تحقیق مقاله اعتبارات اسنادی

مقدمه1

پیشرفت و توسعه جوامع صنعتی و تخصصی شدن تولید نیاز و انسان به استفاده از تکنولوژی و دستاوردهای تمدن از سوی دیگر عدم پیشرفت یکسان و هماهنگ جوامع بشری و نیاز جوامع اخیر به استفاده از نتایج علوم و فنون و مواد خام اولیه معدنی جهت کشورهای صنعتی، کشورهای را، در جامعه بین الملل نیازمند یکدیگر می‌سازد و بیع تجارت بین الملل به عنوان ضرورت در رابطه بین الملل مطرح می گردد. اما از سوی دیگر پیشرفت‌های سریع و رو به رشد انسان در زمینه های فنی و تکنولوژی تأثیرات بسیار عمیقی در روش و شیوه ها و اشکال این ضرورت ایجاد نموده ، امروزه در زمان بسیار کوتاهی استفاده از دستگاههای ارتباطی مجهز می توان از دور اضافه ترین نقطه دنیا جهت خرید کالای مشخصی از تاجر یا تولید کننده آن اقدام نمود. یکی از این پدیده های نسبتاً جدید که کمک فراوانی به امر تجارت، خصوصاً تجارت بین الملل نموده است اعتبارات اسنادی می باشد.

اعتبارات اسنادی در حال حاضر به عنوان یکی از مهمترین و عمده‌ترین روشهای پرداخت بازرگانی بین المللی به شمار می رود و فروشندگان و خریداران کالا یا خدمات در سراسر جهان با استفاده از این ابزار به عنوان یک وسیله پرداخت با ارزش و قابل انعطاف از تسهیلات و مزایای آن برخوردار می شوند. مبادله اسناد و پرداخت وجه توسط بانکها بر اساس شرایط اعتبار عملاً ارتباط بین خریدار و فروشنده را دارد و نقاط مختلف جهان با شرایط جغرافیایی، سیاسی و فرهنگی و... مختلف با صرفه جویی مناسب در زمان و هزینه امکان پذیر نموده و نقش مهمی در توسعه پیشرفت مبادلات بازرگانی دارد.

مقدمه 2

اصولاً یکی از مهمترین مشکلات طرفین معامله در انعقاد یک قرارداد پرداخت اطمینان بخش است مثلاً فروشندگان در ارسال کالای خود قبل از دریافت وجه تردید می‌کنند در حالی که خریداران ترجیح می دهند پس از پرداخت وجه، نظارت و اختیار را بر کالا برقرار سازند. اما چون تطبیق پرداخت با تحویل، عملی در یک زمان به ندرت امکان پذیر است. بنابراین معمولاً سازشی مورد توافق قرار می گیرد و آن پرداخت برابر تحویل فرعی تحویل اسناد مالکیت یا نظارت و اختیار بر کالا است.

اهمیت موضوع پرداخت اطمینان بخش مخصوصاً هنگامی بیشتر نمایان می شود که معامله جنبه بین المللی پیدا می کند . بعنوان مثال معامله صادراتی، ناگزیر متضمن خطراتی برای صادر کننده و وارد کننده است این خطرات می تواند از کوتاهی یکی از طرفین قرارداد بوجود آید یا زاییده مسائل سیاسی اقتصادی کشورهای می باشند که به نحوی در معامله مذکور نقش دارند. به علاوه ارزیابی اعتبار و شهرت بازرگانی طرف دیگر قرارداد همواره آسان نیست. در نتیجه از طریق حساب آزاد یا بوسیله چک و یا حتی برات معمولاً قابل پرداخت نیست مگر اینکه طرفین با یکدیگر روابط تجاری طولانی داشته و وضعیت سیاسی و اقتصادی و حقوقی کشور وارد کننده با ثبات باشد.

برای حل مشکلات مذکور مکانیزمی بنام اعتبار اسنادی ایجاد گردیده که تضمین کننده پرداخت می باشد و در حال حاضر برای تطبیق منافع متعارض خریدار و فروشنده از مناسب ترین راهها است.

 اعتبارات اسنادی

اعتبارات اسنادی به طور کلی عبارت است از تعهد بانک یا هر شخص دیگری که بنا به تقاضای دستور دهنده مبنی بر اینکه به عنوان صادر کننده بروات و یا سایر مطالبات ذینفع را به شرط تطبیق آنها با شرایط مقرر در اعتبار پرداخت نماید به عبارت دیگر اعتبار اسنادی تعهد پرداخت کتبی بانکی است که طبق دستور خریدار در اختیار ذینفع قرار می گیرد و بر اساس آن پرداخت به فروشنده تا مبلغ معینی درخلال مدت مشخص در مقابل اسناد مورد لزوم انجام می‌شود.

