عبارت است از کاربرد انرژی مکانیکی در تولید محصولات کشاورزی که در فرآیند توسعه و تکامل با بهره گیری از فن آوری نوین منجر به تولید اقتصادی و پایدار می گردد .
کلمه مکانیزاسیون در کشاورزی مترادف با کلمه اتوماسیون در صنعت است که خود به معنی اتوماتیک کردن می باشد و اتوماتیک کردن یعنی کم کردن کار گارگری است . بدین ترتیب معنی اخص مکانیزاسیون کشاورزی استفاده از ماشین و موتور در کشاورزی جهت کاهش نیاز به نیروی کارگری می باشد . معنی اعم مکانیزاسیون اتخاذ هر روشی است که باعث ازدیاد درآمد گردد .
مکانیزاسیون کشاورزی یعنی ماشینی شدن کشاورزی
مکانیزاسیون کشاورزی به طور مشخص شامل به کارگیری روشها ، ابزار و ادواتی است که از اصول علمی بهره می جویند . به عبارت دیگر مکانیزاسیون کشاورزی در برگیرنده ساخت ، توزیع و کاربرد انواع ابزار ، وسایل ، تجهیزات و ماشین هایی است که برای احیاء اراضی کشاورزی ، تولید زراعی ، برداشت محصول و عملیات اولیه تبدیل محصولات مورد استفاده قرار می گیرند و دارای سه منبع اصلی نیروست که عبارتند از :
نیروی انسانی ، نیرونی حیوانی ، نیروی مکانیکی .
تراکتوریزاسیون : عبارت است از استفاده و بهره برداری از انواع تراکتور با اندازه های متفاوت در ارتباط با فعالیتهای کشاورزی .
موتوریزاسیون : شامل استفاده از انواع موتورهای مکانیکی یا موتورهایی است که بدون در نظر گرفتن منبع انرژی در ارتباط با فعالیتهای کشاورزی باشند .
مکانیزاسیون انتخابی : مفهومی از مکانیزاسیون است که منجر به کاهش نیروی کار در واحد سطح نشود . به عبارت دیگر به انتخاب مناسب از لوازم ، ادوات و ماشین ها اطلاق می شود که در وضعیت های ویژه کشاورزی یا ناحیه زراعی بر اساس ملاحظات فنی ، اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی صورت گیرد .
.
سطح مکانیزاسیون
ضریب تبدیل × مجموع کل توانهای کششی موجود
این فاکتور کیفیت را در مکانیزاسیون بررسی می کند و در واقع نسبت مجموع کل توان کششی موجود در هر منطقه به کل سطح زمینهای زراعی همان منطقه سطح مکانیزاسیون آن منطقه را نشان می دهد . بر حسب اسب بخار یا کیلوات در هکتار .
سطح زیر کشت
= سطح مکانیزاسیون ( hp/ha )
ظرفیت مکانیزاسیون
این شاخص ترکیبی از کمیت و کیفیت کار مکانیزاسیون را نشان می دهد و در واقع مقدار انرژی مکانیکی مصرف شده در واحد سطح را بیان می کند و واحد آن واحد انرژی بر سطح می باشد که معمولاً به صورت اسب بخار ساعت بر هکتار بیان می شود .
ظرفیت سطحی ماشینها
ظرفیت سطحی یک ماشین عبارت است از سطحی که یک ماشین می تواند در مدت یک ساعت عملیات خاصی روی آن انجام دهد . و با هکتار در ساعت مشخص می گردد و به صورت زیر محاسبه می شود .
Ca : ظرفیت سطحی (hp/h )
V : سرعت ( km/ h )
W : عرض کار ( m )
nf : بازده ( درصد )
نظامهای بهره برداری در کشاورزی
بهره برداری رعیتی
منظور بهرداریهایست که در آن شخص بهره بردار در قبال بهره برداری از زمین سهمی از محصول را به مالک بپردازد . این سهم لزوماً ثابت نبوده و با ازدیاد یا تقلیل محصول تغییر کرد .
توسعه کشاورزی و عوامل مؤثر در آن
توسعه در فرهنگ دهخدا به معنی فراخی و وسعت آمده است که به صورت توسعه دادن و توسعه پیدا کردن و توسعه یافتن استعمال می شود .
در تعریف توسعه کشاورزی نیز قول یکسانی وجود ندارد . برخی آن را گذار از کشاورزی سنتی دانسته اند و بعضی دیگر آنرا فرآیندی می دانند که در طی آن و به تدریج اوضاع اقتصادی و اجتماعی اکثریت کشاورزان یک کشور بهبود می یابد و اصلاح می شود .
(جداول در فایل اصلی موجود است)
پراکنش سطوح زیر کشت محصولات کشاورزی در شهرستان
بیشترین سطح زیر کشت در شهرستان ایذه را گندم و جو دیم به خود اختصاص می دهند و پس از این دو محصول ، گندم ابی و برنج قرار دارند . به طوری که آمار نامه 1376 برنامه و بودجه استان خوزستان نیز نشان می دهد سطح زیر کشت سایر محصولات در شهرستان کمتر از هزار هکتار است
بررسی پراکنش سطوح زیر کشت در مناطق مورد مطالعه
در بررسی سطح زیر کشت مناطق مورد مطالعه در هنگام انجام تحقیق سطوح زیر کشت هر منطقه نیز مشخص گردیده و آمار به دست آمده با آمار سرشماری کشاورزی سال 1375 مقایسه شد که تفاوت بسیار زیادی بین دو آمار وجود داشت و اغلب سطح زیر کشت اعلام شده توسط نتایج سرشماری بسیار کمتر از سطح به دست آمده در این تحقیق بود . و در جستجوها و مصاحبه های انجام شده معلوم گردید که کشاورزان در هنگام جمع آوری اطلاعات کشاورزی به دلایلی ( احتمال مالیات بستن و ... ) واقعیت را کتمان می کنند و سطح زیر کشت خود را بسیار کمتر از آنچه هست به مأمورین می گویند . ولی در این مطالعه به دلیل آگاه شدن کشاورزان با ماهیت تحقیق و بومی بودن محقق از این نظر مشکلی وجود نداشته است .
لازم به توضیح است که از دو محصول عمده شهرستان ایذه یعنی گندم و جو در بیشتر مناطق گندم در اولویت است و سطح بیشتری از اراضی به آن اختصاص داده می شود و در بعضی از مناطق به خاطر شرایط خاص دامپروری و دامداری به طور مساوی یا سطح بیشتری جو کاشته می شود .
(جداول در فایل اصلی موجود است)