تحقیق مقاله نماز

مقدمه

  نماز خواندن نوعی عبادت است، به همین جهت خداوند تبارک وتعالی بجا آوردن آن را برهمه بندگان خودتوصیه کرده است.

   البتّه عبادت، عنوان عامى است که نمونه‏ها ومصداق‏هاى فراوانى را دربرمی  ‏ گیرد و تنها در« نماز» خلاصه نمى‏شود. حج،روزه،امر بمعروف و نهى از منکر، جهاد، طلب روزى حلال، خدمت به همنوعان، درس خواندن و درس گفتن،زکات ، عزادارى بر شهیدان کربلا، نیکى به پدر و مادر، یتیم نوازى، پرداخت خمس  و ... همه و همه عبادت است. (البتّه به شرط خدایى بودن نیّت)  ولى در میان اعمال عبادى، «نماز» برجستگى و درخشندگى خاصى دارد و جلوه درخشان عبادت وپرستش خدا به حساب مى‏آید. اوصاف نماز، فلسفه و حکمت،فایده آثارش، شرایط وآدابش، مکان وزمانش درآیات وروایات بسیارى آمده که پرداختن به آن‏ها طولانى خواهدشد.امّا سعى میکنیم براساس قرآن وحدیث، قطره‏اى ازدریای معارف اسلامى درباره نماز را بازگوییم. در پایان امیداست که این تحقیق مقبول واقع گردد.           

. سیمای نماز

نماز، بزرگ‏ترین عبادت و مهم‏ترین سفارش همه انبیاست.

لقمان، پسرش را به نماز توصیه مى‏کند.

حضرت عیسى در گهواره مى‏گوید: خدایم مرا به نماز و زکات توصیه کرده است.

رسول خدا صلى الله علیه وآله نمازرا نورچشم خود مى‏داند. «قُرَّه ُ عَیْنى‏فِىالصَّلاه » نماز، فریضه‏اى است که خدا را به یاد انسان مى‏آورد. و پیمان خدا با مردم است. نماز، سیماى مکتب است. «اَلصَّلوه ُ وَجْهُ دینکُمْ»

نماز، دواى تکبّر است. «وَ الصَّلاه َ تَنْزِیهاً عَنِ الْکِبْرِ»  نماز، وسیله تشکّر و سپاس از نعمت‏هاى الهى است، عمود و پایه دین، کلید بهشت، وسیله آزمایش و شناخت مردم ومحو کننده گناهان، وپاک کننده دل و جان آدم است.

روزى پنج نوبت، با حفظ شرایط کامل نماز، درپیشگاه خدا ایستادن و نعمت‏هاى او را یاد کردن و ازاو حاجت و نیازخواستن، همچون شست و شو در نهرآبى است که آلودگى‏ها را مى‏زداید.
نماز، اوّلین  سؤال در قیامت است، که اگر پذیرفته نشود، کارهاى دیگر هم  مقبول نیست.
نماز، تنها عبادتى است که در هیچ حال ازانسان ساقط نمى‏شود حتّى درمیدان جنگ ودر شرایط اضطرار، بیمارى‏و... نماز، اعلام بندگى دربرابرخدا و زیر بار نرفتن درمقابل طاغوت‏ وستمگران است.  نماز، زنده نگاه داشتن آیین توحیدى حضرت ابراهیم(ع)، وسنّت رسول اللّه ومکتب حسین ‏بن‏على‏علیهما السلام است.
نماز، براى عاشقان خدا ، شیرین ولى براى منافقان ، تلخ است : « وَإِنَّهَا لَکَبِیرَه ٌ إِلَّا  عَلَى‏ الْخَشِعِینَ»
نماز، کوبنده شیطان و مأیوس کننده اوست. حضور در برابر آفریدگار است.

نماز هماهنگى باهمه ذرّات عالم است. جهان،محراب وسیعى است که همه کائنات، در آن به تسبیح و سجود در برابر خدا مشغول‏اند. به نماز ایستادن، همراهى با همه آفریده‏ها و فرشتگان در پرستش و ذکر پروردگار است.

در اهمیت نماز، همین بس که على علیه السلام در میدان نبرد صفّین، و امام حسین علیه السلام درظهرعاشورا دست ازجنگ کشیدند وبه عشق الهى، به نماز ایستادند. شخصى به حضرت على علیه السلام ایرادگرفت، امام فرمود: ما براى همین جنگ مى‏کنیم تا مردم، اهل نماز باشند. به سید الشهدا، در زیارتنامه‏اش خطاب مى‏کنیم: گواهى مى‏دهم که تو نماز را بر پا داشتى. «اَشْهَدُ اَنَّکَ قَدْ اَقَمْتَ الصَّلوه َ ...»
درمشکلات ، یاد خداى بزرگ واستمداد ازاو،آرام بخش دل‏ها و راه‏گشاى انسان درختى‏هاست و تکیه‏گاهى است که مؤمنان به خدا دارند. ازاینروقرآن دستور مى‏دهد که به وسیله «صبر» و «نماز» ازخدا یارى بطلبید. «وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلَو ه ِ» امام صادق علیه السلام در واپسین دم زندگى خویش،همه بستگان را جمع کرد ودر وصیت خویش به آنان، اهمیت نماز را یادآور شد و فرمود:
هر که نماز را سبک بشمارد، از شفاعتِ ما محروم است.