اسناد مذکور بر حسب مورد متفاوت می باشد  . این اسناد عبارتند از سیاهه تجارتی – بیمه نامه – اسناد جعل

تعریف

قراردادی است که به موجب آن بانک بنا به درخواست و دستور خریدار بانک دیگری را مجاز می دارد تا چنانچه ظرف مدت اعتبار فروشنده اسناد محل کالای سفارشی خریدار را طبق شرایط مندرج در اعتبار بانک تسلیم نماید. حداکثر تا میزان اعتبار به او پرداخت و سپس اسناد مذکور را جهت واگذاری به خریدار برای بانک دستور دهنده ارسال می دارد.

تعریف اعتبار اسنادی در ماده 2 مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی تجدیدنظر شده 1983 از دیدگاه مقررات اصطلاحات اعتبار اسنادی و اعتبارات اسنادی ضمانتی که در این جا به کاررفته و از این پس فقط اعتبار خوانده می شوند و به هر گونه ترتیبات تحت هر نام و مشخصات اطلاق می شود که به موجب آن یک بانک بنا به درخواست مشتری موظف می شود تا در مقابل ارائه اسناد معین و مشروط به اینکه شرایط و مقررات اعتبار رعایت شده باشد ، پرداختی را به شخص ثالث یا به حواله کرد او انجام دهد یا براتهای کشیده شده توسط ذینفع را پرداخت نموده یا قبولی نویسی نماید، دیگر اینکه به بانک دیگری اجازه میدهد که این پرداخت را انجام دهد یا چنین پرداختی را قبول نماید . پس به طور کلی جنبه مشترک اعتبارات اسنادی در این است که خریدار بانک قراردادی می‌بندد و در نتیجه این قرارداد، بانک هنگام تحویل اسناد حمل به طور مستقیم به نیابت خریدار از طریق دخالت دان بانک در کشور فروشنده، مسئولیت قیمت پرداخت کالا را با توجه به اطمینانی که از طریق درج تعهد ضمنی مندرج در اسناد در مورد کالا وجود دارد یا وجه نقدی که قبلاً پرداخت شده یا تعهد بازپرداخت آن که به بانک داده می‌شود اغلب به وسیله قبول بروات یا برویت که بوسیله خریدار کشیده شود است یا به وسیله پرداخت فوری می‌پردازد.

معمولاً در عملیات اعتبار اسنادی دو بانک دخالت دارند. 1- بانک باز کننده اعتبار که بانک خریدار است 2- بانک کارگزار اعتبار که معمولاً در کشور فروشنده است.

به طور کلی اعتبارنامه تجاری جاری چند قرارداد به شرح زیر است

الف) فروشنده خریدار خارجی در مورد خرید و فروش کالایی موافقت کننده به موجب این قرارداد مقرر می گردد که پرداخت ثمن معامله به وسیله اعتبارات اسنادی صورت پذیرد.

ب) خریدار خارجی در محل تجارت خود به بانک دستور می دهد که یک اعتبار اسنادی افتتاح کند.

ج) بانک صادر کننده اعتبار بانک که فروشنده معین می کند دستور می دهد که ترتیبی فراهم کند که حواله های فروشنده را به محل تحویل، اسناد حمل به وسیله فروشنده قبول معامله یا پرداخت نماید. یا به عبارت دیگر درخواست ابلاغ می نماید.

د ) بانک ابلاغ کننده به فروشنده اطلاع می دهد که حواله را به محض تحویل اسناد حمل کالا، قبول معامله یا پرداخت نماید یا ممکن است بدون اینکه شخصاً وارد عمل شود اعتبار اسنادی افتتاح شده به وسیله بانک صادر کننده را تأیید کند به بانک ابلاغ کند. در هر دو مورد تعهد ابلاغ اعتبار را به عهد می گیرد.

بانک ابلاغ کننده صرفاً ابلاغ کننده این موضوع باشد این موضوع را به فروشنده اعلام می نماید و تعهد در پرداخت به فروشنده ، ندارد حتی اگر به عنوان بانک مجاز جهت پرداخت و قبول تعیین شده باشد و بالعکس اگر علاوه بر ابلاغ تأیید کننده نیز باشد ضمن تذکر این موضوع باید بدون هیچ عذری در صورت کامل بودن اسناد و تطابق آنها با اعتبارات، وجه آنها را پرداخت نماید.

