کارشناس پرستاری
خون کامل Whole Blood
یک واحد خون کامل شامل m.l 450 + ml 63 ماده ضد انعقاد و نگهدارنده است. شامل RBC - WBC – پلاسما – پروتئینهای پلاسما ( گلبولینها ، آنتی باریها ) می باشد که بدون هیچ تغییری از فرد دهنده گرفته شده و در شرایط مناسبс˚ 6- 2 نگهداری می شود. ( نباید منجمد گردد ) هماتوکریت آن 36 – 44 در صد می باشد . مدت نگهداری خوب بستگی به ماده نگهدارنده مصرف شده دارد. اگر ماده سیترات – فسفات – دکستروز (CPD) باشد ، 21 روز و اگر آدین – سیترات – فسفات – دکستروز باشد تا 35 روز قابل نگهداری است .خون کاملی که بیش از 24 ساعت نگهداری شود ، حاوی میزان کمی پلاکت یا گرانولوسیت زنده است . با نگهداری خون شطح فاکتور v و шv
( 5 و 8 ) کاهش می یابد ولی سطوح سایر فاکتور های انعقادی مثل VII و X ، فیبر ینوژن ، آنتی ترومبین ш ، پروتئین C و S تغییری نمی کند.
خون کامل هم قابلیت حمل اکسیژن و هم توانایی افزایش حجم خون را دارد. بنابراین برای بیمارانی که خونریزی فعال دارند و بیش از 25 درصد از کل حجم خونشان را از دست داده اند و در خطر ایجاد شوک هموراژیک هستند استفاده می شود.
یک واحد خون کامل هموگلوبین را dl / g 1وهمه توکریک را 4-3 درصد افزایش می دهد . باید با استفاده از فیلتر خونی تزریق گردد و بیش از 4 ساعت نباید طول بکشد .
خون کامل در هنگام حمل باید در دمای˚с 10-1 حمل گردد. در دمای بالای 10 درجه احتمال همولیز و رشد میکروبیال زیاد می شود .
سازگاری ABO نیاز دارد و گروه خونی فرد دهنده با فرد گیرنده باید یکسان باشد . ترجیحاً Rh نیز یکسان باشد ولی در موارد خاص می توانˉ Rh را بهˉ Rh یا +Rh تزریق کرد.
گلبول قرمز متراکم Packed Red Blood Cells
فرآورده هایی است که از خون کامل در اثر سانتریفوثر نمودن و خارج کردن حدود 80-65 درصد پلاسما در کیسه جانبی تهیه می شود. ( 20 درصد پلاسما و 80 درصد RBC دارد ) . هماتوکریت آن 80- 65 درصد است . حجم متوسط آن 300 میلی متر است . در دمای с˚ 6-2 در محلولهای مختلف نگهدارنده و ضد انعقادی نگهداری می شود.گلبولهای قرمزی که در محلولهای نگهدارنده Additive solution نگهداری می شوند، هماتوکریت 65-52 درصد و مدت نگهداری 42 روزه دارند. در حالیکه گلبولهای قرمزی که در ( سیترات- فسفات – دکستروز- آدنین ) نگهداری می شوند هماتوکریت 80-70 درصد و مدت نگهداری 35 روزه دارند.
پلاکتهای موجود در کیسه های حاوی گلبول قرمز دارای عملکرد نیستند.P.C و خون کامل ظرفیت حمل اکسیزن مشابهی دارند زیرا تعداد گلبول قرمز در هر دو کیلو یکسان است .
در بیمارانی استفاده می شود که حجم خون طبیعی دارند و نیاز به افزایش ظرفیت حمل اکسیژن و حجم گلبول قرمز دارندو مثل کم خونی مزمن ناشی از نارسایی کلیه
از نظر ABO : گروه A با دهنده A یا O ، گروه B با دهنده B یا O
گروه خون O فقط با دهنده O ،گروه AB با دهنده A یا B یا O سازگار است.
خون ˉ Rh را می توان به + Rh یاˉ Rh تزریق نمود.
در صورت غلیظ بودن می توان با اضافه نمودن N/S 9٪ به سرعت مطلوب رسید . هیچ محلولی به جز N/S و هیچ داروئی نباید به گلبولهای قرمز اضافه نمود.
1 واحد P.C 3 ٪ هماتوکریت و dl /g 1 همو گلوبین را افزایش می دهد . باید از طریق ست فیلتر دار تزریق گردد.
