تحقیق مقاله بیمه محصولات کشاورزی

مقدمه :

 زندگانی انسان در انیای قرن اخیر با خطرات ومشکلاتی روبروست که هرگز در قرون گذشته با آن روبرو نبوده است . افزایش سریع جمعیت وتمرکز آن در شهرها  و مراکر صنعتی ، توسعه کارخانجات کوه پیکر واختراع وسایل نقلیه سریع السیر وافزایش  تعداد کارها و مشاغل پرخطر زندگانی آدمی در قرن حاضر با زندگانی گذشتگان ما در قرون گذشته بکلی تفاوت کرده است . صرفنظر از خستگی و فرسودگی عمومی که موجب شده است  در سراسر  کشورهای مترقی قانون ساعت کار وحمایت  کارگران وضع کار اطفال وزنان تصویب و به موقع اجرا گذارده شود ، زندگی در قرن حاضر انسان را روزانه با مخاطراتی  مواجه می سازد که هرگز در قرون گذشته سابقه نداشته است .

خطر حوادث کاردر کارخانجات ودر مزارعی که با وسایل فنی جدید کشت می شود ، خطر از بین رفتن کالاهای تجاری بعلت حوادث جنگ، خطر حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری که روز به روز بر تعداد آن در مراکز جمعیت افزوده می شود وخطر پیری وفرسودگی وعدم توانائی در سنین آخر عمر نمونه های کوچکی است از انگیزه هایی که تدریجاً طی قرون اخیر موجب پیدایش انواع بیمه و سیر تحول تکامل آن گردید .

بیمه که در بادی امر در قرون گذشته بیشتر جنبه سود پرستی ونفع طلبی داشته امروز رفته رفته تحت تاثیر احساسات نوع پروری وبشر دوستی قرار گرفته ونوعی از احساسات عالیه بشری با آن توام شده که در صنعیت ماهیت آن را بکلی تغییر داده است .

امروز نبوغ بشر وقدرت فکر انسانی در جستجوی آن است که همه آلام ومصائب انسان را یکجا جلوگیری کند ودرصورت وقوع لااقل از شدت آثار آن بکاهد . در این مبارزه نوع دوستی نقش بیمه حساس است شاید بتوان گفت قسمت عمده مصائب بشری که جبران آن تاکنون در مترقی ترین اجتماعات انسانی ممکن نبوده با مداخله فن بیمه به آسانی وسهولت عملی شده است .

بدین ترتیب بیمه نه تنها نقش عمده ای در اقتصاد جهان بازی می کند ، بلکه نقش حساس نیز در تسکین آلام بشری وایجاد تعادل در برابر مصائب طبیعی بعهده دارد . امروز بیمه یکی از ضروریات اقتصاد ملل جهان محسوب می شود واگر تصور کنیم روزی صدها وهزاران موسسه بزرگ که در سارسر جهان به این عمل اقتصادی مفید مشغول می باشند کار خود را تعطی کنند باید قبول کنیم تزلزلی وخیم در امور اقتصادی جهان روی خواهد داد .

بیمه محصولات کشاورزی :

فکر افزایش تولیدات مواد غذایی از طریق سرشکن کردن خطرات روی عده بیشتر ونیز برقراری یک سیستم موثر اعتباری برای حمایت از تولیدات غذایی و نوعی آگاهی روز افزون به لزوم ایجاد یا تکمیل سیستم بیمه محصولات ، بطور اخص غلات ، متناسب با شرایط هر کشور در میان ممالک در حال رشد آسیا واقیانوسیه در حال پیدایش وتکوین میباشد .

بغیز از ژاپن با 60 سال سابقه بیمه وسری لانکا با 40 سال سابقه ، بقیه کشورها در مراحل آغازین شروع چنین برنامه ای هستند .

طرحهای آزمایشی درهند ، بنگلادش وتایلند قبلاً شروع شده ودر کشورهای پاکستان ، فیلیپین ، اندونزی وکره در دست تدوین می باشد .

بیمه محصولات کشاورزی در کشورهای آسیایی موضوع جدیدی است وآگاهی ها خصوصاً در مورد قطعات کوچک شالیزارها بسیار اندک میباشند .

در این زمینه تخصص ودانش فنی هم بسیار ناچیز بوده وبرنامه ریزان دقیقاً نمی دانند برای کسب این نوع اطلاعات به چه منابعی  بایستی رجوع نمایند .