مرزمیان اسلام وکفر،ترک عمدى نماز است. چگونه مسلمانى است آنکه رابطه خود با خدا را بریده و از نماز روى برتافته است.

رسول خدا فرمود: « مَنْ  تَرَکَ الصَّلوه َ مُتَعَمِّداً فَقَدْ کَفَرَ» ؛ هر که عمداً نماز را ترک کند، کفر ورزیده است.
و در کلام علوى مى‏خوانیم که فرمود:

« مَنْ ضَیَّعَ الصَّلوه َ فَهُوَ لِغَیْرِها اَضْیَعُ»  کسانى که نماز را سبک شمارند و آنرا تباه و ضایع سازند، غیر نماز را بیشتر ضایع خواهند ساخت.

نماز، موقعیّتى است که باید درآن به خدا توجّه داشت نه دیگرى، وهرچه رااز نظر دورداشت مگر خدا را. باید خداى را زنده و حاضر وناظر بدانیم و احساس حضور در برابر آن خالق عظیم را در خویش، زنده نگاهداریم. پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله فرموده است:

همین که انسان در نماز به غیر خدا توجّه مى‏کند،خداوند به اوخطاب مى‏کند: به چه کسى توجه مى‏کنى ؟  آیا پروردگارى جز من سراغ دارى ؟  آیا جز من، مراقب و ناظرى در کار است؟

آیا به بخشنده‏اى جز من دل بسته‏اى ...؟

اگر توجه به من داشته باشى، من و فرشتگانم به تو توجّه خواهیم کرد و ...

1/1) نماز، سپاس نعمت

انسان، اسیر محبّت دیگران است و نعمت و نیکى، انسان را به مقام سپاس و تشکّر مى‏کشید.
اگر کسى نعمتى به ما بخشید و احسانى در حق ما کرد، با زبان و عمل، سپاسگزار او مى‏شویم.
ما بنده خداییم و غرق در نعمت‏هاى او، پس در هر نفسى، نه یک نعمت بلکه صدها نعمت موجود است و بر این نعمت‏ها نه یک شکر، بلکه هزاران شکر لازم است. کافى است که اندکى چشم بصیرت بگشائیم و ببینیم لطف و فضل خدا را درباره  خودمان، آنگاه خواهى‏نخواهى سپاس او خواهیم گفت.
خداوند، به ما هستى بخشید. آنچه که براى زندگى مادى و معنوى لازم داشتیم، عطا کرد. هوش و عقل واستعدادمان داد. قطرات باران، برگ درختان، پرندگان آسمان، ماهیان دریا، نورخورشید وهدایت عقل و ولایت پاکان و راهنمایى وجدان را جهت سعادت ما ارزانى داشت.

اعضایى متناسب، قوایى مفید، مربّیانى دلسوز، طبیعتى رام و مسخّر براى ما قرار  داد، تا با اوبیشترآشنا باشیم.اگرلب ما نرم نبود، توان سخن گفتن نداشتیم.اگرانگشت شصت نداشتیم، حتّى دکمه یقه خود را نمى‏توانستیم ببندیم.

اگر آب‏ها، شور و تلخ بود، درختان نمى‏رویید. اگر زمین جاذبه نداشت، اگر فاصله خورشید به ما نزدیک‏تربود، اگر هنگام تولّد، مکیدن را نمى‏دانستیم، اگر قدرت نطق و گویایى نداشتیم، اگر چشم‏مان نابینا بود، اگر از موهبت عقل بى بهره بودیم ... و هزاران اگر دیگر. به تعبیر قرآن، نعمت‏هاى الهى، قابل شمارش نیست. آیا این همه نعمت، تشکّرلازم ندارد؟ آیا بى انصافى وحق ناشناسى نیست که انسان،غرق نعمت  ‏هاى خدا باشد ولى حالت سپاس به درگاه صاحب نعمت نداشته باشد؟
نماز، تشکّر از خداست که ولىّ نعمت ماست، هر چه داریم از اوست.

این سپاس، براى خدا سودى ندارد، بلکه براى خودمان مفید است و نشان معرفت ما است. همچنان که تشکّر یک دانش‏آموز ازمعلّم، بیانگرِکمال و رشد فکرى اوست واز تشکّر او چیزى عاید معلّم نمى‏شود.
چه غافل‏اند، آنان که برسرسفره نعمت خدا، عمرى مى‏نشینند و یکبار هم به شکرانه این موهبت‏ها درآستان آن خداى متعال، پیشانى عبودیت و سجده شکربرزمین نمی   ‏گذارند!