بازی بچه ها را به«بازی» نگیریم[1]
منطقه 12آموزش و پرورش تهران که از نظر وسعت یکی از بزرگترین مناطق شهر تهران محسوب می شود از لحاظ بافت شهری یکی از قدیمی ترین نقاط شهر به حساب می آید. این منطقه از شمال به ضلع جنوبی خیابان انقلاب از میدان امام حسین تا پل حافظ، از غرب به ضلع شرقی خ حافظ، از جنوب به ضلع شمالی خیابان شوش غربی از خیابان حافظ تا میدان خراسان و از شرق به ضلع غربی خیابان 17 شهریور محدود است.
در این منطقه تعداد 213 مدرسه دولتی و62 مدرسه غیرانتفاعی فعال وجود دارد که تعداد 87 مربی و دبیر ورزش درآن مشغول به تدریس درس تربیت بدنی می باشند؛ از این تعداد تنها 9 مربی دارای مدرک لیسانس می باشند که سه تن از آنها خواهر و شش نفر برادر هستند و مابقی دارای مدرک فوق دیپلم و دیپلم می باشند.
منطقه 12 آموزش و پرورش تهران با توجه به وسعت بزرگ خود تنها دارای دو ورزشگاه به نامهای شهید رستمی و سالن صدری می باشد که سالن صدری در انتهای محدودۀ منطقه قرار دارد و استفاده بهینه آن تقریباً میسر نیست و ورزشگاه شهید رستمی که در خیابان مولوی واقع است دارای سالن کشتی، ژیمناستیک، زمین فوتبال و استخر رو باز می باشد که گرچه سالن های آن برای رشته های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد اما جواب گوی فعالیتهای گسترده ورزشی در این منطقه نمی باشند. آقای حسین رمضانی مسئول تربیت بدنی منطقه 12که مدت 10سال عهده دار این مسئولیت می باشد در خصوص مشکلات موجود تدریس درس تربیت بدنی می گوید: عمده ترین مشکل در ارتباط با تدریس درس تربیت بدنی در حال حاضر کمبود فضاهای مناسب ورزشی و در مرحله بعدی نبود وسایل ورزشی است. وسایل ورزشی به صورت متمرکز از طریق کارشناسی تربیت بدنی تهران تهیه می شود که تنها 35تا40درصد نیاز مصرفی ما را در سطح منطقه تأمین می کند. به نظر من چنانچه این کار از حالت متمرکز خارج شود و به نظر من چنانچه و سرانه ورزشی دانش آموزان مستقیماً به خود مدارس پرداخت شود مناسبتر خواهد بود،زیرا در صورت کمبود و مکفی نبودن این مبلغ برای رفع نیازها، مدیران به فکر حل موضوع از طریق انجمن اولیا و مربیان و یا از محل کمکهای مردمی خواهند افتاد. لذا چنانچه این مسأله از سوی مدیران مدرسه پیگیری شود، مؤثرتر خواهد بود.
وی در خصوص کیفیت وسایل ورزشی تولید داخلی افزود: کیفیت وسایل ورزشی که در داخل تولید می شود در برخی از اقلام حتی با نمونه خارجی آن رقابت می کند از قبیل کفش و لباس ورزشی؛ وسایلی مثل تور دروازه، تخته بسکتبال، میز پینگ پنگ و دستگاههای بدنسازی که با کیفیتی بسیار عالی تولید می شود و نیاز ما را در این بخش تأمین می کند. اما مسئله اصلی ما پایین بودن کیفیت توپ های تولید داخل است که تکیه گاه اصلی ما در ورزش هستند در حال حاضر جوابگوی کار ما در سطح عالی نیست، البته برای برنامه های آموزشی خوب هستند و میشود کا را پیش برد که به نظر می رسد با حمایت از تولید کنندگان داخلی درآینده نزدیک این مشکل حل شود،زیرا توپ های بسکتبال و والیبال جدیدی که تولید شده است در مقطع راهنمایی امتحان خود را خوب پس داده است و انشاءالله با بهتر کردن مرغوبیت آن امیدواریم که در مقطع متوسطه نیز مشکل توپ حل شود. رمضانی در خصوص کمبود مربیان ورزش در مقطع ابتدایی ضمن اشاره به بند یک بخشنامه(1) شماره....... در مورد وضعیت تدریس درس تربیت بدنی گفت: کمبود نیروی انسانی متخصص در مدارس ابتدایی مشکلاتی را در مدارس- به خصوص مدارس پسرانه- به وجود آورده است چون اکثر معلمین دوره ابتدایی خواهران هستند و آنها در انجام حرکات ورزشی با مشکل مواجه می باشند. البته در مدارس غیر انتفاعی و تا حدودی هم در مدارس نمونه مردمی به جهت داشتن توانایی مالی تا حد قابل قبولی این مسأله حل و مربی ورزش نیز برای تدریس درس تربیت بدنی جذب شده است.
