آشنایی با الکترونیک – مقدماتی :
رسانای الکتریکی (هادی)به هر ماده ای که بتواند جریان الکتریکی را از خود عبور دهد رسانای الکتریکی یا هادی الکتریک (هدایت کننده جریان الکتریکی ) گویند مانند فلزات و به هر ماده که نتواند جریان الکتریکی را از خود عبور دهد نارسانا یا غیرهادی گویند مانند پلاستیک ، چرم ، کاغذ وغیره .
مقاومت چیست ؟
هر هادی الکتریکی در برابر عبور جریان مقداری مقاومت از خود نشان میدهد این مقاومت باعث میشود که جریان عبوری از هادی محدود شود، مثال دو لیوان آب را به یاد بیارید وقتی بین دولیوان که مقدار آبشان با هم برابر نبود لوله ای وصل کردیم آب از طرف لیوان پرتر به طرف لیوانه نصفه در درون لوله به حرکت در آمد حالا اگر یک شیر سر راه این لوله قرار دهیم چنانچه شیر را به سمت بسته شدن بچرخانیم لوله ارتباطی تنگ تر میشود در نتیجه جریان آب کاهش پیدا میکند یعنی مقاومت سر راه لوله را افزایش داده ایم پس مقدار مقاومت سر راه لوله تعیین کننده مقدار جریان آب عبوری از لوله است در واقع شیر یک وسیله برای کنترل جریان آب است به همین صورت با کم و زیاد کردن مقاومت موجود در مسیر یک مدار میتوان جریان کل مدار را کنترل کرد . مقدار مقاومت بستگی به جنس هادی و طول آن دارد که آن را بر حسب اهم می سنجند یک اهم عبارتست از مقدار مقاومتی که اگر به دو سریک منبع ولتاژ یک ولتی وصل شود جریان یک آمپر از آن عبور کند .
مقاومت
تصویر یک مقاومت:
(تصاویر در فایل اصلی موجود است )
نمای مقاومت در مدارات:
مقاومت قطعه ای است که از جنس کربن ساخته می شود و بمنظور کم نمودن ولتاژ و جریان مورد استفاده قرار می گیرد . واحد مقاومت اُهم ( ) است .
هر هزار اسهم برابر با یک کیلو اُهم و هر میلیون اُهم برابر با یک مگا اُهم است .
محاسبه مقدار اُهمی یک مقاومت :
در مقاومتهای با وات پائین معمولاً مقدار اُهمی مقاومت بصورت کدهای رنگی و بر روی بدنه ان چاپ می شود ولی در مقاومتهای با وات بالا تر مثلاً 2 وات یا بیشتر ، مقدار اُهمی مقاومت بصورت عدد بر روی آن نوشته می شود .
محاسبه مقدار اُهم مقاومت های رنگی بر اساس جدول رمز مقاومتها و بسیار ساده انجام می شود . بر روی بدنه مقاومت معمولاً 4 رنگ وجود دارد . برای محاسبه از نوار رنگی نزدیک به کناره شروع می کنیم و ابتدا شماره دو رنگ اول را نوشته و سپس به میزان عدد رنگ سوم در مقابل دو عدد قبلی صفر قرار می دهیم . اینک مقدار مقاومت بر حسب اُهم بدست می اید .
بطور مثال در شکل مقابل ابتدا شماره رنگ اول و دوم یعنی 2 و 7 را می نویسیم و سپس به تعداد عدد رنگ سوم ، در مقابل دو رقم قبلی صفر قرار می دهیم . اینک مقدار مقاومت 27000 کیلو اُهم یا 270 کیلو اُهم بدست می اید .
درصد خطای یک مقاومت :
رنگ چهارم درصد خطای مقاومت ( تولرانس ) را نشان می دهد . و در مثال بالا رنگ چهارم طلائی است و لذا خطای مقاومت فوق مثبت و منفی 5 درصد است . یعنی مقدار این مقاومت 5 درصد بیشتر یا 5 درصد کمتر از 270 کیلو اسهم است . در زیر میزان خطا برای رنگ های قهوه ای ، قرمز ، طلائی و نقره ای نشانداده شده است .
قهوه ای ±1%
قرمز ±2%
طلائی ±5%
نقره ای ±10%
مختصر نویسی مقدار مقاومتها :
در نقشه ها معمولاً بمنظور تند نویسی و مختصر نویسی ممکن است از عبارات مخففی نظیر R استفاده شود . در زیر مثالهائی برای اطلاع علاقمندان آورده شده است .
560R means 560
2K7 means 2.7 k = 2700
39K means 39 k
1M0 means 1.0 M = 1000 k
مقاومت های وات بالا :
جنس این مقاومت ها معمولاً از کرم نیکل است و معمولاً دارای یک روکش گچی یا آجری می باشند و به همین دلیل به مقاومتهای گچی یا آجری نیز معروف هستند . ظرفیت اُهمی و توان این مقاومتها بصورت عدد بر روی آنها چاپ می شود .
مقاومت - خازن - دیود - ترانزیستور - مدارات مجتمع ( آی سی ) - لامپ - دیودهای نورانی - هیت سینگ - رله - سؤیچ ها - کابل و کانکتورها - سایر قطعات
هنگام در گیری سربازهای سیم و سربازهای الکترونی ، الکترونها با سلاح های گرم به جان سیم می افتند و در اثر این جنگ و آتش سوزی مقداری از انرژی سربازهای الکترونی بصورت گرما هدر میرود پس یکی از کارهایی که مقاومت انجام داد این بود که مقداری از جریان را تبدیل به گرما کرد در بعضی جاها ما عمداً برای تولید گرما از مقاومت استفاده میکنیم مثل مقاومت تنگستن لامپ یا سیم مقاومت داری که در سماورهای برقی یا بخاری برقی ها استفاده میکنیم که به آن المنت هم میگویند.
در این جور مواقع که گرما کار مورد نیاز ما را انجام میده میگیم سیم یا دستگاه انرژی الکتریکی رو مصرف کرده اما هر وقت که این گرما را لازم نداشته باشیم و بی علت تولید بشود میگوییم مقاومت سیم مقداری انرژی الکتریکی را تلف کرده مثل گرمایی که در سیمهای انتقال انرژی (سیمهای رابط ) تولید میشود .
شکل ظاهری مقاومتها
مقاومت ممکن است چندین حلقه سیم مسی نازک که به دور هسته ای پیچیده شده است باشد ، و یا از مواد نیمه رسانا مانند کربن ساخته شده باشد. مواد نیمه رسانا نسبت به رساناها مقاومت بیشتری در برابر عبور جریان از خود نشان میدهند. مقاومتها به اشکال و اندازه های مختلفی ساخته میشوند که رایجترین آنها ، مقاومتهای رنگی هستند که از آنها در جریانهای پایین استفاده میشود و در جریانهای بالا معمولا از مقاومتهای سرامیکی یا آجری استفاده میشود که نسبت به مقاومتهای رنگی حجم بیشتری دارند
گفتیم اگه یه شیر سر راه لوله رابط دو لیوان قرار دهیم میتونیم جریان آب را کنترل کنیم حالا فرض کنید شیر آب را به اندازه ای تنظیم کردیم که در هر ثانیه یک سی سی آب وارد لیوان نصفه میشود حالا به جای لیوان پر آب یه گالن پر آب وصل میکنیم آیا بازم همون مقدار آب وارد لیوان نصفه میشود ؟
(تصاویر و نمودار در فایل اصلی موجود است )