کاربرد هورمون اکسین
بیوسنتز اکسین
ساخت اکسین عمدتا در بخشهای مریستمی گیاه بخصوص ، جوانه های راسی و برگهای جوان صورت می‌گیرد. در پژوهشهای اولیه در مورد اکسین گفته شده بود که چون اندول استیک اسید از نظر ساختمان شیمیایی شبیه اسید آمینه تریپتوفان است احتمالا از تریپتوفان ساخته می‌شود. بعد از شناسایی عناصر رادیواکتیو و استفاده آنها در تحقیقات زیستی ، این نظر تائید شد.
با بکارگیری کربن رادیواکتیو (کربن 14) مسیر تشکیل اندول استیک اسید (iaa) در بسیاری از گیاهان شناخته شده است که شامل مسیر زیر می‌باشد: اسید آمینه تریپتوفان بوسیله واکنش دآمیناسیون به اندول پیروویک اسید تبدیل می‌شود. سپس این ماده بوسیله واکنش دکربوکسیلاسیون به اندول استالدوئید تبدیل می‌گردد.اندول استالدئید تحت تاثیر واکنش دهیدروزناسیون به اندول استیک اسید تبدیل می‌شود.
نقش اکسین‌ها در گیاه
طویل شدن سلولها و اندام: کلا طول شدن سلولها فقط در حضور اکسین روی میدهد. اکسین در غلظتهای بالا اثر بازدارندگی روی این مرحله از رشد دارد مثلا غلظتی از اکسین که باعث ویل شدن ساقه می‌شود، طویل شدن ریشه را کند می‌سازد
جلوگیری از ریزش برگ:
اکسین از ریزش برگها جلوگیری می‌کند و ریزش میوه‌های رسیده را به عقب می‌اندازد.
تسریع در رسیدن میوه: اکسین رسیدن کامل میوه‌ها را تسریع می‌کند.
پارتنوکارپی: این اصطلاح به میوه‌های بدون دانه گفته می‌شود که بطور طبیعی در برخی گونه‌ها روی میدهد و در بعضی گونه‌ها هم می‌توان آن را با بکارگیری هورمون اکسین تحریک کرد
اثرات سمی اکسین استفاده از غلظتهای نسبتا زیاد اکسین باعث تغییر شکل برگ ، ساقه ، ریشه ، رنگ پریدگی برگها ، جلوگیری از طویل شدن ساقه و ریشه و جلوگیری از باز شدن گلها می‌شود. از این خاصیت اکسین‌ها در از بین بردن علفهای هرز و دیگر گیاهان مزاحم به عنوان علف کش استفاده می‌شود.
نحوه انتقال اکسین
انتقال اکسین در اندامهای هوایی گیاه از بالا به پایین و در بافتهای پارانشیمی در داخل آوندهای آبکشی انجام می‌گیرد. نحوه انتقال اکسین در ریشه هم از نوک ریشه به سمت بالای ریشه صورت می‌گیرد.
نقش اکسین تنک کردن
پایداری میوه‌های در حال رشد و گلها و برگها بستگی به تعادل بین اکسین داخل آنها و مقدار اکسین ساقه دارد. هر وقت این تعادل بهم بخورد در محل اتصال دمبرگ با میوه یا دمگل به ساقه یک لایه چوب پنبه‌ای بوجود می‌آید و اندام مربوط از درخت جدا می‌شود و ریزش می‌کند. این امر در میوه کاری اهمیت زیادی دارد. چون درختان میوه زیادی تولید می‌کنند اگر همه آنها روی درخت بماند ولی محصول از نظر کیفی نامرغوب می‌شود ثانیا به علت کمبود مواد غذایی ریزش می‌کنند ثالثا درخت ضعیف می‌شود. برای جلوگیری از این موارد با استفاده به موقع از محلولهایی از انواع اکسین گلهای ضعیف را وادار به ریزش می‌کنند یا به اصطلاح محل تنک کردن انجام می‌دهند.
تولید بافت پینه‌ای هر وقت درخت به دلایلی از جمله هرس و قلمه‌گیری زخم شود، سلولهای پارانشیمی ناحیه زخم با ایجاد بافت یکنواخت محل زخم را ترمیم می‌کنند این بافت که پینه نام دارد دارای اکسین زیادی دارد. .
