب داده شده در کلاس تادانش آموزان عملا تجربه کنند . ( تمرین انواع خطوط افقی ، عمودی ، شکسته ، مایل ، منحنی )
کشیدن انواع شکل های هندسی به صورت بزرگ در صفحه A4 یا A3 ( مربع ،مستطیل ،دایره ، مثلت )
روش طراحی خطی از اشیا با مداد آموزش داده شود و نکاتی که قابل توجه و اهمیت است ذکر شود که ابتدا طرح کلی ایجاد شود و در مورد « خطوط رابط » توضیح داده شود. که ارتباط عناصر را با هم نشان می دهد . و برای طراحی از اشیا به کمک این خطوط می توانیم محل قرار گیری آنها را نسبت به هم بسنجیم .
سپس به جزئیات می پردازیم و مرحله به مرحله خطوط پررنگ را اضافه می کنیم تا طرح تکمیل شود ( همراه با نمونه ای از تصاویر های مرتبط با مطالب چاپ شود ) . برای فهم بیشتر دانش آموزان همراه با تمرین های متناسب که طراحی از وسایل و اشیای کوچک حتی از وسایل شخصی خود بتوانند کمک بگیرند .
در یک درس کامل روش اندازه گیری که یکی از مسائل مهم در طراحی است آموزش داده شود .
به ساده کردن اشکال در موقع طراحی و جاسازی آنها در کادر تاکید شود ( همراه باتصاویر )
پرسپکتیو : بهتر است د رپایه اول راهنمایی بهتر از دانش آموزان پس از آشنایی با انواع خطوط و سطر با مفهوم حجم و عمق نمایی و پرسپکتیو هم آشنا شوند و طراحی از احجام هندسی به کمک قواعد پرسپکتیو خطی را نیز آموزش ببینند .
تمرین : به کمک مقوا یک مکعب حدود 20 × 20 بسازید . برای طراحی از حجم های هندسی ابتدا باید زمانی را صرف تمرین خط کنید طراحی از مکعب به خطوط مستقیم وممتد نیاز دارد برای این کار د رگوشه کاغذ نقطه خاصی را علامت گذاری کنید و از جهت مخالف با حرکت سریع و فشار یکنواخت دست خطی ترسیم کنید تا انتهای آن به این نقطه ختم شود . تمرین را ادامه دهید تا خطوط کاملا مستقیم و یکدستی ترسیم کنید . آن گاه به کمک این خطوط از مکعب طراحی کنید .