خانواده کاملیناسه یا برگ بیدی
گیاه کاملیناسه همانند درخت بید خیلی براحتی ریشهدار میشود و به علت همین شباهت در فارسی به این گیاه برگ بیدی میگویند. برگ بیدی یک گیاهی است که قلمههای ساقه آن براحتی در آب و ماسه ریشه دار میشوند. و این به دلیل وجود هورمون اکسین در این گیاه است. این گیاه دارای انواع مختلفی است که برگ بیدی ابلق و برگ بیدی کرک دار بنفش رنگ از آن جملهاند و قلمههای سبز میانی و تحتانی آنها در آب به راحتی ریشهدار میشوند. برگ بیدی خارجی
همچنین برگ بیدی خارجی یا ترادنس کانسیا برگ بیدی دیگری است که براکتههای قایقی شکل آن در برگیرنده گلهای سفید میباشد. به این دلیل در فارسی به این گیاه موسی در گهواره میگویند. تکثیر ترادنس کانسیا بوسیله قلمههای ساقه است.
آیا میتوان گیاهان سخت ریشه زا را در کنار گیاه برگ بیدی، ریشه دار کرد؟
ریشه دار کردن گیاهان سخت ریشه زا به کمک مواد هورمونی و اکسینها صورت میگیرد. اما استخراج اکسین مراحل پیچیدهای دارد که فقط در آزمایشگاههای مجهز صورت میگیرد. با قرار دادن قلمههای برگ بیدی در کنار قلمه گیاهان سخت ریشه زا امکان استخراج اکسین از برگ بیدی و در اختیار گذاشتن آن برای گیاه دیگر امکان پذیر نیست. شاخههای برگ بیدی سریعالرشد هستند و چنانچه تحت مراحل خاص استخراج، تخلیص و جداسازی هورمونی قرار گیرند امکان استخراج اکسین از آنها وجود دارد.
برگ بیدی جزء گیاهان آپارتمانی است و در بیشتر فضای گلخانهها بشرط آنکه از نور غیر مستقیم و حداقل برخوردار باشد در یک خاک معمولی به خوبی رشد میکند.
خانواده کمپوزتیه Compositae
خانواده کمپوزتیه در زبان فارسی دارای اسامی مختلفی از جمله خانواده کاسنی و خانواده مرکبان Compositae است که بدلیل نوع قرار گرفتن گلها در این گیاهان به این نام اطلاق شدهاند.
همه گیاهان خانواده کمپوزتیه دارای یک وجه تشابه مشترکی بنام کاپیتول هستند که نهنج برجسته گیاه به حساب میآید.
چیزی که در گلهای کمپوزتیه مرتب مشاهده میشود وضعیت قرار گرفتن گلها است. گیاه ژربرا سه نوع گلبرگ بر روی گل دارد. بعبارت دیگر ژربرا دارای گلهای خارجی، میانی و درونی است، معمولاً گلهای درونی از نوع گلهای ماده هستند. همچنین کمپوزتیهها جزء گیاهان فصلی و باغچهای محسوب میشوند و معدودی از آنها در گلخانهها بعنوان شاخه بریده کشت و کار میشوند. بقیه بعنوان گلهای بذری، حساس به سرما و تابستانه مطرح هستند.
گیاه آژِراتوم
گیاه آژِراتوم یا ابری گلهای آبی و زیبایی دارد و بدلیل ساقههای نسبتاً بلند آن بعنوان یکی از گلهای پر مصرف در فضای سبز و طراحی باغ مطرح است. همچنین در کشت و کارهای نواری یا پرچینی به عنوان Border plants استفاده میشود. تکثیر این گیاه بوسیله کشت بذرهای ظریف هم بصورت مستقیم و هم بصورت نشا کاری انجام میشود.
مینای چمنی
مینای چمنی یا بیلیس یکی از پر مصرفترین گیاهان فضای سبزی است که مقاومت خیلی خوبی نسبت به سرما دارد. در بین گیاهان زینتی گلهای خیلی کمی نسبت به سرما و برف مقاومت دارند.