رقیق نمودن خون ( گلبول قرمز متراکم )
1- S / N بهترین رقیق کننده می باشد . زیرا اسمولالتیه آن 300 است و نزدیک به اسمولالتیه خون می باشد .
2- از محلول دکستروز 5 ٪ چون هیپوتونیک است استفاده نمی شود چون باعث مچاله شدن گلبولها و لیز آنها میگردد.
3- محلول رینگر به علت وجود کلسیم باعث ایجاد لخته در کیسه خون می گردد.
4- می توان از ستهای Y شکل مخصوص رقیق کردن خون استفاده کرد . فیلتر کلوسیتر 98٪ گلبولهای سفید را حذف می کند .
اگر خونی کراسما چ شد تا 48 ساعت قابل نگهداری است . اگر بعد از این مدت نیاز به مصرف شد مجدداً باید کراسماچ شود.
کاتتر شماره 19 برای تزریق خون و کاتتر شماره 22 برای فرآورده های خونی هیچ داروئی نباید با خون تزریق شود. برخی داروها به علت PH بالا باعث همولیز می شوند.
FFP ; پلاسمای تازه منجمد Fresh Frozen Plasma
پلاسمائی که از خون تازه که کمتر از 8-6 ساعت از جمع آوری آن گذشته باشد بوسیله سانتریفوژ مجزا شده و بلافاصله منجمد و در دمای с˚18 - یا پائین تر ترجیحاً с˚ 30 – نگهداری می شودو تا یکسال قابل مصرف است. در این شرایط فاکتور V وШ V کمتر از بین میروند در صورت نگهداری در с˚ 65 – تا 7 سال قابل نگهداری است و حاوی کلیه فرآورده های پایدار و ناپایدار پلاسما است .حجم متوسط آن сс200 می باشد.
ترکیبات آن 91٪ آب- 7 ٪ پروتئین ( گلبولین – آنتی بادیها – فاکتور های ضد انعقادی 2٪ کربو هیدرات )
چون RBC ندارد لذا سازگاری Rh و کراسماچ لازم نیست اما سازگاری ABO نیاز دارد. گروه A با A یا AB گروه B با B یا AB گروه AB فقط با AB گروه O با A ، B ، AB یا O سازگار است.
اگر هدف افزایش حجم خون است بهتر است بدلیل انتقال بیماریها از محلولهای کریستالوئیدی یا کلوئیدی مثل N/S یا آلبومین استفاده شود.
یک سی سی FFP شامل یک واحد فاکتور انعقادی فعال است. زمانی که FFP برای جایگزینی فاکتورهای انعقادی مصرف می گردد M1/kg 20-10 دوز تجویز شده می باشد. این میزان سطح فاکتور را بلافاصله 20 ٪ بالا می برد.
پس از تزریق FFP بررسی و ارزیابی سطح فاکتورهای انعقادی و اندازه گیری PT وPTT مهم است تزریق آن باید از طریق فیلتر باشد. در دمای с˚ 37-30 باید ذوب شود.
در سریعترین زمان ممکن پس از ذوب شدن و حداکثر تا 24 ساعت تزریق گردد. پس از ذوب شدن می توان آن را در دمای с˚ 6-2 نگهداری کرد. تستهای سازگاری لازم نیست .
کرایو ( پروتئین رسوب داده شده در سرما ) Cryoprecipitate
فرآورده خونی است که از ذوب نمودن FFP در حرارت с˚ 6-2 و سانتریفوژ نمودن و جمع آوری رسوب حاصل از آن تهیه می شود. این رسوب سرد نامحلول مجدداً ظرف یک ساعت منجمد می شود و در دمای с˚18 - و ترجیحاً с˚ 30 – نگهداری می شود و تا یکسال قابل مصرف است . 20-10 میلی لیتر حجم دارد.
حاوی 120-80 واحد فاکتور Ш V + بیش از mg150 فیبرینوژن – فاکتور Ш X 70-40 درصد فاکتور فون ویلبراند+ 30-20 درصد فیبرونکتین است.
وقتی کرایوذوب شد اگر برای جایگزینی فاکتور Ш V استفاده می گردد. ظرف 6 ساعت و چنانچه برای افزایش سطح فیبرینوژن یا فاکتور Ш X استفاده می گردد باید طی 24 ساعت تزریق گردد.