شادی و زندگی
مقدمه
زیبایی ، هوش و مقام از جمله ویژگی هایی اند که عده ای تصور می کنند با داشتن آن ها دارای ارزش بالاتری خواهند شد این عوامل زمانی اثر بخش اند که ما احساس احترام به خود و اعتماد به نفس داشته باشیم افراد جذاب ، با هوش و موفق سرمایه های با ارزشی دارند ولی این سرمایه ها فقط هنگامی موثر خواهند بود که بتوانند شادی و شعف درونی در آنان ایجاد کنند . این سرمایه بدون شادی و شعف ، آرامشی در وجود انسان ها ایجاد نخواهد کرد ، پیامبر اکرم ( ص ) رسول خاتم و حبیب خدا ( ص ) یگانه حقیقتی است که تا آخرین مرحله ی کمال از ممکن عالم دنیا به مکانت عالم عقبی عروج کرد و امکان تمکن آن مقام بر هیچ موجودی ممکن نشد . سعدی علیه الرحمه در این باره چه زیبا سروده است « شبی بر نشست از ملک بر گذشت » .
به تمکین و جاه از ملک « گذشت » رسول گرامی اسلام از اوان کودکی از داشتن پدر و مادر محروم بودند آن حضرت در رحم مادر بود که پر بزرگوارش رهسپار شام شد و در مدینه به رحمت خدا رفت . پیامبر ( ص ) شش ساله بود که مادر بزرگوارش رانیز از دست داد و تا هشت سالگی تحت سر پرستی جدش حضرت عبدالمطلب قرار گرفت در هشت سالگی جدش نیز از دنیا رفت . و از آن پس عمویش جناب ابوطالب ( ع ) سرپرستی او را عهده دار گردید پیامبر اسلام ( ص ) در زمان کودکی بسیار طاهر و تطیف عابد و با صداقت بود از همان کودکی موهای خود را مرتب می کرد ، غذا کم می خورد و هرگز دیده نشد که مثل دیگر کودکان غذا خوردن حرص نشان دهد او بسیار با حیا و امانتدار بود ابوالقاسم کوفی در کتاب اخلاق از رسول خدا نقل می کند که آن حضرت فرمود رحم اله عبداً اعان ولده علی بره بالاحسان الیه و التالیف له و تعلیمه و تادییه . خداوند رحمت کند بنده ای را که کمک کند به فرزندش برای خوب بار آمدن بااحسان و محبت به او و آموزش و ادب کردن وی. این احادیث چهار مسئولیت برای والدین در ارتباط با تربیت فرزندانشان مطرح می کند که عبارت اند از : 1- نیکی کردن به فرزند 2- محبت کزردن به فرزند و گرم کرفتن بااو 3- آموزش فرزند 4- ادب کردن فرزند .
چکیده
شادی ، حاصل ارتباطی سازنده بین فرزند و خدایش ، بین فرد و همنوعانش ، بین فرد و وظایفش در جامعه است .
کسانی که احساس عشق و امنیت می کنند بسیار کم تر از دیگران دچار بیماری و سانحه می شوند . احساسات و عواطف سرکوب شده ، خصوصاً در دوران کودکی بر سلامت جسمانی و روانی فرد تاثیر دارند ، از این رو لازم است برای سالم بودن و انرژی داشتن آموزش های لازم از زمان کودکی در جهت حفظ هیجانات و بیان احساسات ارائه می شود . این آموزش ها ، سلامت جامعه ی انسانی و نسل های آینده را تامین می کند .
برای این که سلامت جسمانی و روانی کودکان ، دانش آموزان ، اطرافیان و حتی خودمان حفظ شود باید سعی کنیم با شناسایی عوامل موثر بر شادی ، موجبات تقویت عوامل مثبت و تقلیل عوامل منفی موثر برشادی را فراهم سازیم . در مقاله ی حاضر ، با شناسایی عوامل تاثیر گذار بر شای ، روش هایی برای ایجاد شادی و نشار در کودکان ارائه شده است . از آنجا که شادی بزرگترها عامل رشد در شادی و نشاط کودکان است و اولیا ومربیان غمگین نمی توانند فرزندان و دانش آموزان شاد ، تربیت کنند ، از این رو با ارائه نظام اعتقادی درست برای دست یابی به شادی ، می توان موجبات افزایش شادی در میان افراد جامعه را فراهم کرد . به این ترتیب مردم می توانند تغییری مثبت در زندگی خویش به وجود آورند ، احساس پیشرفت و لذت در زندگی داشته باشد و به شادی و مسرت دائمی دست یابند و تنها در این صورت است که می توانند شادی و مسرت را در وجود کودکانشان نیز پرورش دهند.