جلوگیری از ریزش میوه قبل از برداشت
برای این منظور 4 - 3 هفته قبل از برداشت میوه از ترکیبات مختلف اکسینی به غلظت معینی استفاده می‌شود.کاهش ترک خوردگی میوه گیلاس میوه‌های گیلاس بعد از بارندگی دچار ترک خوردگی میشوند که با مصرف ترکیبی از اکسین با غلظت معین 35 روز قبل از برداشت می‌توان از این پدیده جلوگیری کرد .
ریشه‌دار کردن قلمه‌ها
ریشه‌دار کردن قلمه‌ها به کمک اکسین یکی از کاربردهای مهم این ماده در باغبانی است
جلوگیری از رشد نوکها و پا جوشهاپس از هرس شدید گیاهان ، تعدادی شاخه غیر بارور بنام نوک تولید می‌شود که باید هرس شوند. اگر محل زخم هرس را با کمک اکسین محلول پاشی کنیم از رشد نوکها جلوگیری می‌شود که این ماده برای جلوگیری از رشد پاجوشها (پاگیاه) نیز بکار می‌رود.
رشد طولی شاخهچون جوانه انتهایی شاخه دارای اکسین زیادی است و باعث رشد سریع طولی شاخه می‌شود.
بیوسنتز اکسین
ساخت اکسین عمدتا در بخشهای مریستمی گیاه بخصوص ، جوانه های راسی و برگهای جوان صورت می‌گیرد. در پژوهشهای اولیه در مورد اکسین گفته شده بود که چون اندول استیک اسید از نظر ساختمان شیمیایی شبیه اسید آمینه تریپتوفان است احتمالا از تریپتوفان ساخته می‌شود. بعد از شناسایی عناصر رادیواکتیو و استفاده آنها در تحقیقات زیستی ، این نظر تائید شد.
با بکارگیری کربن رادیواکتیو (کربن 14) مسیر تشکیل اندول استیک اسید (iaa) در بسیاری از گیاهان شناخته شده است که شامل مسیر زیر می‌باشد: اسید آمینه تریپتوفان بوسیله واکنش دآمیناسیون به اندول پیروویک اسید تبدیل می‌شود. سپس این ماده بوسیله واکنش دکربوکسیلاسیون به اندول استالدوئید تبدیل می‌گردد.اندول استالدئید تحت تاثیر واکنش دهیدروزناسیون به اندول استیک اسید تبدیل می‌شود.
نقش اکسین‌ها در گیاه · طویل شدن سلولها و اندام: کلا طول شدن سلولها فقط در حضور اکسین روی میدهد. اکسین در غلظتهای بالا اثر بازدارندگی روی این مرحله از رشد دارد مثلا غلظتی از اکسین که باعث ویل شدن ساقه می‌شود، طویل شدن ریشه را کند می‌سازد
· جلوگیری از ریزش برگ:
اکسین از ریزش برگها جلوگیری می‌کند و ریزش میوه‌های رسیده را به عقب می‌اندازد.
تسریع در رسیدن میوه: اکسین رسیدن کامل میوه‌ها را تسریع می‌کند.
پارتنوکارپی: این اصطلاح به میوه‌های بدون دانه گفته می‌شود که بطور طبیعی در برخی گونه‌ها روی میدهد و در بعضی گونه‌ها هم می‌توان آن را با بکارگیری هورمون اکسین تحریک کرد
اثرات سمی اکسین استفاده از غلظتهای نسبتا زیاد اکسین باعث تغییر شکل برگ ، ساقه ، ریشه ، رنگ پریدگی برگها ، جلوگیری از طویل شدن ساقه و ریشه و جلوگیری از باز شدن گلها می‌شود. از این خاصیت اکسین‌ها در از بین بردن علفهای هرز و دیگر گیاهان مزاحم به عنوان علف کش استفاده می‌شود.
نحوه انتقال اکسین
انتقال اکسین در اندامهای هوایی گیاه از بالا به پایین و در بافتهای پارانشیمی در داخل آوندهای آبکشی انجام می‌گیرد. نحوه انتقال اکسین در ریشه هم از نوک ریشه به سمت بالای ریشه صورت می‌گیرد.
نقش اکسین در باغبانی
تنک کردن
پایداری میوه‌های در حال رشد و گلها و برگها بستگی به تعادل بین اکسین داخل آنها و مقدار اکسین ساقه دارد. هر وقت این تعادل بهم بخورد در محل اتصال دمبرگ با میوه یا دمگل به ساقه یک لایه چوب پنبه‌ای بوجود می‌آید و اندام مربوط از درخت جدا می‌شود و ریزش می‌کند. این امر در میوه کاری اهمیت زیادی دارد. چون درختان میوه زیادی تولید می‌کنند اگر همه آنها روی درخت بماند ولی محصول از نظر کیفی نامرغوب می‌شود ثانیا به علت کمبود مواد غذایی ریزش می‌کنند ثالثا درخت ضعیف می‌شود. برای جلوگیری از این موارد با استفاده به موقع از محلولهایی از انواع اکسین گلهای ضعیف را وادار به ریزش می‌کنند یا به اصطلاح محل تنک کردن انجام می‌دهند.