وی در مورد فعالیت کانونهای ورزشی می افزاید: مربیان جهت فعالیت در کانون ها رغبت چندانی نشان نمی دهند؛ البته حق هم دارند زیرا پرداخت حق الزحمه کانونها هنوز برابر دستورالعمل سال 1370 است که مبلغ ناچیزی است و لازم است درآن تجدید نظر اساسی صورت پذیرد، زیرا این موضوع روی کیفیت برگزاری مسابقات کانونها بسیار تأثیرگذار است و به علت پایین بودن حق الزحمه، انجام مسابقات را با مشکلات فراوان روبه رو ساخته است. البته یک راه دیگر وجود دارد که برخی از رشته های مسابقات آموزشگاهی را حذف کنند و آنگاه مسابقات کانونها را به نحو شایسته تری به اجرا گذارند.
به عقیده من لازمه پیشرفت ورزش دانش آموزی فعال شدن کانونهای ورزشی است و چنانچه در کانونها از مربیان خوب و کارآزموده استفاده شود ورزش در آموزشگاهها به شکوفایی خواهد رسید و استعدادهای ورزشی دانش آموزان تحت تعلیم مربیان زبده، شناسایی می گردد و رهگشای موفقیت های ورزشی آینده آنان می شود و فرق کار اوقات فراغت و کار تخصصی در این گونه مکانها مشخص خواهد شد. ضمناً پیشنهاد می کنم در فصل تابستان درب مدارسی که دارای فضای مناسب ورزشی هستند برای پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان و آموزش رشته های مختلف ورزشی به روی آنان باز باشد.
پس از اطلاع یافتن از نقطه نظرات حسین رمضانی مسئول تربیت بدنی منطقه به همراه ایشان برای آشنایی بیشتر با فعالیتهای معلمان ورزشی از دو مدرسه راهنمایی منطقه بازدید به عمل آمد.
مدرسه راهنمایی نمونۀ مردمی شهید مدرس دارای 12 کلاس درس می باشد و از فضای ورزشی مناسبی برخوردار است. مربی ورزش این مدرسه آقای مهدی قلی بیگیان است که 15 سال سابقه تدریس با36 سال سن و دارای مدرک فوق دیپلم است.
قلی بیگیان د رابطه با نحوه تدریس خود می گوید: ما در طول هفته برای هر کلاس دو زمان 70 دقیقه ای درس تربیت بدنی را تدریس می کنیم. در ابتدای درس، قوانین و مقررات رشته مربوطه در داخل کلاس به مدت 15 دقیقه توضیح داده می شود که در این مدرسه شامل رشته های ورزشی بسکتبال، والیبال، هندبال، پینگ پنگ و بدمینتون است و یک هفته در میان فقط برای پایه سوم راهنمایی فوتبال نیز تدریس می شود. وی معتقد است اگر فوتبال را در مدارس محدود نکنیم همه بچه ها دوست دارند فوتبال بازی کنند و به همین جهت بازار رشته های دیگر از رونق خواهد افتاد.
قلی بیگیان در مورد مقام های کسب شده توسط تیمهای ورزشی مدرسه در سطح منطقه گفت: در رشته والیبال مقام سوم، در آمادگی جسمانی مقام اول، در صحرا نوردی مقام اول، هندبال مقام دوم و در بسکتبال عنوان چهارم را به خود اختصاص داده ایم.
وی در خصوص وسایل ورزشی گفت: ما هیچ گونه کمبودی از لحاظ وسایل ورزشی نداریم و در صورت بروز هر گونه مشکلی با مساعدتهای مدیر محترم مدرسه مسأله را حل می کنیم و در اینجا جا دارد از ایشان تشکر نمایم زیرا برای مهارتهای ورزشی دانش آموزان از هیچ کوششی دریغ نمی کنند.
قلی بیگیان در خصوص نحوه امتحان درس تربیت بدنی افزود: مطالبی که به صورت تئوری در خصوص قوانین و مقررات بازیها گفته شده است به صورت کتبی امتحان گرفته می شود و نحوه اختصاص نمره به این صورت است که 7 نمره برای آموزش، 8 نمره از تستها که برابر طرح درس ارائه شده از سوی منطقه گرفته می شود، 3 نمره انضباط ورزشی و2 نمره هم برای تشویق، که مجموعاً 20 نمره می شود.
وی که بسیار علاقه مند به ادامه تحصیل در این رشته می باشد مشکلات موجود برسر این راه را چنین بیان می کند: سیاستهای اجرایی در این رابطه متغیر است؛ یکسال آزمون عملی حذف می شود و یکسال دو مرحله ای می شود؛ همچنین کلاسها در طول سال تحصیلی برگزار نیم شود و این کلاسها در تابستان است که با توجه به این که تابستان فصل کاری جهت برطرف کردن برخی مشکلات مالی است حضور در کلاس درس را غیر ممکن می سازد که امیدواریم این موضوع از سوی مسؤولین ذیربط به نحو لازم مورد پیگیری قرار گیرد تا مشکل ادامه تحصیل معلمان ورزش به طریقی حل شود.