بیان مساله
محبت کردن به کودکان
یکی از صفات بارز پیامبر اسلام ، ترحم و ملاطفت او نسبت به کودکان است . در این زمینه ، روایات فراوانی از زندگی رسول اکرم و نیز خاندان پاکش نقل شده است که بر ذکر چند مورد از آن ها مبادرت می کنیم .
نقل شده است که پیامبر اکرم در فوت یکی از فرزندانش گریست . به ایشان گفته شد یا رسول الله شما گریه می کنید و ما را از گریستن نهی می فرمایید ؟ حضرت فرمود من شما را از گریه کردن نهی نمی کنم بلکه از جزع و فزع کردن و سر و صدا راه انداختن ب حذر می دارم . خداوند این رحمت و رافترا در قلب هر که بخواهد قرار می دهد . خداوند بر هر که بخواهد رحمت کند و حتماً به بندگانی که رحم دل اند رحم می کند . خداوند به کودکان بسیار رحم می کند و هر کس را که به کودکان رحم کند دوست می دارد و به او رحم می کند . در روایتی از امام صادق ( ع ) آمده است که وقتی خداوند اراده کرد قوم نوح را هلاک کند زنان را چهل سال عقیم کرد تا فرزندی به دنیا نیاید .
شاد بودن چیست ؟
هنر شاد بودن ، مستلزم توانایی خندیدن به مشکلات ، در کوتاهترین زمان ممکن پس از وقوع آنهاست . اغلب اوقات نیازها ، در همان لحظه که احساس می شوند برآورده نمی گردند و فاصله ی زمانی میان احساس و نیاز و برآورده شده آن ، گاه سبب تکرار خاطر می شود . تکرار خاطر انسان در بیش تر مواقع بدین علت است که زندگی آن گونه که او خواسته نیست زندگی با آرمان های او هماهنگ نیست و در نتیجه موجب غمگین و افسردگی در فرد می شود . در حالی که فرد برخوردار از سلامت عاطفی قادر است در تمام احوال ارتباطات سالم عاطفی خود را حفظ کند و این چنین فردی را می توان فردی خوشحال و شاد دانست . برای اینکه ارزش شادمانی را درک کنیم ، باید برای این سوال پاسخ اساسی بیابیم . شادی ، محصول و نتیجه چه چیزی است ؟ آیا حاصل دسترنج خود و تلاش و کوشش دیگران است ؟ یا محصول استعمال مواد شیمیایی تحریک کننده ؟ طبیعی است که این نوع شادی ، نه پسندیده خواهد بود و نه مطلوب . شادی اگر حاصل ارتباطی سازنده بین شخص و خدایش ، بین فرد و هنموعانش ، بین شخص و وظایفش در جامعه باشد ، طبعاً شادی و سروری خواهد بود دلخواه و ایده آل .
شادی نیاز به یک تصمیم قطعی دارد و هر فردی باید به خود خاطر نشان کند که وقت محدودی در اختیار دارد تا از این عمر کوتاه ، بیش ترین بهره را ببرد و بتواند ورای زمان حال ، به امید آینده بهتر باشد. هر فردی برای بهره برداری بیشتر از زندگی ، نباید دنیارا تغییر بدهد ، بلکه باید سعی کند که خود را تغییر دهد .
دنیایی که مکان زندگی انسان ها و سایر موجودات زنده است دنیایی بی عیب و نقص نیست و میزان ناخشنودی ما در واقع فاصله واقعیت ها و آرمان هاست . فاصله ی میان واقعیت کنونی هر چیزی با آن چه باید باشد . اگر میزان توقعات و انتظارات خود را کم کنیم شادی ، آسانتر به دست خواهد آمد. بنابراین یکی از مسئولیت های ما به عنوان ولی یا مدبر این است که از زندگی لذت ببریم و شرایط التذاذ از زندگی را برای فرزندان ، دانش آموزان ، و اطرافیانمان فراهم سازیم زیرا با شاد بودن احساس بهتر و کارایی بیشتری خواهیم داشت و دیگران نیز از مصاحبت با ما احساس رضایت و خشنودی خواهند کرد .
عوامل موثر بر شادی
عوامل تاثیر گذار بر شادی را می توان به دو گروه عوامل مثبت و منفی موثر بر شادی تقسیم کرد . عوامل مثبت مستقیماً به افزایش شادی کمک می کنند و عوامل منفی از شادی و خوشحالی انسان کاسته ، بر رنج ، غم و ناراحتی و افسردگی او می افزاید .
عوامل مثبت شادی عبارتند از : عشق و محبت ، امید به آینده ، پیشرفت و موفقیت در کار ، خوش بینی ، خیر خواهی ، سپاسگذاری ، رضایت خاطر ، مورد قدر دانی قرار گرفتن ، احتران به محیط زیست و تمام موجودات ، زندگی متعادل ، محدود کردن خواست ها ...