نیاز به بیمه محصولات

 کار کشاورزی با خطرات بیشمار طبیعی ، اجتماعی وانسانی روبروست . اما وجه مشخصه آن از سایر فعالیتها ، اتکاء زیاد آن روی طبیعت است . کشاورزی علیرغم فعالیتهای تجاری در یک جو بی ثباتی وعدم اطمینان ناشی از مواجه با طیف وسیعی از خطرات طبیعی مانند طوفان ، باد ، سیل ، خشکسالی ، یخبندان وتگرگ از یکطرف واز طرف دیگر حشرات وسایر آفات وامراض به حیات خود ادامه می دهد. بطور طبیعی بخش اعظم این صدمات متوجه غلات میباشد .

عدم اطمینان از بازده محصول مهمترین خطریست که کشاورزان با آن روبرو هستند . این کشاورزان فاقد توان مالی کافی برای جبران خسارات طبیعی هستند . یک ضایعه طبیعی نه تنها موجب از دست رفتن در آمد کشاورزان بلکه به قیمت از میان رفتن سرمایه گذاریهای آنها نیز تمام می شود .

در نتیجه آنها نمی توانند هزینه های اجاره ومالیاتهای متعلقه را بپردازند وبا کاهش قدرت خرید مواجه می شوند. بنابراین  کل جامعه از این خطرات که کشاورزان نخستین قربانیان آن هستند زیان می بینند .راههایی برای جبران تمام یا حداقل قسمتی از خسارات وارده به محصول بررسی شده است کاهش اجاره بهای زمین ومالیاتها ، طولانی تر کردن مهلت پرداخت دیون وکمک مستقیم دولت معمولی ترین راههائی هستند که تاکنون مورد استفاده واقع شده اند .

اشکال این شیوه در این است که کشاورزان به آن بصورت یک حق قانونی نگاه نمی کنند بلکه امتیازی است که تابع سیاستهای روز ومنابع مالی دولت هاست . بنابراین این کمکها خالی از دغدغه و دردسر نیستند مگر اینکه با تضمینهای قانونی میزان ونرخ آنها مشخص شود .

حمایت قانونی این کمکها نیز نمی تواند مانغ غیر عملی بودن آنها باشد زیرا اولاً دولتها مجبور به تخصیص اعتباری هستند که حجم آن زیاد وغیر قابل پیش بینی است و ثانیاً تخصیص این اعتبارات به بخش کشاورزی از طرف سایر بخشها وسطوح جامعه زیر سوال قرار می گیرد . بیمه می تواند فارغ از تمام این مشکلات ومسائلی که شمرده شد محصول را در مقابل سوانح طبیعی حمایت کند . در بیمه کشاورزان از یک حداقل اطمینانی در مقابل نامعلومی بازده محصول برخوردار می شوند . آنها در قبال پرداخت مبلغ ناچیزی این حق را کسب می کنند که خسارتهای وارده به محصولشان جبران شود . مهمتر از همه اینکه تمام یا بخش عمده بار مالی خسارات بوسیله خود بخش کشاورزی تحمل وپرداخت می شود .

امتیازات بیمه محصولات :

امتیازات ومزایای بیمه محصول تابع ماهیت آن وحدودیست که زیر پوشش حمایت قرار می گیرد . در مجموع محسنات آن بشرح زیر است :

1-             با اطمینان بخشیدن به کشاورزان مبنی بر حمایت آنها در مقابل خسارات غیر قابل کنترل ، شدت خسارات را خنثی می کند.

2-             کمک می کند تا با ایجاد ثبات در آمدها در بخش کشاورزی ثبات عمومی در کل اقتصاد کشور حاصل شود . همچنین با سرشکن کردن زیانهای وارده در یک سطح وسیع از اندخته های سال خوب برای جبران خسارات این سالها استفاده می کند.

3-            بیمه موقعیت اعتباری کشاورزان را نیز دگرگون می کند . در کشورهای در حال توسعه زیانهال متوالی وارده به محصول ظرفیت پرداخت بدهیهای کشاورزان را کاهش می دهد . بیمه به آنها کمک می کند تا توانایی بازپرداخت دیون خودرا بدست آورند . این امر موجب میشود تا قدرت اعتباری تعاونیهای روستایی تقویت شود .

4-             بیمه با افزایش اتکاء به نفس کشاورزان به آنها امکان می دهد تا از ابداعات وپیشرفتهای علمی در راه افزایش بهره وری و بازده محصول استفاده کنند .

5-            بیمه با تشویق خود یاری و کمک رسانی جمعی به ترویج روحیه تعاونی کمک می کند .

6-            دولت نیز تا حدودی از زیر بار پرداختهای غیر قابل پیش بینی وحجیم خلاص می شود .

