تحقیق مقاله علم پزشکی

علم پزشکی

خطای پزشکی چیست؟

جام جم آنلاین: در دنیای امروز، میان پزشک و بیمار رابطه‌ای حقوقی برقرار است. براساس این رابطه، پزشک مکلف است در معالجه بیمار از تمام استعداد و قابلیت‌های خویش بهره بگیرد و چارچوب قانونی را نیز فراموش نکند. گاه پیش می‌آید پزشک آن گونه که باید در انجام وظایف خویش عمل نمی‌کند و به صورت اتفاقی و غیرعادی نتیجه‌ای متفاوت از نتیجه معمول حاصل می‌شود در این موارد مساله خطا، تخلف، قصور یا تقصیر پزشک مطرح می‌شود که پیامد حقوقی آن برای پزشک و بیمار متفاوت است.

انتظار بیمار از پزشک داشتن دقت و مهارت است. متاسفانه گاهی نبود این 2 عامل سبب بروز حوادث و تشدید بیماری افراد و حتی گاهی به فوت بیمار منجر می‌شود. از چنین اتفاقاتی معمولا به عنوان خطا و قصور پزشکی یاد می‌شود زیرا معمولا ماهیتی عمدی ندارند.

در تعریف خطای پزشکی نظرات مختلفی وجود دارد.برخی نیز معتقدند اصولا عنوان خطای پزشکی عنوانی نادرست است به هر حال، در تعریفی که مورد قبول است، خطای پزشکی را به این صورت بیان می‌کنند: قصور خدمت یا ارتکاب عمل اشتباه در برنامه‌ریزی یا اجرا که به طور بالفعل یا بالقوه باعث یک نتیجه ناخواسته می‌شود. این تعریف به طور مشخص حیطه‌های کلیدی علل خطا (قصور یا ارتکاب، برنامه‌ریزی و اجرا) را دربرمی‌گیرد.

قصور پزشکی مترادف غفلت و خطایی است که از روی سهو سر زند و در مقابل تقصیر است که به خطای عمدی گفته می‌شود. قصور پزشکی به 4دسته تقسیم می‌شود: 1 بی‌مبالاتی، 2 بی‌احتیاطی، 3‌‌نداشتن مهارت (که خود به 2 دسته نداشتن مهارت علمی و عدم مهارت عملی تقسیم می‌شود.) و 4‌‌رعایت نکردن نظامات دولتی.
بی‌مبالاتی به معنای بی‌تدبیری، بی‌فکر و اندیشه بودن، بی‌پروایی، بی‌اعتنایی و نارسایی در دقت و توجه لازم است. به زبان ساده، بی‌مبالاتی یعنی کاری که باید انجام شود و انجام نمی‌شود. بی‌احتیاطی به معنای انجام فعل بدون دقت لازم است. منظور از بی‌احتیاطی آن است که شخص بی‌توجه به نتایج عملی که عرفا قابل پیش‌بینی است، به عملی اقدام کند که به صدمات بدنی و یا وارد شدن ضرر به دیگران شود.

قانون چه می‌گوید؟

در ماده 60 قانون مجازات اسلامی آورده شده است: چنانچه طبیب پیش از شروع درمان یا اعمال جراحی از مریض یا ولی او برائت حاصل کرده باشد، ضامن خسارت جانی یا مالی یا نقص عضو نیست و در موارد فوری که اجازه گرفتن ممکن نباشد، طبیب ضامن است. با وجود این، بسیاری از حقوقدانان معتقدند چنانچه پزشک در تشخیص بیماری دچار اشتباه شود، خطای شغلی برای وی محرز است و اساسا خطای وی در معالجه یا عمل جراحی، خود نوعی از خطاست و به نظر می‌رسد چنانچه پزشک متبحر و حاذقی به دلیل سهل‌انگاری، بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی و رعایت نکردن نظامات دولتی مرتکب خطای پزشکی شود و به بیمار صدمه‌ای بزند، ضامن است؛ حتی اگر اعمال وی با اجازه بیمار یا ولی او باشد.

چنانچه پزشک مهارت و دقت متعارف و معمول را در رشته خود به خدمت گرفته باشد، مرهون اجر و پاداش است. حتی اگر در مداوای بیمار موفق نشود.