برای کشت نشایی گیاه بذرهای نسبتاً کشیده و باریک آن، را در یک بستر مناسب در جعبهی کاشت میکاریم. بعد از آنکه گیاه 4 برگی شد آن را به یک خاک مساعد و از قبل آماده منتقل میکنیم. البته بهتر است زمان کاشت بذرها در نیمه اول خرداد ماه انجام گیرد که تا اوایل مهر ماه رشد اولیه رویشی را کرده و در تمام ماههای پاییز و زمستان به رشد گل دهی خودش ادامه دهد. این گیاه در سرمای زمستان گل میدهد و منظره بسیار زیبایی را بوجود میآورد.
گل همیشه بهار
گل همیشه بهار یا گیاه کالندولا آفیسنیالیس بدلیل مقاومت خوب آن به سرما یک گل پر مصرف و در دسترس است. این گیاه مصرف دارویی داشته و همچنین بدلیل رنگ زیبای نارنجی آن کاربرد خیلی وسیعی در فضای سبز دارد. کشت بوسیله بذرهای خمیده و پیچیده گیاه صورت میگیرد. بعد از رشد نشا به اندازه کافی، به محل اصلی منتقل داده شده تا رشد کند.
گل جعفری
گیاه تاژِتا یا گل جعفری دارای انواع گوناگون از قبیل گل درشت، پر پر، کوچک، پا کوتاه معمولی و ارقام بلند است که به سرما مقاومت چندانی ندارند در نتیجه بعنوان گل تابستانه کشت و کار میشوند. این گیاهان برای کشتهای کپهای و نواری بسیار مناسب میباشند.
شکافی که در گلهای جعفری دیده میشود به یک دلیل ژنتیکی مربوط میشود. وقتی تعداد گلبرگهای یک گل زیاد میشود، نهنج توانایی نگهداری آنها را ندارد در نتیجه نهنج شکاف خورده و گلبرگها بیرون میریزند. این اصطلاح در میخک کاسه شکافی نامیده میشود (که البته در جعفری کمتر دیده میشود).
هلی کریزوم در گیاه هلی کریزوم یا مینای کاغذی یا گل کاغذی یک ساله به محض اینکه برگها از غنچه باز میشوند حالت کاملاً خشک و مصنوعی پیدا میکنند، لذا کاربرد آن در ساخت تابلوها و دسته گلهای مصنوعی زیاد است.
هلی کریزوم یک گیاه تابستانه است که بذرهایش مستقیم در خاک کشت و تکثیر میشوند.
گل آحار یا زینیا
گل آحار دارای ارقام مختلفی از قبیل گل پا کوتاه، گل پا بلند، گل درشت و گل ریز است. این گیاه یک ساقه تو خالی دارد به همین دلیل آن را بشکل کات فلاور نگهداری نمیکنند و بهتر است به شکل بوتهای و یا باغچهای از آن استفاده کرد. بذرهای آحار درشت هستند که در نشا کاری و کشت مستقیم براحتی سبز میشوند. قوهی نامیه بذرهای آحار نسبتاً مناسب است.
کوکب
گیاه دیگر از خانواده کمپوزیته که هم فرم بذری و هم فرم غدهای آن وجود دارد گل کوکب یا داخلیا است. این گیاه یک کوکب بذری است که اندازه گلهای آن کوچکتر و طول ساقه گل دهنده بسیار بلند بوده و برگهای درشتی دارد. این گیاه هر ساله با بذر و نشا کاری تکثیر میشود.
کوکب غدهای به کمک غدههای زیرزمینی تکثیر میشود. این غدهها چون به سرما مقاومتی ندارند هر ساله باید از خاک خارج شوند و در سال آینده دوباره بعد از پایان سرما آنها را مجدداً کشت کنند.
گل گندم
سنتورئا یا گل گندم یک کات فلاور معروف و متداول در بعضی از کشورها است. در کشور ما فرم زینتی آن خیلی رایج نشده ولی کم و بیش شناخته شده است. این گیاه که گلبرگهای آبی با کلاله بنفش دارد منظره بسیار زیبایی را بوجود میآورد و در دسته گلها مورد استفاده قرار میگیرد. تکثیر سنتورئا بوسیله بذر است.