عملکرد اعتبارات اسنادی در تجارت بین الملل

بند اول تقاضای گشایش اعتبارات اسنادی توسط متقاضی صدور

الف – ابتدا خریدار و فروشنده در خصوص خرید و فروش کالایی توافق نموده و قراردادی در این زمینه منعقد می نمایند ضمناً در این قرارداد قید می کنند که پرداخت وجه به وسیله اعتبار اسنادی صورت می‌گیرد به موجب بند ب از ماده 11 مقررات و رویه های متحدالشکل اعتبارات اسنادی در کلیه اعتبارات باید بانک جهت پرداخت یا قبول نویسی دخالت داشته باشد متقاضی اعتبار به بانک مورد نظر مراجعه و تقاضای گشایش اعتبار می‌نماید که باید مشتمل بر موارد زیر باشد

1- نام و آدرس کامل ذی نفع 2- مبلغ اعتبار 3- نوع اعتبار 4- چگونگی استفاده از اعتبار 5- شرح مختصر کالا 6- سررسید اعتبار و تاریخ حمل 7- هزینه محل 8- شرح اسناد مورد لزوم 9- محل حمل و ارسال و مقصد 10- نوع بار نامه و اینکه آیا حمل به وسیله دیگری مجاز است یا نه 11- آیا محل به دفعات مجاز است یا نه 12- مبدا حمل و مقصد حمل 13- اسناد حمل و گواهینامه های مورد نیز در برگ گشایش اعتبار و تاریخ و محل و انقصا اعتبار 15- اینکه آیا اسناد اعتباری قابل انتقال است یا خیر. 16- چگونگی ابلاغ اعتبار.

چنانچه در اعتبار قبول نویسی برات مقرر شده باشد بانک باز کننده اعتبار بایستی بروات کشیده شده توسط ذی نفع را قبول نماید و اگر اعتبار تصریح دارد که بروات به عهده متقاضی یا هر برات گیر مشخص دیگر می باشد باید مسئولیت قبول نویسی و پرداخت آن را در سررسید به عهده گیرد.

ادامه اسناد

در ایران هنگام گشایش اعتبار معمولاً خریدار نسخه پروفرم‌هایی را که فروشنده کالا ارسال نموده و به تأیید وزارت بازرگانی رسید، همراه با فرم تقاضای گشایش اعتبار به بانک ارائه می دهد.

هنگام گشایش اعتبار خریدار فرم تعهد نامه بانک را امضا و به بانک تحویل می دهد و به موجب آن بانک می تواند از کلیه حسابهای مشتری وجه مرود لزوم را تأمین نماید همچنین می تواند کالای مورد اعتبار اسنادی را در صورتی که خریدار پس از وصول اسناد از پرداخت قیمت آن خودداری نماید متصرف شود.

معمولاً برای گشایش اعتبار بانکها درصد خاصی از مبلغ اعتبار را به عنوان سپرده پس پرداخت نقداً از مشتری دریافت می کنند و علاوه بر این مبلغ کارمزد و دیگر هزینه ها نیز معین / حساب جاری متقاضی صدور و سپس شماره اعتبار لازم داده می شود.

در مرحله دوم فروشنده اسناد مربوطه را که حاکی از حمل کالا می‌باشد به بانک معامله کننده اعتبار می فرستد اسناد حمل بر اساس نوع کالا متفاوت است و باید در آن نکات زیر قید گردد.

1- ذکر نام حمل کننده 2- شرح کالا 3- علایم یا شماره های تجارتی 4- نام کشتی 5- نام فرستنده نام گیرنده تاریخ صدور سند...

مرحله پرداخت قبول یا معامله اسناد

فروشنده، اسناد مربوط به حمل را به بانک تعیین شده می فرستد و بانک اسناد را با شرایط مندرج در اعتبار کنترل و در صورت انطباق بر اساس شرایط اعتبار وجه اسناد پرداخت یا بروات را قبول یا معامله می‌کند. اگر طبق شرایط اعتبار معامله اسناد مجاز باشد بانک صادر کننده یا بانک تأیید کننده می تواند بیرون حق رجوع اسناد را معامله نماید.

بانک در صورتیکه صادر کننده اعتبار اسنادی نباشد اسناسنامه را به بانک صادر کننده می فرستد و بانک صادر کننده اعتبارات اسنادی را بررسی می نماید.

بند چهارم – مرحله ارسال اسناد

بانک صادر کننده بعد از بررسی اسناد و اطمینان از اینکه شرایط اعتبار رعایت شده اسناد را در مقابل پرداخت وجه آن یا بر اساس شرایط دیگری که بین او و بانک پرداخت کننده توافق گردیده است واگذار می نماید سپس این بانک اسناد را به بانک صادر شده ارسال و عمل پرسش را بر اساس توافق قبلی فی مابین انجام می شود.