به عبارت دیگر، هرجا پزشک از انجام تعهد خویش (نظیر مراقبت از بیمار که مقتضای اصول فنی پزشکی است) سرباز زند، مرتکب خطاشده است؛ نه به آن معنا که هرگونه شکست و عدم موفقیت یا حادثه در هنگام معالجه، ضرورتا خطای پزشکی به حساب آید، زیرا اعمال پزشکی فی‌نفسه و به حکم طبیعت خود از خطا جدا نیست.

جبرات خسارت‌

اگرچه قصور پزشکان عمدتا عمدی نیست، ولی برای جبران زیان‌های مادی آن دیه یا ارش پیش‌بینی شده است. اما در قوانین فعلی از نظر پیش‌بینی جبران خسارات معنوی و روانی بیمار با خلا روبه‌روست.
بر اساس قوانین بیشتر کشورهای جهان، مقصر غیر از خسارات مادی، خسارات معنوی، ازکارافتادگی را نیز باید پرداخت کند.

سابق بر این در ایران در قانون مجازات عمومی با پیش‌بینی ازکارافتادگی جزیی، نسبی، دائم و نقصان جسمی، این گونه خسارات را نیز اعمال می‌شد. پس از تصویب قانون مجازات اسلامی و تعزیرات در سال 61 و 62 براساس دیدگاه‌های فقهی، کلیه خسارات جسمی در قالب دیه مقرر و پیش‌بینی شد و در مواردی که به بخشی از توانمندی جسم آسیب برسد، ارش تعیین می‌شود. در این شرایط امکان پرداخت خسارات معنوی در قوانین فعلی وجود ندارد و ازکارافتادگی و نقصان عضو جز در قالب دیه قابل جبران نیست.

اما در مواردی، خسارات مادی مقرر شده حتی کفاف هزینه‌های پزشکی را نیز نمی‌دهد. به عنوان مثال، اگر کسی برای نقص عضوی 10 میلیون تومان دیه از طریق دادگاه دریافت کرده باشد؛ اما بیش از 20میلیون تومان هزینه پزشکی صرف کرده باشد، می‌تواند دادخواست ضرر و زیان بدهد و دادگاه‌ها نیز پس از جلب نظر کارشناس و ملاحظه صورتحساب هزینه‌ها نسبت به مبلغ مازاد مبادرت به صدور حکم خواهند کرد.

نانو پزشکی چیست؟ 

ایران صدا: به جز پیشرفت‌ هایی که در علم پزشکی مدرن، در قرن اخیر صورت گرفت، پزشکی جدیدتری ظهور کرده است که بیش از اینکه یک علم باشد ، یک هنر وابسته به ابزار است. در پنجاه سال اخیر، دانش پزشکی بررسی بیماری‌ ها را در ابعاد مولکولی به پیش برده است ...

در پنجاه سال اخیر، دانش پزشکی بررسی بیماری‌ ها را در ابعاد مولکولی به پیش برده است. از دیدگاه مولکولی ، پزشکی مدرن هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد. مثلاً امروزه از داروهایی استفاده می ‌کنیم که شامل ساختار محدودی از مولکول‌ ها هستند. این ملکولها برای درمان یک بیماری خاص به کار می ‌روند. به کمک نانو پزشکی، محصولات دارویی می ‌توانند مثل ماشین ‌های هوشمند برنامه ‌ریزی شوند. آنها به حسگرهایی مجهزند که می ‌توانند قدرت تصمیم‌ گیری و تأثیر پذیری از محیط را برای ماشین فراهم کنند. این ماشین‌ ها می‌ توانند جلو عوارض جانبی و واکنش‌ های حساسیت‌ زا را بگیرند. داروهای جدید خود را با بدن سازگار می ‌کنند و تنها با رسیدن به مقصد نهایی عمل اختصاصی خود را که در واقع همان درمان است انجام می ‌دهند. آنها می‌ توانند قبل از فعال ‌شدن دارو از آزاد شدن مقدار بیشتر از حد آن جلوگیری کنند و مانع بروز مسمومیت‌ شوند.

نانو پزشکی چیست؟

درمان و پیشگیری بیماری ‌ها از قابلیت‌ های خوب فناوری نانو به شمار می ‌رود. این فناوری با استفاده از نانو ابزارها و نانو ساختارهای مهندسی ‌شده، اعمالِ ساخت، کنترل، دیدن و ترمیم سیستم زیستی انسان در مقیاس مولکولی را انجام می ‌دهد.