گیاه سنسیو Senecio
گیاه سنسیو Senecio دارای برگهای نقرهای و گلهای زرد رنگ میباشد که در فضای سبز کاربرد وسیعی دارد، و یکی از گیاهان کاملاً مقاوم به شرایط خشکی و تنشهای خاکی است. همچنین سنسیو ساقه رونده و برگهای ابلق مثلثی شکل دارد که به سرما مقاوم نیستند. سنسیو شباهت زیادی به گیاه هدرای ابلق (یا پاپیتال ابلق) دارد اما برای تشخیص آن چند راه وجود دارد:
برگهای سنسیو گوشتی و شکننده ولی برگهای هدرا Hedera نرم و غیر شکننده هستند؛
2) ساقه سنسیو ترد و آبکی و شکننده است ولی در هدرا ساقه بسیار نرم و غیر آبکی است؛
3) در هدرا بر خلاف سنسیو معمولاً ریشههای نابجا بر روی ساقه دیده میشود؛
هدرا یک گیاه کاملاً مقاوم به سرما است اما سنسیو به شرایط نامساعد محیطی به هیچ وجه پاسخ مثبت نمیدهد.
گیاه ژربرا
گیاه ژربرا را بعنوان یک گیاه گلدانی Pot plant و کات فلاور Cut flowerمیشناسند. ژربرا در گلخانههایی با شرایط بسیار منظم و برنامهریزی شده نگهداری میشود. برای پرورش ژربرا محیطی با درجه حرارت بین 20 تا 22 درجه سانتیگراد و خاک زراعی با عمق کافی و دارای PH 5/6 لازم و ضروری است. به این ترتیب ژربرا در تمام سال میتواند بین 3 تا 6 شاخه گل تولید کند، لذا از نظر اقتصادی دارای جایگاه خوب و ویژهای است.
تکثیر ژربرا به منظور شاخه بریده عمدتاً بوسیله کشت بافت است زیرا به این طریق میتوان یکنواختی و همگنی لازم را برای گیاه ایجاد کرد. اما ژربراهای گلدانی با بذر هم قابل تکثیر هستند.
گل آفتابگردان
گل آفتابگردان بعنوان یک کات فلاور استفاده میشود. تکثیر آن بوسیله بذرهای نسبتاً درشت آن میباشد.
کوکب کوهی یا رادبکیا
این گیاه با داشتن هالههای سیاه رنگ در وسط گلبرگهای زرد منظره زیبایی را بوجود میآورد. کوکب کوهی برای کشت و کار صخرهای و حاشیه کاری در فضای آزاد بسیار مناسب است. و تکثیر آن بوسیله بذر براحتی صورت میگیرد. این گیاه در یک منطقهای که یخبندان شدید نباشد بعنوان یک پرینیال Perennial یا گیاه دائمی قابل کشت و کار و نگهداری است .
گلاردیا
رعنای زیبا یا گلاردیا یک گیاه بذری است که نهنج بسیار برجسته و گل فصلی مربوط به فضای سبز دارد. تکثیر این گیاه در هوای آزاد و محل اصلی آن امکانپذیر است.
گیاه سینرر
گیاه سینرر بعنوان یک گیاه نوروزی در رنگهای مختلف و اندازههای متفاوت وجود دارد. عمده مصرف این گیاهان به عنوان گلهای آپارتمانی هستند. این گیاه بوسیله بذرهای بسیار ریزش تکثیر میشود و مراحل رشد رویشی آن فوقالعاده کند است. بعد از یک دوره طولانی رشد رویشی وارد مرحله زایشی میشود و گلهای رنگین تولید میکند.
سینرر را در محیطی با خاک غنی از مواد غذایی و درجه حرارت نسبتاً یکنواخت پرورش میدهند. اما بعد از به گل رفتن گیاه و ظهور گلها درجه حرارت محیط را تا حد امکان پایین میآورند تا دوره شکوفایی گیاه Blooming طولانیتر شود.