عوامل منفی موثر بر شادی یا عوامل غم ، رنج و افسردگی به دو گروه زیر تقسیم می شوند :
الف ) ناراحتی جسمانی :ناراحتی جسمانی از این قرارند : 1- گرسنگی و سوء تغذیه 2- درد و بیماری و سایر ناراحتی های جسمانی
ب ) ناراحتی های عاطفی و روانی : شمار ناراحتی های عاطفی – روانی بسیار زیاد و شاید بتوان بیش از 50 رذیله اخلاقی را ذکر کرد که از شادی کاسته بر رنج ، افسردگی و غم انسان می افزاید .
بعضی از این رذایل اخلاقی عبارت اند از : آرزو ، اضطراب ، انتقام جویی ، بد خواهی ، تحقیر ، ترس ، تنفر ، توقع ، حسادت ، حرص ، دل بستگی ، دورویی ، قسم ، سر زنش ، شهوت ، عجله ، عصبانیت ، خشم ، خشونت ، خود پرستی ، غصه ، نومیدی ، وسواس و غیره ...
باید توجه داشت که اکثر بیماری های جسمانی ، ناشی از ناراحتی های روانی است و تاثیرات این بیماری ها به صورت اختلال در خواب ، خاموشی میل جنسی ، افزایش فشار خون ، زخم معده ، آرتروز ، آسم ، پر کاری غده ی تیروئید و ... ظاهر می شوند .
اگر یاد بگیریم عوامل ایجاد ناراحتی های عاطفی – روانی را از وجود خود دور کنیم و چگونگی تقلیل آنها را به فرزندان و اطرافیان آموزش دهیم و شرایط لازم را در این زمینه فراهم سازیم ، می توانیم همیشه شاد و خوشحال باشیم و افرادی شاد تربیت کنیم .
والدین سالم ، فرزندان شاد
در جامعه امروز ما ، اکثر والدین برای مراقبت و پرورش فرزندان خود زحمت زیادی متقبل می شوند . در حال حاضر با وجود کوچکتر شدن خانواده ها ، از هم زیادتر شده ، کم تر کسی می تواند از مادر بزرگ ، پدر بزرگ ، یادگیر اعضای فامیل برای نگهداری بچه ها کمک بگیرد . در نتیجه مسئولیت زیادی بر دوش پدران و مادران امروزی قرار دارد . والدین باید به همه نیازهای کودکان از قبیل سر گرمی ، بازی ، تحصیلات ، غذا ، پوشاک ، بهداشت و هم چنین مسائل عاطفی و معنوی او توجه کنند . مادرانی که فقط به خانه داری و بچه داری مشغول اند ، از این که نمی توانند بااقوام معاشرت یا با دوستان تفریح کنند، گله مندند و با این وصف ، حال مادران شاغل ، مشخص است . آن چه مسلم است این است که تلاش و فعالیت زیاد ، انسان خسته ، حساس و زود رنج کرده ، سلامت او را به خاطر می اندازد و سر انجام به جایی می رسد که ادامه راه برایش دشوار می شود . در این هنگام باید به والدین خاطر نشان کرد که ما نیز مانند هر انسان دیگری باید بیش تر مراقب خود باشند . تنها در این صورت است که می توانند وظایف خود را به خوبی در مقابل فرزندانشان انجام دهن و این خواست فرزندان ماست که والدینی شاد و سالم داشته باشند. پیامبر اکرم ( ص ) مکرراً سفارش می فرمود : احبوالصبیان و ارحمو هم فاذا وعد تموهم ففوالهم فانهم لایرئون الا انکم تزرقونهم . کودکان را دوست بدارید و به آن ها رحم کنید و هنگامی که و عده ای به آن ها دادید حتماً وفا کنید ، زیرا کودکان جز شما چشمشان به دست کس دیگری نیست . از موسی کریم الله – سلام الله علیم – نیز نقل شده است که فرمود : فضل الاعمال حب الاطفال . زیرا فطرت آنان توحیدی است .
هم چنین روایت شده است که وقتی پیامبر اسلام حضرت امام حسن مجتبی را در دامن خود نشاهنده او را می بوسید یکی از اشراف گفت : من دو پسر دارم ولی هرگز آنها را نبوسیده ام . حضرت ناراحت شد فرمود : من لایرحم لایرحم . از معصومین علیه السلام هم چنین نقل شده است : فرزندانتان را ببوسید که با هر بار بوسیدن درجه ای در بهشت می یابید که سیر آن پانصد سال راه است راحت ترین و عمیق ترین خواب کودک وقتی است که در آغوش پدر و مادر خوابیده است .