اعتبارنامه تجاری

اعتبارنامه تجاری ک همان اعتبار اسنادی است اعتباری است که به عنوان وسیله پرداخت جهت تأمین وجه کالا در روابط بین المللی به کرا می رود و همانگونه که توضیح داده شده به کارگیری این مکانیسم باعث ایجاد اطمینان و سهولت و تسریع در کار تجارت بین الملل شده و در صورتیکه خریداران و فروشندگان می خواستند به هر وسیله دیگری وجه کالا را بپردازند دچار مشکلات متعددی می گردیدند که به کار تجارت بین الملل لطمه فراوانی وارد می ساخت.

اعتبار اسناد تضمینی

اعتبار اسنادی تضمینی تعهدی است که از سوی بانک برای پرداخت ذی نفع، شخص ثالث، یا قبول بروات کشیده شده به وسیله او، مشروط به اینکه اصل اسناد مشخص شده در اعتبار را ظرف مهلت مقرر ارائه نماید ممکن است همچنین به بانک دستور داده شود که به بانک دیگری اختیار پرداخت یا قبولی یا معامله برات کشیده شده را دهد بنابراین اسنادی تضمینی اعتباری است که به موجب آن صادر کننده می بایست در مقابل ذی نفع متعهد شود که مبلغی که دستور دهنده وام گرفته یا پیش پرداختی که دریافت کرده به حساب او بازپرداخت کند یا در ارائه هر نوع سند یا بابت بدهی که دستور دهنده آن را تعهد کرده پرداختی بنماید یا در ازای هر گونه قصور دستور دهنده از انجام تعهد، مبلغی را بپردازد.

تفاوت اعتبارات اسنادی تجاری و تضمینی

اعتبار اسناد تجاری در ظاهر شبیه اعتبار اسنادی تضمینی است اما تفاوتهایی نیز دارند. در اعتبار اسناد تجاری مشخصاتی وجود دارد خرید و فروش بین متعاملین صادر می شود خریدار و فروشنده در قرارداد اصلی خرید و فروش توافق دارند که بهای کالا به وسیله اعتبار اسنادی پرداخت شود و متعاقب این قراردادی خریدار جهت پرداخت ثمن معامله از بانک مورد نظر تقاضای گشایش اعتباری به نفع فروشنده می نماید.

فروشنده نیز با دست داشتن اسناد حمل کالا به بانک مراجعه می‌نماید . اما در اعتبار اسنادی تضمینی تعهد بانک ناشی از قصور و تخلف متقاضی اعتبار بوده و ارتباطی به انجام معامله ندارد لذا اسنادی که به بانک ارائه می شود . اسناد حمل نبوده بلکه اسنادی است که نشان دهنده قصور دستور دهنده از اتمام تعهداش می باشد.

در اعتبار اسناد تجاری پس از گشایش اعتبار و پس از اینکه بانک صادر کننده وجه را به ذی نفع پرداخت نمود نسبت به کالاهای مذکور در اسناد حمل دارای نوعی وثیقه می باشد و کالا در وثیقه بانک قرار می گیرد و اسناد حمل آن به نام مشتری ظهرنویسی می شود تا او کالای خود را ترخیص کند ولی در صورتی که دستور دهنده به هر علتی مانند اینکه ورشکسته شود و ممنوع از مداخله در اموال خود گردد بانک می تواند این نوع اعتبارنامه را به راحتی صادر نماید و اقدام به گشایش اعتبار نزد مشتریان خود می کنند.

انواع اعتبار اسناد تجاری:

کیفیت اعتبارات اسنادی بستگی به نحوه تعهد بانک صادر کننده در مقابل ذی نفع دارد بدین لحاظ اعتبار اسنادی دارای انواعی است.

اعتبار اسناد اصلی: اعتباری است که بر مبنای تقاضای خرید توسط بانک وی و به نفع فروشنده گشایش می یابد. این اعتبار از لحاظ مبنای گشایش اصلی تلقی می شود زیرا ممکن است اعتبارات دیگری بر مبنای این نوع اعتبار گشایش باید که آنها را اعتبارات فرعی گویند.

اعتبارات اسنادی برگشت پذیر

در این نوع اعتبار اسنادی متقاضی و یا بانک بازکننده اعتبار یا هر دو می توانند بدون اطلاع قبلی ذینفع هر گونه تعبیر یا اصلاح را در شرایط اعتبار قبل از آنکه اسنادی توسط ذی نفع یا بانک کارگزار معامله گردد به عمل آورده و یا نهایتاً آنرا منع نماید.