بذرهای سینرر بسیار کم دوام هستند و قوه نامیه خود را بسرعت از دست میدهند. بلافاصله پس از برداشت بذرها و خشک کردن آنها، در اوایل مرداد ماه بذرها را در خاک سبک کشت میکنند. برای جوانه زنی و رشد اولیه گیاه معمولاً 30 تا 40 روز مدت زمان لازم است. هنگامیکه گیاه 2 برگه شد در گلدانهایاستکانی میکارند و زمانی که 6 برگه شدند در گلدانهای اصلی برای فروش قرار میدهند.
نکته مهم در پرورش سینرر کاربرد کودهای اسیدی برای ساخت بهتر آنتوسیانین است. برای داشتن آنتوسیانین بهتر و رنگریزههای بهتر در گلهای گیاه از محیطهای اسیدی برای کشت گیاه استفاده میکنند.
گیاه شب تاب
جینورا یا شب تاب یک گیاه آپارتمانی است که برگهای بنفش و کرکدار آن زیبایی ویژهای به گیاه بخشیده است. این گیاه گلهای زرد تولید میکند. تکثیر آن بوسیله قلمههای ساقه در محیط ماسه است.
گل داودی
داودی یا کلیزانتموم بعنوان یک کات فلاور و قابل استفاده در فضای آزاد مطرح است. مصرف گل داودی به عنوان شاخه بریده در همه دنیا رایج است و میزان ارز آوری آن برای کشور ما یک رقم قابل توجهی است.
با توجه به اینکه داودی یک گیاه روز کوتاه است و دوره رشد رویشی آن در روزهای بلند و پر نور تابستان انجام میگیرد، بنابراین شرایط کشور ما برای پرورش آن بسیار ایدهآل است. اما به دلیل کند بودن رشد گیاه، بذرهای کاشته شده در مرداد ماه حدوداً برای اوایل اسفند گل داده و آماده عرضه به بازار خواهد بود.
انواع گل های داودی
داودی پا کوتاه؛
2- داودی پا بلند؛
3- داودی ستارهای شکل؛
4- داودی توپی شکل؛
5- داودی گل ریز.
عمدتاً داودی پا بلند و گل درشت بعنوان کات فلاور و فرمهای پا کوتاه بعنوان گیاهان گلدانی یا فضای آزاد مورد مصرف هستند. داودی در فضای آزاد، سالهای طولانی بدون هیچ آسیبی از شرایط محیطی زندگی میکند.
با نظر به اینکه داودی گیاه روز کوتاهی است در دو حالت در تابستان یا روزهای بلند به بازار منتقل میشود :
تهیه نور مصنوعی یا کوتاه کردن روز در تابستان؛
گلهای داودی زرد در تابستان به بازار عرضه میشوند. از نظر ژنتیکی بر روی این گیاه کارهایی انجام شده و فرم روز کوتاهی را از آن گرفتهاند و به یک گیاه بیتفاوت به طول روز تبدیل کردهاند.
روش بکار بردن گلهای داودی در فصلهای دیگر بغیر از فصل پاییز بدین ترتیب است که حداقل 8 هفته بعد از ریشه دار شدن قلمهها، گیاهان را در یک طول روز طولانی (حدود 18- 15 ساعت) نگهداری میکنیم. بعد از اینکه به اندازه کافی رشد رویشی پیدا کردند، با کمک چادرهای تیره یا وسایل دیگر، طول روز را برای گیاه کوتاه میکنیم، تا زمینه برای گل دهی گیاه فراهم شود. مدت زمان لازم برای به گل رفتن گیاه دو هفته است. اما نکته مهم در این زمینه تنظیم درجه حرارت به همراه طول روز است. چنانچه در تابستان حدود 9 ساعت طول روز را پایین بیاوریم و درجه حرارت بین 15 تا 18 درجه سانتیگراد باشد گیاه بطور مصنوعی به گل رفته و قابل عرضه به بازار است.
تکثیر گلهای داودی بوسیله قلمههای ساقه انجام میشود. قلمههای سبز، نیمه خشبی و خشبی همه مورد استفاده هستند. همچنین جدا کردن بوتهها در فصل پاییز راه دیگر تکثیر این گیاهان است