سوئیچگیرهای مورد بحث در این مقاله از نوع سه فاز AC با ولتاژ نامی ۱ تا ۳۳ کیلوولت بوده که مسایلی مانند نحوه انتخاب، بهره‌برداری و نگهداری از آنها در این نوشتار مطرح شده است.
سوئیچگیرهای برق از جمله ابزارهایی هستند که متخصصان و کارشناسان و کاربرانی در صنعت برق با آنها سروکار دارند. شناخت نحوه کار آنها و میزان ایمنی‌شان برای کاربران می‌تواند مفید باشد. در مقاله ترجمه شده زیر که به وسیله مهندس تقی وحیدی کارشناس ارشد تحقیقات و بهره‌وری شرکت توزیع نیروی برق خراسان جنوبی ارایه شده نحوه کار سوئیچ‌گیرهایی از نوع سه فاز AC با ولتاژ نامی یک تا ۳۳ کیلوولت و ایمنی آنها مورد بررسی قرار گرفته است.
سوئیچگیرهای مورد بحث در این مقاله از نوع سه فاز AC با ولتاژ نامی ۱ تا ۳۳ کیلوولت بوده که مسایلی مانند نحوه انتخاب، بهره‌برداری و نگهداری از آنها در این نوشتار مطرح شده است. راهکارهای ارایه شده مربوط به سوئیچ گیر های روغنی، هوایی، گازی (۶SF) و خلاء بوده است. همچنین توصیه‌های صورت گرفته درباره بریکرها، کلیدها، کلید فیوز ها و مقره‌ها و همچنین کنتاکتورهایی با ولتاژ AC در حد یک کیلوولت کاربرد است. این نوشتار سوئیچگیرهای DC، سوئیچگیرهای AC تکفاز و فشار ضعیف تا سطح ولتاژ یک کیلوولت را شامل نمی‌شود.
● سوئیچگیرهای برق
به طور کلی، سوئیچ‌گیرها قابلیت راه‌اندازی و اطمینان مناسبی داشته و عیب و نقص در آنها به ندرت رخ می‌دهد اما وقوع عیب، ممکن است سبب بروز حوادثی همچون انفجار، سوختن روغن، ایجاد ابرهای گازی، و بروز جراحات جدی در افراد شده و حتی در مواردی منجر به مرگ و میر و نیز آسیب به کارخانه‌ها و ساختمانهای مجاور شود و زیان‌های مالی را نیز به وجود آورد. سوئیچ گیرهای گازی (۶SF) و خلاء، خطرات ناشی از آتشسوزی روغن را نداشته اما ممکن است ضایعات دیگری در آنها روی دهد که برای پیشگیری از آن نیاز به مدیریت و سازماندهی است. تجربه‌های گذشته نشان داده که عیب و نقص معمولاً پس از راه‌اندازی یا اندکی پس از راه‌اندازی سوئیچ‌گیر روی می‌دهد. بنابراین نحوه راه‌اندازی سوئیچ‌گیر، موقعیت نصب آن و شرایط شبکه در لحظه راه‌اندازی، شاخص مهمی در بهره‌برداری ایمن سوئیچ‌گیر هستند.
سیستم‌های مدیریتی برای بهره‌برداری ایمن سوئیچ‌گیر و پیشگیری از ضایعات باید قابلیت ثبت اطلاعات شبکه را داشته و روش‌های نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری، نگهداری و تعویض تجهیزات را مشخص کند. همچنین ضرورت دارد در سیستم‌های مدیریتی مزبور علاوه بر آموزش کارکنان سیستم ممیزی برای کنترل اثربخشی روش‌های به کار رفته تعریف شود.
● ثبت اطلاعات
ضرورت دارد اطلاعات مربوط به تمام سوئیچ‌گیرها، دیاگرام‌ها و آرایش‌های شبکه شامل خطاهای موجود در نقاط مختلف شبکه ثبت و کنترل شده و از قابلیت دسترسی به آنها و به روزبودن اطلاعات اطمینان حاصل شود. اطلاعات ثبت شده باید حاوی مواردی چون دیاگرام‌های شبکه و ارتباطات بین سوئیچ‌گیرها و سایر اقلام باشد. ضمناً سطوح خطا، نوع تجهیزات و اطلاعات مرتبط با آنها از قبیل نام سازنده، شماره سریال و سال ساخت، تاریخ نصب، ولتاژ و جریان نامی، جریان اتصال کوتاه نامی و مکانیسم راه‌اندازی مدنظر قرار بگیرد و نیز اطلاعات مربوط به محدودیتهای بهره‌برداری مانند احتمال بروز شوک‌های الکتریکی و نیز اطلاعات مربوط به نحوه نگهداری اقلام داخلی سوئیچ‌گیر و تعداد عملیات رفع خطا از بریکرهایی که تحت جریان نگهداری قرار گرفته‌اند، در آن موجود باشد. این موارد همچنین جزئیات تمامی اصلاحات و رفع عیوب انجام شده را باید ارایه دهد. برای مثال مواردی مانند تنظیم اهرم‌های فرمان وصل تجهیزات در برابر عکس‌العمل‌های مکانیکی هنگام وصل و ... را بیان کرده و نیز اطلاعات مربوط به وسایل کنترل قوس الکتریکی در بریکرهای روغنی را ثبت کند.