ابزارهای بسیار ابتدایی نانو پزشکی می ‌توانند برای شناسایی بیماری‌ و توزیع دارو، و همچنین توزیع هورمون در بیماری ‌های مزمن و نقص‌ های سیستم بدن به کار روند. ابزارهای بسیار پیشرفته ‌تر، از قبیل نانو روبات‌ ها هستند که به عنوان جراحان کوچک داخل بدن عمل می‌ کنند. نانو روبات ‌ها، روبات ‌هایی هستند که اندازه آنها در حد نانومتر باشد.

چنین ماشین‌ هایی می ‌توانند با ورود به داخل سلول ‌ها ساختار آسیب ‌دیده آنها را تغییر دهند و درصدد تعمیر آنها برآیند. آنها قادرند خود را تکثیر کنند یا نواقص ژنتیکی را با جا به ‌جا کردن یا دستکاری مولکول‌ های DNA برطرف سازند.( DNA ماده اصلی سازنده موجودات زنده و وارث ژنتیکی موجود زنده شناخته می ‌شود. )

توانمندی های نانو پزشکی

دانشمندان معتقدند با پیشرفت ‌هایی که در مهندسی ژنتیک، فناوری نانو و پزشکی ایجاد شده و درک عمیقی که از اعمال سلولی حاصل گردیده است، می ‌توان ماشین‌ های میکروسکوپی نیرومند و متخصص را برای مبارزه با بیماری‌ ها طراحی کرد و توسط آنها در ابعاد سلولی به تعمیرات فیزیولوژیکی پرداخت.

در تشخیص بیماری ‌ها نمی‌ توان به نتایج آزمون ‌های آزمایشگاهی و تاریخچه بیماری متکی بود. اما با جا دادن نقشه ژنتیکی انواع عوامل بیماریزا در بانک اطلاعاتی نانو روبات، می ‌توان حملات باکتریایی را نابود کرد. بدین ترتیب، با انجام عملیات ترمیمیِ قابل برنامه ‌ریزی برای اصلاح بیماری‌ های سلولی ناشی از افزایش سن، جلوگیری از پیری و درمان آن به یک واقعیت علمی تبدیل می ‌شود.

محققان قادرند با حرکت دادن مولکول ‌ها، موتورهایی در ابعاد نانو بسازند.

اولین شرکت تخصصی نانوتکنولوژی، شرکت Zyvex است که در سال 1997 با هدف ساخت ابزارهای کلیدیِ ایجاد فناوری نانومولکولی آغاز به کار کرد. محصولات این شرکت، با تلاش‌ گسترده گروه‌های مختلف تا ده سال آینده قابل استفاده خواهد شد؛ اگرچه ممکن است این پیشرفت، بعد از تجاری شدن نانو روبات‌ های پزشکی صورت بگیرد.

مثال‌ هایی از کاربرد نانوفناوری در پزشکی

1- هدف‌ گیری و ارسال دارو به نقاط غیر قابل دسترس بدن با تجهیزات نانومتری

2- تولید بافت ‌های مصنوعی سازگار با بدن

3- تولید سیستم ‌های هوشمند برای شناسایی بیماری ‌های در حال ایجاد در بدن

4- درمان برخی از بیماری ‌های صعب‌ العلاج مانند سرطان، ایدز و هپاتیت.

5- مراقبت بهداشتی بهتر با استفاده از تجهیزات نانومتری در داخل بدن

آینده ‌اندیشی در مورد نانو پزشکی

مطمئناً رشته نانو پزشکی برای توسعه به چندین دهه زمان نیاز دارد. شاید پیش از اینکه ما به تخیلمان اجازه دهیم تا آزادانه در مورد قول‌ های داده ‌شده توسط نانو پزشکی خیالپردازی کند، بهتر است توانایی‌ هایی را در نظر بگیریم که حقیقتاً قابل اجرا هستند. وقتی به نحوه حل مسائل مختلف توجه کنیم، متوجه می‌ شویم بسیاری از مسائلی که امروزه دشوار به نظر می ‌آیند راحت خواهند شد. چه بسا مسائلی که ساده ‌تر جلوه می‌ کنند، اما سخت ‌تر از حد انتظار ظهور می ‌یابند. زمانی فلج، واگیردار و علاج ‌ناپذیر بود و امروزه به ‌سادگی قابل پیشگیری است. سیفلیس زمانی انسان را تا حد دیوانگی و مرگ پیش می‌ برد و اکنون با یک تزریق، خوب می ‌شود و به نظر می ‌رسد در آینده، قصه نانو فناوری در پزشکی، به قصه توسعه کنترل جراحی در ابعاد مولکولی تبدیل شود.

