تحقیق مقاله امام جعفر صادق علیه السلام

مقدمه :

امام جعفر صادق علیه السلام در هفدهم ربیع الاول سال 83 هجری ، یعنی روز تولد حضرت رسول علیه السلام به دنیا آمد . اسم آن حضرت ، جعفر و کنیه اش ابو عبدالله و القاب او صابر ، فاضل ، طاهر و صادق بوده است .

مادر ایشان فاطمه ام فروه بنت قاسم بن محمد ابی بکر و زنی متقی و پرهیزگار بود و فراوان احسان و نیکوکاری می کرد .

از سفیان ثوری نقل شده است که امام دستور داده بود کنیزان و فرزندان بر بام خانه نروند . روزی یکی از کنیزان طلفی را برداشت و از نردبام بالا رفته بود که ناگهان امام را دید و از ترس ، کودک را رها کرد . کودک بر زمین افتاد و مرد . رنگ از رخسار امام پرید و گفت :

« غصه من از مردن کودک نیست ، بلکه از این که کنیزی ، چنین از من ترسیده است ، آشفته خاطر شده ام . » سپس کنیز را آزاد کرد و گفت : « بر توباکی نیست . »

کلمات حکمت آموز امام جعفر صادق علیه السلام

« در مال و توانگری به کسی که پست تر از توست بنگر تا به آن چه داری قانع شوی . بدان که عمل کم و با یقین ، نزد خداوند بسیار پسندیده تر از عمل بسیار و بدون یقین است . پارسایی ای سودمند تر از دوری از حرام هایی که خداوند مقرر فرموده و ترک آزار مومنان و غیبت ایشان و شادمانی ای بالاتر از حسن خلق و مالی سودمند تر از قناعت به کم و جهلی بالاتر از تکبر و خود پسندی نیست . »

حواریون از حضرت عیسی علیه السلام پرسیدند : ای پیامبر با چه کسی همنشینی کنیم ؟ آن کس که دیدار او ، شما را به یاد خدا بیندازد و کلام او بر علم شما بیفزاید و رغبت شما را به آخرت زیاد کند .

دوری از عامه حلق در آئین ما پسندیده نیست و در دیدار برادران مومن و ملاقات با ایشان و عیادات بیماران و یاری به مستمندان و حاضر شدن بر جنازه مردههای ایشان و رفع نیازمندی هایشان ، کرامات بسیار نهفته است که با عزلت جمع نمی شود .

از امام پرسیدند :

« محبوب ترین فرد نزد خداوند کیست ؟ »

گفت : « آن کس که نفعش به مسلمانان ، بیشتر می رسد و آن کس که از برادر مومن خود به خاطر خدا دیدار کند ، خداوند عالم هفتاد هزار ملک را بر او موکل گرداند که او را ندا کنند . خوشا بر تو و احوال تو و گوارباد بهشت بر تو . »

حضرت صادق علیه السلام به اصحاب خود فرمود :

« از برای خدا با یکدیگر دو.ستی و مهربانی و بر یکدیگر رحم و با هم ملاقات کنید و در امر دین با یکدیگر مشورت نمایید . برآوردن حاجت برادر مومن نزد من هزار بار بهتر از آن است که هزار بنده آزاد کنم و یا هزار تن را اسب و سلاح ببخشم و به جهاد بفرستم . بدانید که گوشه نشینی ، محرومیت از این فضایل است که معاشرت با نیکان و هدایت گمراهان ، شیوه پیامبان است .

آن عزلتی که پسندیده است در میان مدم نیز میسر است . معاشرت ناپسند در خلوت نیز پیش می آید ، زیرا زیانهای معاشرت با خلق ، میل به دنیا و تخلق به اداب ایشان و تضییع عمر و وقت است و بسیارند کسانی که از خلق دوری می گزینند ، لیکن افکارشان متوجه مال و شهرت و اعتبار دنیاست و اخلاق زشت را در خود تقویت می کنند و چه بسا کسانی با دیگران معاشرت می کنند و از رفتار و آداب ایشان مکدر هم می شوند، اما اخلاق زشت آنان در او اثر نمی گذارد ، زیرا هدف آنها از معاشرت با خلق ، رضایت خدا و هدایت ایشان است.»

