مقدمه
بیش از نیم میلیارد ازجمعیت در سراسر جهان به علت نارسایی های ذهنی ،جسمی و حسی معلول به شمار می آیند.این نارسایی ها وبرخی موانع فیزیکی و اجتماعی آنها را همواره از اجتماع دور نگه می دارد.معلولان اغلب از اساسی ترین موقعیت های آموزشی محروم بوده و مشاغلی بی اهمیت با دستمزدی بسیار پائین به آنها محول میگردد. نگرش اجتماعی نسبت این گروه آنها را از زندگی فهنگی و روابت عادی اجتماعی به دور می دارد.امروزه در کشورهای مختلف برنام های متعددی برای جلوگیری از معلولیت، وتقویت برنامه های توانبخشی به منظور اطمینان ازشرکت کامل معلولان در زندگی فرهنگی، اجتماعی، واتصادی در دست اجرا است.
یکی از اهداف اساسی این برنامه ها برخورداری مساوی معلولان از مزایا وپیشرفت های اجتماعی است، که مربوط به تمام کشورها صرف نظر از درجه توسعه یافتگی آنها می شود. این برنامه همچنین تاکید بر اهمیت شرکت مستقیم معلولان در برنامه ریزی ، اجرا وارزیابی فعالیتهای مربوط به آنها را دارد.تخوین زده می شود که 80درصد معلولاندرکشورهای در حال رشد زندگی می کنند که چندان تعجب برانگیز نیست،یرا اغلب معلولیت ها ناشی از جنگ ، سوءتغذیه، فقر و عدم مراقبت های صحیح بهداشتی و آموزشی و سایر عواملی می شود که ناشی از توسعه نیافتگی این کشورهاست. ازدیاد روز افزون جمعیت وفقدان منابع مالی کافی، برنامه های توانبخشی را در این کشورها با مشکلات فراوان مواجه نموده است، به طوری که معلولان در این کشورها احتیاج به توجه ویژه دارند 1.
معلولیت در ایران
بر اساس آخرین آمار منتشر شده از طرف مرکز آمار ایران در سال 1371 ، 453090 نفر از جمعیت کشور معلول بوده اند.از این تعداد 49.3درصد در نقاط شهری و50درصد در نقاط روستایی سکونت داشته و7درصد غیر ساکن بوده اند.
| جنس |
کشور |
ساکن |
غیرساکن |
| نقاط |
نقاط روستایی |
| شهری |
| مرد و زن |
453090 |
223387 |
226744 |
2959 |
| مرد |
285339 |
142958 |
140504 |
1877 |
| زن |
167751 |
80429 |
86240 |
1082 |
| |
|
|
|
|
موارد معلولیت
فراوان ترین مورد معلولیت نقص پای راست است که به تنهایی20.5 درصد از موارد معلولیت را شامل می شود.سایر موارد معلولیت به ترتیب فراوانی، نابینا (18.4درصد) نقص پای چپ (15.3درصد) فلج کامل (9.5درصد)، ناشنوا (9.3درصد) نقص دست راست (9درصد) نقص دست چپ (7.9درصد)، ناشنوا (6درصد)، قطع دست یا پا هر دو (12.1درصد) است و 2 درصد از موارد معلولیت مربوط به معلولانی می شود که مورد معلولیت خود را اظهار نکرده اند.
| موارد معلولیت |
جمع |
نقاط شهری |
نقاط روستایی |
| |
مرد و زن |
مرد |
زن |
|
|
| جمع |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
| نابینا |
18.4 |
15.5 |
23.4 |
16.1 |
20.7 |
| کر ولال |
9.3 |
8.5 |
10.7 |
8.4 |
10.3 |
| کر |
6 |
5.5 |
6.7 |
4.9 |
7 |
| قطع دست یا پا |
2.1 |
2.7 |
1.1 |
2.4 |
1.8 |
| نقص دست راست |
9 |
10.5 |
6.5 |
9.4 |
8.6 |
| نقص دست چپ |
7.9 |
9 |
6.1 |
8.4 |
7.4 |
| نقص پای راست |
20.5 |
22.1 |
17.8 |
21.9 |
19.2 |
| نقص پای چپ |
15.3 |
16.1 |
13.9 |
16.6 |
14 |
| فلج کامل |
9.5 |
8.4 |
11.4 |
9.4 |
9.6 |
| اظهار نشده |
2 |
1.7 |
2.4 |
2.5 |
1.4
|
علل معلولیت
21.3 درصد از عوامل معلولیت ناشی از عوامل ارثی و مادرزادی،41.2 درصد بیماری، 28.2 درصد حادثه، و علت 9.3 درصد از موارد معلولیت اظهار نشده باقی مانده است.
آموزش
از جمعیت معلول 6-24 سال کشور 30.24 درصد، در حال تحصیل هستند. این نسبت در نقاط شهری 34.62 درصد، در نقاط روستایی 25.88 درصد بر آورده شده است. نسبت معلولان در حال تحصیل در گروههای سنی مختلف یکسان نیست. این نسبت در گروه سنی 6-9 سال47.90 درصد ، 10-14 ساله 49.7 درصد، و15-24 سال 15.18 درصد، است.