به سراغ آقای داشی مدیر موفق مدرسه رفتیم. ایشان ضمن رضایت از نحوۀ کار معلم ورزش این آموزشگاه و همکاری تربیت بدنی در مورد مشکلاتی که در ارتباط با تدریس درس تربیت بدنی با آن مواجه هستند، چنین گفت: مدرسۀ ما دارای امکانات ورزشی نسبتاً مناسبی می باشد و کمبود وسایل ورزشی را از بودجۀ اختصاص یافته به ورزش تهیه می کنیم و همانطور که مطلع شدید تیمهای ورزشی ما با راهنمایی مربیان و تلاش دانش آموزان مقامهای خوبی در سطح منطقه کسب نموده اند. اما یکی از مشکلات ورزش نمرۀ ورزش دانش آموزان است. متأسفانه در جامعۀ ما عرف شده نمرۀ ورزش را نمرۀ واقعی نمی دانند که در این مدرسه، ما در مقابل این طرز تفکر مقاومت نموده و طبق ضوابط و مقررات عمل می کنیم و اولیای معترض را این گونه توجیه می کنیم که درس ورزش و نمرۀ آن مستقل می باشد و باید همانند دیگر دروس به آن توجه شود و از طرفی چون این دانش آموزان در دوران ابتدایی معلم ورزش نداشته اند و زنگ ورزش آنها بدون معلم ورزش متخصص سپری شده است اکثر آنها از لحاظ جسمانی ضعیف می باشند و چنین به نظر می رسد که حد نصاب تست ها برای این دانش آموزان بالا می باشد و باید در این زمینه تجدید نظر شود یا مشکلات ناشی از کمبود معلم ورزش و در نتیجه فعالیتهای ورزشی در مقطع ابتدایی حل گردد. البته ما در این مدرسه با تخصیص ساعات اضافی برای زنگ ورزش سعی نموده ایم با دانش آموزان بیشتر کار کنیم و با توجه به امکانات نسبتاً خوب این مدرسه به نتایج مطلوبی نیز رسیده ایم، در این جا به دیگر همکاران توصیه می کنم چنانچه ساعت آموزشی بیشتری دارند ساعات ورزش را افزایش دهند. ما حتی هفته ای دو ساعت برای دانش آموزان اردوهای آموزشی، تربیتی گوناگونی داریم که بعضاً با حضور مربی ورزش و فعالیتهای ورزش انجام می گیرد.
آقای داشی در ادامۀ صحبت های خود از شکل همزمانی برگزاری مسابقات دانش آموزان در سطح منطقه و استان با ساعات درسی دانش آموزان یاد نمود و در این مورد اشاره کرد که این همزمانی ضمن عقب افتادن دانش آموز از برنامۀ آموزشی منجر به تعطیل شدن بعضی از کلاس های درس نیز می شود. لذا، باید مسؤولین طوری برنامه ریزی نمایند که مسابقات به صورت فشرده و بعد از ظهرها خارج از ساعات آموزشی برگزار گردد.
آقای داشی در خاتمه راجع به اهمیت دادن به درس تربیت بدنی گفت: اگر بخواهیم ورزش را به عنوان یک فرهنگ در جامعه مطرح نماییم در اولین قدم مربیان و معلمین ورزش ما باید به این مقوله و به کار خود اهمیت دهند. مربیان باید با همت و تلاش بیشتری به این مهم توجه نمایند واین توجه باعث می شود که دانش آموزان نیز با انگیزه و رغبت بیشتری به ورزش بپردازند. امید آنکه با توجه به این درس، جامعه ای سالم و مقاوم تر در مقابله با تهاجم فرهنگی داشته باشیم و در راه سازندگی و خود کفایی نیز موفق تر باشیم.
دومین مدرسه مورد بازدید، مدرسه راهنمایی امام جعفر صادق در کوی امامزاده یحیی بود. بر روی کاشی های نصب شده بر سر در ورودی این مدرسه، تاریخ 1334 نقش بسته است که نشان قدمت این مدرسه دارد و طی گذشت 42 سال هزاران دانش آموز در آن کسب علم و معرفت نموده اند. درها و پنجره ها و حتی خشت ها و سقف شیروانی آن فرسوده شده است ولی تعلیم و تربیت در این مکان که همجوار امامزاده یحیی است هرگز قطع نگردیده است.
مدرسه امام جعفر صادق(ع) حیاط بزرگ و مناسبی برای فعالیتهای ورزشی برخوردار است و حتی در صورت اختصاص بودجه و امکانات لازم در گوشه ای از حیاط بزرگ این مدرسه، می توان سالن سرپوشیده ورزشی ایجاد و برخی از رشته های ورزشی سالنی را در آن فعال نموده و هنگام برگزاری مسابقات منطقه از آن به صورت بهینه بهره جست.