امام صادق علیه السلام به عبدالله بن جندب وصیت کرد که :

« ای پسر خواب را در شب و کلام خویش را در روز کم کن و بپرهیز از خواب زیاد که تو را محتاج کند به روزی ، قناعت کن به آنچه خداوند به تو داده است و چیزی را که به آن نخواهی رسید ، آرزو مکن که براستی آن کس که قناعت ورزید ، سپر شد .

در هنگام  توانگری متکبر و قدر ناشناس مباش و در هنگام تنگ دستی ، بیتابی مکن . خلق تنگ مباش که مردم از نزدیک شدن به تو کراهت داشته باشند و سست اراده مباش که تو را حقیر شمارند و با کسی دشمنی و او را تحقیر و استهزا مکن و پیرو و بی خردان و سفیهان مباس و بر کفایت هیچ کس اعتماد مکن . و در هر کاری اندیشه کن که راه ورود به آن و خروج از آن را نیک بشناسی تا پیشیمان نشوی . « سلامت در صبر  و تانی و عجله موجب ندامت  و پشیمانی است .

 آن کس که در امری در غیر وقتش اقدام کند ، در وقتی نامناسب نیز حاصل آن را دریافت خواهد کرد . ما آن کس را که عاقل ، باشعور ، دانشمند ف صبور ، اهل مدارا ، راستگو و وفا کننده به عهد است ، دوست می داریم .

صفات پیامبران که هر کس داشت باید بخواهد ،‌عبارتند از : پرهیزکاری ، قناعت ، صبر ، شکر ، سخاوت ، شجاعت ، غیرت ، راستگویی ، نیکی کردن به مردم ، ادای امانت ، ایمان ، اخلاق خوش و جوانمردی »

از آن حضرت پرسیدند جوانمردی چیست ؟

گفت : « آن که در جایی که خداوند نهی فرموده ، نباشی و از جایی که امر فرموده ، غیبت نکنی و در میان اخلاق نیکو ، پرهیزکاری بر همه مقدم است و آن ترک حرام های خداست و حتی پرهیز از مباح که بی پرهیزگاری ، جهاد نیز ارزش نخواهد داشت . شیعه ما نیست کسی که بنده شکم و شهوت باشد و جز از خدا امید پاداش و جزا داشته باشد .

« آدمی در ذلت اندک ، بی تابی می کند و همین ، امر را به ذلت های بزرگ ئادار می سازد . عزت غضب به وذلت عذر خواهی از آن نمی ارزد . برای شیطان لشکری بهتر از خشم و غضب نیست . »

معجزاتی از امام جعفر صاد علیه السلام

داوود بن کثیر رقی گوید : مرا پسر عمی بود دشمن اهل بیت و بسیار خبیث  . خبر به م رسید که او و خانواده اش سخت در تنگی معیشت به سر می برند . برای او حوله ای فرستادم و قبل از آن که به سوی مکه بروم ، به مدینه رسیدم و خدمت امام صادق علیه السلام رفتم .

ایشان بمحض این که مرا دید گفت :

« می دانم که روز پنچ شنبه در میان اعمال تو ، احسان وصله ای برای پسر عمت وجود داشت و این مطلب ، مرا بسیار خشنود ساخت . »

از مفضل بن عمر نقل شده است که گفت با حضرت صادق علیه السلام در مکه راه می رفتم . در منی زنی را با کودکانش دیدیم که در مقابل ماده گاو مرده ای نشسته بودند و می گریستند .