مفاهیم: غربالگری در پزشکی چیست؟

غربالگری (screening) در پزشکی راهبردی است که در یک جمعیت به کار می‌رود تا یک بیماری را در افرادی که فاقد نشانه‌ها و علائم هستند، شناسایی کند

بر خلاف اغلب موارد در پزشکی، آزمون‌های غربالگری بدون وجود شاهد بالینی از بیماری، بر روی افراد انجام می‌شود.

مقصود از غربالگری شناسایی زودرس بیماری در یک جامعه است،‌ تا به این ترتیب با فراهم‌شدن امکان مداخله و مدیریت پیش‌هنگام، میزان مرگ و میر و ابتلا به بیماری کاهش یابد.

گرچه غربالگری ممکن است به تشخیص زودرس بیماری منتهی شود، نشان داده شده است که همه آزمون‌های غربالگری به افرادی که مورد غربالگری قرار می‌گیرند، نفع می‌رسانند.

 تشخیص بیش از حد واقع موارد (overdiagnosis)، تشخیص غلط (misdiagnosis) و ایجاد حس کاذب مصونیت از بیماری برخی از عوارض جانبی غربالگری هستند.

به همین خاطر است که آزمونی که در یک برنامه غربالگری مورد استفاده قرار می‌گیرد، به خصوص اگر یک بیماری با میزان بروز پایین مطرج باشد، باید "اختصاصیت" specifcity خوب به همراه "حساسیت" sensitivity قابل‌قبول داشته باشد.

چند نوع غربالگری وجود دارد: "غربالگری همگانی" که شامل غربالگری افرادی در یک رده معیهن است (مثلا همه کودکان در یک سن معین). "مورد یابی" شامل غربالگری گروه کوچکی از افراد بر اساس وجود عوامل خطرساز (برای مثال به خاطر یکی از اعضای خانواده به یک بیماری ارثی است).

سازمان بهداشت جهانی این اصول راهنما را در مورد غربالگری بیماری در سال 1968 منتشر کرد، که هنوز هم قابل کاربرد است:

1. بیماری باید یک مشکل مهم بهداشتی باشد.
2. باید درمانی برای آن بیماری وجود داشته باشد.

3. تسهیلات پزشکی برای تشخیص و درمان آن بیماری باید وجود داشته باشد.

4. آن بیماری باید دارای یک دوره مخفی باشد.

6. باید آزمونی برای آزمایش یا معاینه کردن آن بیماری وجود داشته باشد.

7. سیر طبیعی آن بیماری باید به قدر کافی شناخته شده باشد.
8. باید خط مشی مورد توافقی برای درمان آن بیماری وجود داشته باشد.

. هزینه کلی یافتن یک مورد بیماری نسبت به هزینه پزشکی در کل، باید از لحاظ اقتصادی متعادل باشد.

10. موردیابی باید یک فرآیند مداوم باشد، نه صرفا یک طرح "یک بار و برای همیشه".

پزشکی چیست ؟

راهنمای دانشجویان پزشکی و کسانی که قصد ورود به این رشته را دارند.

هدف :

هدف تربیت پزشک عمومی با خصوصیات زیر است:

1) در راه آشنایی بیشتر با مکتب و تزکیه و تعالی روح کوشا باشد. کمک به تامین بهداشت و درمان دردهای مردم را وسیله‌ای برای رضای خدا و تقرب به او بداند.

) با فرهنگ اسلامی و نظام جمهوری اسلامی آشنا باشد و خود را ملزم به رعایت قوانین و مقررات حاکم به جامعه اسلامی بداند.

3) از شناخت مسائل عمده بهداشت و درمان و نظام ارائه خدمات بهداشتی و درمانی کشور به قدر کافی برخوردار و از مسئولیت‌ها و وظایف خود در این نظام آگاه باشد.