● روش‌های نصب و راه‌اندازی، بهره‌برداری
به کمک اطلاعات ثبت شده، باید سوئیچ‌گیرها و شبکه های برق مورد ارزیابی قرار گیرند تا امکان شناسایی خطرات و مشکلات بالقوه از قبیل شوک‌های مکانیکی موثر بر سوئیچ‌گیر، وجود تجهیزات راه‌اندازی با فرمان دستی، عدم وجود اهرم‌های فرمان وصل به گونه ای که در برابر عکس‌العمل‌های مکانیکی حین وصل مقاوم باشند، و نیز وسایل نامناسب حفاظت در برابر آتشسوزی میسر شود. پس از ارزیابی می‌توان اقدامات مورد نیاز را برای حصول اطمینان از عملکرد ایمن تجهیزات و سیستم‌ها، شناسایی کرد. این اقدامات شامل جلوگیری از راه‌اندازی سوئیچ‌گیر در حالت اتصال به شبکه و قرار داشتن تحت شوک مکانیکی از طریق غیرفعال کردن قابلیت راه‌اندازی اتوماتیک تجهیزات تا زمان رفع خطای سیستم است. جلوگیری از امکان دسترسی به سوئیچ‌گیر در حالت اتصال به شبکه، کاهش سطوح خطای شبکه در نقاط مختلف از طریق آرایش مجدد شبکه‌ها، جلوگیری از راه‌اندازی کلیدهای با مکانیسم دستی در حالت برقدار بودن شبکه تحت شرایط دقیق کنترلی و جایگزینی سوئیچگیرهای تحت شوک مکانیکی نیز مدنظر است. سایر اقدامات اضطراری و ضروری پس از ارزیابی نیز عبارتند از: تغییر مکانیزم وصل برای سوئیچگیرهای با راه‌انداز دستی (در غیر این صورت باید نسبت به جایگزینی سوئیچ‌گیر اقدام شود). تنظیم اهرم‌های فرمان وصل در برابر عکس‌العمل‌های مکانیکی تجهیزات در هنگام وصل آنها به شبکه، و اقدامات اصلاحی برای حفاظت در برابر آتش‌گرفتگی.
برای انجام اقدامات فوق باید طرحی ارایه شده و جدول زمانی انجام آن تهیه شود. همچنین باید روش‌های راه‌اندازی توسعه یافته و گروه مناسبی از کارکنان برای انجام فعالیت‌های مورد نیاز در بهره‌برداری، بازرسی، تعمیر، نگهداری و تست سوئیچ‌گیرها انتخاب شوند. از سوی دیگر کارکنان مربوطه باید دانش مناسبی از قوانین ایمنی و اعمال آنها داشته و در صورت لزوم نسبت به آموزش کارکنان اقدام شود. همچنین ضرورت دارد به صورت منظم کل سوئیچ‌گیر و ملحقات آن، بازرسی، نگهداری و تست شوند. همچنین موادی از قبیل روغن و گاز ۶SF نیازمندی‌های خاصی از لحاظ کارکرد، تمیزی، جلوگیری از کثیفی، محل استقرار روغن و گردش آن داشته و همچنین خطرهایی در ارتباط با کاربرد آنها وجود دارد. ایستگاههای توزیع نیز باید به صورت دوره‌ای بازرسی شده و اقدامات اصلاحی طبق اولویت به انجام رسند. این اقدامات شامل کارهای فوری (در زمان به خطرافتادن ایمنی ایستگاه و مکان استقرار آن) و فعالیت در اسرع وقت و اقدامات آینده است. آیتم‌هایی از قبیل محل استقرار سوئیچ‌گیر، وجود علایم حاکی از رطوبت و آب، وجود علایم حاکی از دسترسی به تجهیزات و اختلال در آنها توسط افراد غیرمجاز، وجود تجهیزات آتش‌نشانی و تابلوهای هشداردهنده، علایم حاکی از افزایش درجه حرارت، بوی مواد داغ و اوزن وجود دود نیز قابل بررسی است.