در زمان های قدیم حتی سال های قبل از میلاد برای نشان دادن و معرفی قطعات و وسایل صنعتی از نقشه هایی استفاده می کرده اند که بطور کامل گویا نبوده و از قواعدی که همگان آن رادرک کنند بهره ای نداشته است ودر موقع نقشه خوانی با مشکلاتی روبرو می شوند تا اینکه آقای لئوناردو داوینچی نقاش و مجسمه ساز ایتالیایی (1459-1516) طراحی را ارائه نمود وطبق قواعدی جسم سه بعدی را روی صفحه ی دو بعدی با رسم تصاویر نشان داد که دراین حال نقشه هاگویا تر وقابل فهم تر شد.
سپس دانشمندان وریاضی دانان اروپایی فعالیت او را دنبال کردند تا اینکه گاسپارمانژ اهل فرانسه در سال 1798هندسه ترسیمی را معرفی نمود و این علم پایه و ریشه نقشه کشی صنعتی شد و امروزه از همان اصول استفاده می شود .
نقشه کشی صنعتی و جایگاه آن در صنعت:
نقشه کشی صنعتی همان زبان تکنیک یا زبان صنعت است .زبانی که تراوش فکر مهندسان و طراحان را به تصویر می کشد .
مهارت نقشه خوانی و نقشه کشی در مهندسی مانند سواد خواندن و نوشتن می باشد. نقشه کشی در حقیقت نوعی زبان محاوره در علوم مهندسی می باشد که اطلاعات مورد نیاز از یک قطعه، ماشین، سازه، و یا یک طرح را به روشنی و بدون ابهام بیان می کند. این اطلاعات شامل شکل هندسی، نحوه قرار گرفتن و اتصال اجزاء مختلف، مشخصات فیزیکی و هر گونه اطلاعات ضروری می باشد. بنابراین هر مهندس لازم است که به این زبان مسلط باشد و بتواند به راحتی از طریق آن به تبادل اطلاعات با سایر مهندسین بپردازد. حداقل مهارت مورد نیاز برای یک مهندس نقشه خوانی است و البته توصیه می شود که نقشه کشی را نه لزوما بطور حرفه ای نیز بداند. هر مقدار تسلط به نقشه خوانی و نقشه کشی بیشتر باشد، شخص سریعتر و راحت تر می تواند ایده های خود را به دیگران منتقل کند و ایده های دیگران را درک کند.
درحقیقت نقشه حاوی تمام اطلاعات اعم ازاندازه قطعه ،جنس قطعه، مقدار پرداخت و یا هر سوال دیگری که ممکن است برای تراشکار هنگام تراش قطعه پیش بیاید می باشد(نتیجه می گیریم که یک تراشکار حرفه ای نیز باید علم نقشه کشی را بلد باشد )
درواقع می توان گفت که نقشه کشی در صنعت مانند پلی است که دفاتر طراحی را با کارگاه های ساخت و تولید مرتبط می سازد.
استاندارد ها ی نقشه کشی :
نخستین موسسه ملی استاندارد در سال1902در انگلستان وسپس در1916 در هلند و 1917 درآلمان تاسیس شد. بدنبال آن استاندارد DIN که استاندارد صنعتی آلمان است گسترش پیدا کرد، ودرزمینه نقشه کشی صنعتی فعالیت وسیعی آغاز شد. در سال 1926 اتحادیه ای متشکل از 20 موسسه استانداردملی ازکشورهای مختلف به نام اتحادیه بین المللی موسسات استانداردملی استاندارد ISO)) تشکیل شد ،اما با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به ارتباط صنعتی بین شرکتها ، لزوم ایجادیک سازمان بین المللی استاندارد مورد توجه قرار گرفت و در سال 1947 سازمان ISO تشکیل شد وشروع به کار نمود .
کشورایران در سال1332 اولین موسسه استاندارد خودرا تاسیس نمود ودرسال1360 به عضویت ISO درآمد.