حضرت فرمود : « شما را چه می شود ؟ » زن گفت : « من و کودکانم از این گاو تامین معاش می کریدم . اینک که او مرده است مانده ام که چه کنم . »

فرمود : « آیا دوست می داری که حق تعالی او را زنده کند ؟ » زن گفت : « ما را تمسخر می کنی ؟ » امام فرمود : « قصد تمسخر ندارم . »

پس دعایی خواند و پای خود را به گاو زد . گاو مرده ، زنده شد  و به شناب برخاست . آن زن گفت :

« به خدای کعبه سوگند که این عیسی علیه السلام است . »

مردی نزد حضرت صادق علیه السلام آمد و گفت :

« خواب دیده ام که از شهر کوفه بیرون رفته ام و در آنجا مردی تراشیده از چوب را سوار بر اسبی دیدم که شمشیر خود را تکان می داد و من سخت می ترسیدم . »

حضرت فرمود : « تو قصد کرده ای از مردی چیزی را که اسباب زندگی و ماده حیات اوست بگیری . پس از خداوند بترس که تو را خلق کرده است و می میراند . »

آن مرد گفت : « شهادت می دهم که تو صاحب علم کاملی . اری ، ای پسر پیامبر خدا در همسایگی من مردی است که ملکی دارد و من چون می دانم آن ملک جز من طالبی ندارد ، قصد کرده ام آن را به کمترین قیمت بخرم . »

امام پرسید : « آیا این /مرد از دوستان ماست و از دشمنان ما بیزاری می جوید ؟ »

گفت : « اری . او مردیست نیکو با دینی محکم و من به سوی خدا توبه می کنم . آیا اگر این مرد خارج از دین بود ، در این کار حق داشتم ؟ »

حضرت فرمود : « به کسی که تو را امین خویش دانسته است ، امانت او را رد کن حتی اگر قاتل امام حسین علیه السلام باشد . »

وفات امام جعفر صادق علیه السلام

ابوالعباس سفاح ، اولین خلیفه عباسی حضرت را از مدینه به عراق خواست و پس از مشاهده معجزات بسیار و علم زیاد و مکارم اخلاقی آن حضرت نتوانست آزاری به او برساند و امام به مدینه برگشت ، ولی هنگامی که منصور دوانیقی به خلافت رسید و کثرت شیعیان آن حضرت را دید ، بار دیگر آن حضرت را به عراق خواند و بارها قصد جان او را کرد ، اما با مشاهده معجزات عظیم موفق نمی شد ، از جمله این که گویند روزی منصور دوانیقی ، حضرت را طلبید و به حاجب خود گفت چون دست بر هم زنم با شمشیری در آ و او را بکش .

چون حضرت به مجلس منصور در آمد ، منصور گفت : مرحبا خوش آمدی که ما تو را برای ادای دینی که به تو داشتیم و برای برآوردن نیازهای تو طلبیدیم و عذرخواهی بسیار کرد . حضرت چون بیرون آمد ، منصور دستور داد پس از سه روز ، او را به مدینه باز گردانند .

به حضرت گفتند آنان برای تو شمشیر مهیا کرده بودند . چه شد که از شر ایشان در امام ماندی ؟ امام صادق علیه السلام دعایی را تعلیم فرمود که به سبب آن دشمنان نتوانسته بودند بر او غالب شوند .

امام صادق علیه السلام در ماه شوال سال 148 هجری ، در اثر انگور به زهر آلوده ای که منصور به آن حضرت خورانید ، به شهادت رسید . در هنگام شهادت سن او شصت و پنج سال بود . در پایان عمر بسیار لاغر و تکیده شده بود ، طوری که یکی از اصحابش از دیدن این احوال ، سخت به گریه در آمد .

امام پرسید از چه رو می گریی ؟ گفت چگونه نگویم که شما را به چنین حال می بینم ؟ فرمود چنین مک که خیر مومن همان است که برای او پیش می آید . اگر اعضای او بریده شود ، خیر است و اگر مالک شرق و غرب هم شود برای او خیر است .

از سالمه ، کنیز حضرت صادق علیه السلام نقل است که امام در هنگام احتضار پس از به هوش آمدن از حال اغما گفت این هفتاد اشرفی را به حسن بن علی بدهید تا میان کسانی که نام می بم تقسیم کند . گفتم ای امام ، به کسی عطا می کنید که با کارد بر شما حمله کرد ؟

امام فرمود نمی خواهی من از جمله کسانی باشم که خداوند او را به سبب صله رحم ، به بهشت برد ؟ بدان که بوی بهشت تا دو هزار سال به مشام کسی که عاق والدین و قطع کننده رحم است ، نمی رسد .