7-            اگر بیمه با سیاستهای ذخیره سازی محصولات هماهنگ باشد خواهد توانست با ایجاد تعادل در عرضه محصولات به برقراری ثبات قیمتها کمک کند .

8-            و نهایتاً بیمه کمک می کند تاشأن و منزلت کشاورز حفظ شده وبعنوان یک  « اعانه بگیر » از دولت در زمان وقوع حوادث تلقی نشود وآنچه که دریافت می کند حق او خواهد بود .

9-            کشاورز موفق به تامین معیشتی برای خانواده خود خواهد شد  که از محل صدقات بدست نیامده وحاصل کوشش وهمت خود اوست .

مشکلات ومسائل :

1-             فقدان آمار واطلاعات قابل اطمینان از وضع محصول وخسارات در بلند مدت

بیمه محصولات کشاورزی هم مثل سایر بیمه ها بر پایه محاسبات آماری وریاضی برای بررسی حق بیمه و غرامت استوار است . بنابراین  برای هر محصول ودر مناطق مختلف نیاز به آمارهای چند ساله از وضعیت متوسط بازده محصول – خسارات طبیعی  -  آفات وامراض وجود دارد ولازم است از سایر عوامل عمدی مثل غفلت در انجام مراقبتهای لازم ار محصول ورسیدگی بموقع تفکیک شوند .

این اطلاعات حتی برای کشورهای پیشرفته هم در اغلب موارد کامل نیست ولذا در کشورهای در حال توسعه غالباً  براسا تخمین وحدس وگمال عمل می شود .

 البته داشتن آمار ها و اطلاعات به تنهائی کافی نیست وموضوع مهم تجزیه وتحلیل صحیح آماری است که اعداد وارقام را معنی دار وقابل استفاده می کند . به عنوان مثال ژاپن که بیمه محصولات کشاورزی را در سال 1938 آغاز نمود از سال 1919 به جمع آوری آمارها پرداخته بود ویا در آمریکا از سالهای 1909 – 1908 به جمع آوری وطبقه بندی وتجزیه وتحلیل آمارها پرداختند وآنگاه در 1938 بیمه های کشاروزی را اعلام کردند .

کشورها بمنظور بررسی امکانات بیمه محصولات ، نیازمند نتایج حاصله از مطالعات زمین شناسی اوضاع آب وهوا و بازده محصول و گزارشات دولتی که در این زمینه تهیه شده است میباشند . استفاده از تجارب سایر کشورها به خصوص آمریکا وژاپن نیز کمک موثری برای اجرای طرح آزمایشی بیمه محصولات کشاورزی میباشد . نتایج بدست آمده از یک طرح آزمایشی می تواند ضامن موفقیت ماباشد زیرا دادن اطلاعات واقعی از هزینه های اجرایی ، نشان دادن خواص بیمه و تربیت متخصصین امکان اجرای طرحهای در سطح وسیع را به ما می دهد .

2-            تنوع فعالیتهای کشاروزی ، عدم وجود یک سیستم کشاورزی واحد و متحدالشکل ، شیوه های مختلف آبیاری ، عدم تجانس بین کشاورزان در بکارگیری شیوه های جدید کشاورزی مثل استفاده از کودهای شیمیایی ، بذر اصلاح شده وغیره موجب اختلافات بسیار در برداشت محصول شده ودر نتیجه کاربرد آمارها وانجام محاسبات نرخهای تعرفه ها وغرامت را بسیار پیچیده ومشکل میسازد . این امر موجب می شود که در یک سیستم بیمه اختیار همواره « بدترین ها » بیمه می شوند یعنی کسانی به سمت بیمه می آیند که در بدترین شرایط فعالیت می کنند .

3-            سیستم مالکیت اراضی : یکی از مشکلات اساسی ، گوناگونی شیوه های زمین داری است . اصولاً در این مناطق روابط زمیندار وکشاورز ویا مالک واجاره دار بسیار پیچیده بوده وسوابق واطلاعات کافی برای استفاده بیمه گر وجود ندارد .

4-            مشکل دیگر مالکیتهای کوچک اراضی وپراکندگی زمینهاست . یک زمیندار بزرگ می تواند خسارت وارده به یک قسمتی از زمین را با در آمدهای حاصله از سایر قسمتها جبران کند ولی یک کشاورز خرده پا این امکان را ندارد .

روابط انسانی متقابل هم مشکل دیگریست زیرا بیمه گر با تعداد بیشتری سروکار دارد وعلاوه بر آن همچنین هزینه های مدیریت واداره تشکیلات را هم افزایش می دهد .