بعضا کشورهااز استانداردهای مخصوص به خوداستفاده می کنند ولی درکل می توان گفت که تفاوتی عمده با هم ندارند برای آشنایی بیشتر شما استانداردهای چندکشور(یا قاره )آورده شده است:
استاندارد کشور یا قاره .................................... علامت اختصار
امریکا ...................................................... ANSI
اروپا ...................................................... CE
استرالیا ...................................................... SAA
کانادا ....................................................... CSA
ایران ....................................................... ISIRI
انگلستان ...................................................... BSI
ایتالیا ...................................................... UNI
روسیه ....................................................... GOST
ژاپن ...................................................... JISC
فرانسه ...................................................... NF
جایگاه نقشه کشی در صنعت و لزوم وجود استاندارد :
همان طور که میدانید نقشه کشی زبان تکنیک و بعبارتی زبان صنعت است . زبانی که تراوش فکر طراحان و مهندسین را به تصویر می کشاند
و سپس آن را به اجرا در می آورد. بدون نقشه نمی توان نظرات و طرحهای مهندسین و یا طراحان را به کارگران انتقال داد. و یا آنها را ثبت و بایکانی نمود . چه بسیار صنعت گران کهنسال وبا تجربه که در اثر ندانستن زبان نقشه ، دانش وتکنولوژی کسب شده طی دهها سال را به همراه بردند و چه بسیار طرحها و نظرها که به علت آشنا نبودن به نقشه ، در مغزها ماند و هرگز به فعل در نیامد.
قطعات صنعتی از روی نقشه و بوسیله ماشین و ابزار تراشیده ویا ساخته می شود . در حقیقت نقشه نمایش تصاویر قطعات واجسام صنعتی روی صفحه کاغذ است که حاوی تمامی اطلاعات و نیازهای مربوط به ماشین کاری ویا دستورات ساخت میباشد . یک نقشه به کارگر میگوید که قطعه را چگونه بسازد ، قطعه کار را چگونه و با چه روشی بسازد ، قطعه کار را چه اندازه و از چه جنسی بسازد و سطح آن را چگونه پرداخت نماید .
مراحل کار را مشخس میکند و کاربرد و وظیفه را در دستگاه مشخص مینماید . به مسیله نقشه و اب استفاده از استاندارد ، کارگر میتواند بهترین روش ساخت را بشناسد و به ساختمان درونی جسم پی برد و از تجربیات خود استفاده کند و قطعه را بدون عیب ونقص بسازد .
برای اینکه یک قطعه بی عیب ونقص ساخته شود رعایت نکات زیر ضروری است .
تمامی مشخصات ، اطلاعات و اندازه های لازم در نقشه باشد
کارگر سازنده باید با نقشه خوانی دقیقا آشنا باشد واز استاندارد های نقشه کشی آگاهی کافی داشته ، تا بتواند نقشه را بدون عیب بخواند .
با توجه به توضیحاتی که داده شد حتما متوجه شدید که ساخت توسط یک عکس یا تصویر فضایی عملا امکان پذیر نیست . زیرا عکس یا تصویر سه بعدی فقط اطلاعات ظاهری را به کارگر میرساند .نقشه ساخت باید دو بعدی ودر نماهای لازم رسم شود ودارای اطلاعات دقیق از کلیه قسمتهای جسم باشد نقشه کشی در صنعت مانند پلی است که دفاتر طراحی را با کارگاه های ساخت مرتبط میسازد
نخستین موسسه ملی استاندارد در سال 1902در انگلستان وسپس در1916 در هلند و 1917 در آلمان تاسیس شد بدنبال آن استاندارد DIN deutsches institute fure norming)) که استاندارد صنعتی آلمان است گسترش پیدا کرد، و در زمینه نقشه کشی صنعتی فعالیت وسیعی آغاز شد. در سال 1926 اتحادیه ای متشکل از 20 موسسه استاندارد ملی از کشور های مختلف به نام اتحادیه بین المللی موسسات استاندارد ملی استاندارد ISA)) تشکیل شد ، اما با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به ارتباط صنعتی بین شرکتها ، لزوم ایجاد یک سازمان بین المللی استاندارد مورد توجه قرار گرفت و در سال 1947 سازمان ISO(international organization for standard) تشکیل شد وشروع به کار نمود .