آسم یکی از شایع ترین بیماری های تنفسی است که در حدود 10% از کودکان دانش آموز در اغلب کشورها به آن مبتلا می باشند.
میزان بروز بیماری در بین کودکان بیشتر و در پسران شایعتر از دختران است.
از ویژگی این بیماری افزایش حساسیت پاسخ دهی مجرای تنفسی نای و ریه ها به محرکهای گوناگون است و با تنگی قابل توجه راههای هوایی که شدت آن به طور خود به خودی و یا در نتیجه درمان تغییر می کند،شناخته می شود. افراد آسمی سیستم تنفسی بسیار حساسی دارند که نسبت به مواد شایع در محیط و دیگر عوامل زمینه ساز واکنش نشان می دهد و موادی از قبیل عفونت ، گرده و غبار ، آلوده کننده های هوا و یا آلرژی به گرده گیاهان ، موی حیوانات.
آسم ناشی از ورزش
یکی از انواع آسم ، آسم ناشی از ورزش است که با افزایش فعالیت جسمانی ایجاد می شود. تا کنون علت آسم ناشی از ورزش شناخته نشده است و بهترین دلیل برای آن آزاد شدن مواد تنگ کننده برونشی و ریوی است که باعث بروز آسم ورزشی یا (EIA) می شود.
ارزش و اهمیت تمرین های ورزشی
جوانان و کودکانی که پس از فعالیتهای ورزشی آسم ورزشی (EIA) را تجربه می کنند ممکن است از فعالیتهای شدید پرهیز کنند و بدین علت این کودکان ممکن است از آمادگی بدنی پایین تر، شکل جسمانی ضعیف ، بد شکلی قفسه سینه و فقدان مهارتهای حرکتی دشاته باشند و همچنین ممکن است به علت تصور بدی که از خودشان دارند دچار مشکلات روانی شوند.این افراد ممکن است به دلیل عدم توانایی،مشارکت در فعالیتهایی که توسط افراد هم سن و سال انجام می شود، دچار مشکلات اجتماعی و هیجانی شوند.
درمان آسم ناشی از ورزش و فعالیت
جهت کاهش و کم کردن میزان بروز و شدت آسم ورزشی راههای مختلفی وجو دارد از قبیل مصرف انواعی از داروها که اغلب افراد آسمی باید قبل از انجام فعالیتهای جسمانی از آنها استفاده کنند.
ورزشهای توصیه شده به افراد مبتلا به آسم
افراد آسمی با استفاده از دارو قبل از ورزش می توانند همانند افراد غیر آسمی ورزش کنند. برنامه های تمرینی سطح بالا در یک ورزش خاص برای افراد آسمی و غیرآسمی مشابه است ، تنها یک برنامه هوازی عمومی باید به آن اضافه شود.
تمرینات هوازی
پس از گرم کردن ملایم ، تمرین باید با شدت کم آغاز شده و بتدریج با بهبود آمادگی هوازی افزایش یابد.
هدف تحریک و استرس وارد کردن بر سیستم بدون ایجاد فشار بر آن است.بااستفاده از تمریناتی از قبیل قدم زدن ، بالا و پایین پریدن ، دویدن ، دوچرخه سواری و فعالیتها و بازیهای استقامتی متنوع می توان به این مهم رسید.شدت تمرینات باید حدود 65% تا 90% حداکثر سرعت ضربان قلب باشد.
روش محاسبه حداکثر ضربان قلب :
حداکثر سرعت ضربان=سن-220
فشار تمرین
برنامه باید با پیاده روی شروع شود و عضلات را برای تمرینات شدیدتر آینده آماده می کند. در ابتدا پیاده روی بالا و پایین پریدن ، سپس تمرینهای با شدت بیشتر که مدت آن 10 تا 30 ثانیه با استراحت 30 تا 90 ثانیه ادامه می یابد.
نوع تمرینات
شرکت منظم یا متناوب در برنامه های بدنی به علاقه فرد بستگی دارد.اما بهتر است افراد آسمی را به فعالیتهای هوازی تشویق کنیم ( باید به سیستم قلبی تنفسی استرس تحریک وارد شود.) در صورت امکان باید در دوران کودکی آموزش شنا ببیند ، شنا نه تنها اثر آسم زای کمتری دارد بلکه اثر بسیار مثبتی بر افزایش حجم قلب و ریه دارد.
چه زمانی باید از انجام ورزش پرهیز کرد و یا آن را کاهش داد؟
اگر افراد آسمی قبل از تمرین دارو مصرف می کنند ولی هنوز علائم تنگی نفس را داشته باشد.نباید تمرینهای شدید انجام دهند. اگر چه بعضی از افراد آسمی متوجه شده اند که تمرین باعث گشاد شدن راههای تنفسی و بهبود تنفس می شود ، اما در اغلب موارد تنگی برونشی بیشتر می شود شایان ذکر است که
کودکان آسمی باید از کلاسهای ورزشی معاف شوند.
افراد آسمی در صورت ایجاد (EIA) در حین فعالیت باید مشارکت در بازی و تمرین شدید را کاهش دهند.
سردکردن
در پایان هر دوره تمرینی باید یک بخش برگشت به حال اولیه دنبال شود این حالت می تواند با انجام فعالیت های ریتمیک ملایم پیاده روی تا بازگشت ضربان قلب به 20 ضربه بالاتر از سطح استراحت ادامه یابد .
سرد کردن شامل تکرار تمرینهای کششی که در گرم کردن انجام شده است، می باشد.
نتیجه گیری
پاسخ افراد آسمی به ورزش از شخصی به شخص دیگر در زمانهای مختلف متفاوت است ، ولی به عنوان یک قاعده کلی ، افراد آسمی باید در تمرینهای منظم و برنامه ورزشی با حداقل محدودیت شرکت کنند.
موفقیت آسمی ها در بالاترین سطوح ورزشی شاهدی بر فواید تمرین ها در غلبه بر ناتوانی آنها و تحریکی برای دیگران جهت پیش بینی فعالیتهای جسمانی و ورزشی در برنامه روزانه خود می باشد.
پیش زمینه
آسم بیماری با منشاء آلرژیک است که شیوع آن در حال افزایش است. آسم خود را با حملات دوره ای و در نتیجه محرکهای مختلف نشان می دهد. آسم ورزشی به ایجاد تنگی نفس و مشکلات تنفسی در زمینه انجام ورزش های هوازی اطلاق می گردد. آسم ورزشی می تواند علائمی خفیف و ملایم یا در آنسوی طیف علائم بسیار شدید و تهدید کننده حیات داشته باشد.
بروز علائم آسم بدنبال ورزش دو مرحله زودرس و دیررس دارد. در مرحله زودرس که حدود 5/0 تا یک ساعت بعد از شروع ورزش رخ می دهد علائم عبارتند از تنگی تنفس, سرفه, کهیر و خس خس و گاهی افت فشار خون ( سیاهی رفتن چشمها ) . در مرحله دیررس که چند ساعت بعد ایجاد می شود فرد معمولاً دچار سردرد, تهوع و استفراغمی شود.
فرکانس
• آسم ورزشی در 15-12% از افراد جامعه وجود دارد.
• در 90% از افراد مبتلا به آسم, آسم ورزشی وجود خواهد داشت.
• چنانچه افراد مبتلا به آسم را کنار بگذاریم باز هم 10-3% از افراد جامعه مبتلا به آسم ورزشی خواهند شد.
• بنظر می رسد بروز حملات آسم حین ورزش در زمستان و نیز ورزشهایی که در هوای سرد انجام می شوند ( اسکی- هاکی) بیشتر باشد.
• برخی مطالعات بروز 50-35% از حملات آسم را در هاکی و اسکیت روی یخ نشان می دهند.
آناتومی کاربردی
• در آسم مشکل در ناحیه پائین به کارهای صوتی حنجره در راههای هوایی است که این راهها بخاطر افزایش حساسیت به هوای سرد و غیر مرطوب دچار انقباض شده سبب بروز تنگی نفس و احتباس هوا در ریه خواهند شد.