تولید بافت پینه‌ای
هر وقت درخت به دلایلی از جمله هرس و قلمه‌گیری زخم شود، سلولهای پارانشیمی ناحیه زخم با ایجاد بافت یکنواخت محل زخم را ترمیم می‌کنند این بافت که پینه نام دارد دارای اکسین زیادی دارد.
جلوگیری از ریزش میوه قبل از برداشت
برای این منظور 4 - 3 هفته قبل از برداشت میوه از ترکیبات مختلف اکسینی به غلظت معینی استفاده می‌شودکاهش ترک خوردگی میوه گیلاس میوه‌های گیلاس بعد از بارندگی دچار ترک خوردگی میشوند که با مصرف ترکیبی از اکسین با غلظت معین 35 روز قبل از برداشت می‌توان از این پدیده جلوگیری کرد ریشه‌دار کردن قلمه‌ها ریشه‌دار کردن قلمه‌ها به کمک اکسین یکی از کاربردهای مهم این ماده در باغبانی است جلوگیری از رشد نوکها و پا جوشهاپس از هرس شدید گیاهان ، تعدادی شاخه غیر بارور بنام نوک تولید می‌شود که باید هرس شوند. اگر محل زخم هرس را با کمک اکسین محلول پاشی کنیم از رشد نوکها جلوگیری می‌شود که این ماده برای جلوگیری از رشد پاجوشها (پاگیاه) نیز بکار می‌رود. رشد طولی شاخه چون جوانه انتهایی شاخه دارای اکسین زیادی است و باعث رشد سریع طولی شاخه می‌شود.
کاربرد هورمون جیبرلین در باغبانی
مقدمه
بیماری باکان یا بیماری غشای احمق برنج برای اولین بار توسطژاپنی‌ها کشف شد که ناشی ازآلودگی گیاه برنجبه قارچ جیبریلا فوجیکوریاست که گیاه آفت زده خیلی بلندتر از گیاه سالم بود. بعدها ماده‌ای از عصاره اینقارچ بدست آمد که جیبرلین نامیده می‌شد. تا به حال بیش از 50 نوع جیبرلین شناختهشده است که همگی از نظر شیمیایی به هم نزدیک هستند. جیبرلین‌ها گروه مشخصی ازهورمونهای گیاهی هستند که معروفترین و مهمترین آنها CA3 می‌باشد.
ماهیت شیمیایی جیبرلین ساختمان همه جیبرلین‌ها چهار حلقه است که بهم پیوندشده‌اند و حلقه جیبرلین نامیده می‌شود. ملکول هر جیبرلین از 19 تا 20 کربن و 28-22هیدروژنو از 9-4 اتم اکسیژن ساخته شده است.
مراکز عمده ساخته شدن جیبرلین نواحی عمده ساخته شدن جیبرلین‌ها در گیاهانبرگهای جوان ، میوه‌ها و نوک ریشه می‌باشد.
نحوه انتقال جیبرلین
انتقال این هورمون کاملا آزادانه در آوندهای آبکشی و چوبی صورت می‌گیرد وتبادل بین این دو سیستم‌هادی ممکن است از طریق اشعه آوند چوبی و اشعه آوند آبکشیانجام گیرد.
نقش جیبرلین‌ها در گیاهطویل شدن سلولها پاشیدن جیبرلین روی گیاه باعث افزایش طول ساقه می‌شود. طویل شدن ساقه در درجه اول نتیجه طویل شدن نواحی بین گره‌ها است هر چند تقسیم سلولینیز تا حدودی ممکن است در این امر دخیل باشد.
گلدهی بعضی درختان میوه فقط در روزهای بلند گل می‌دهند و بیشترگونه‌ها هم تحت اثر جیبرلین در روزهای کوتاه وادار به گلدهی میشوند.
پارتنوکاپی
جیبرلین در بسیاری از میوه‌ها ایجاد میوه پارتنوکارپ (میوه بدون دانه) می‌کند.
طویل شدن ریشه جیبرلین در بعضی گونه‌های درختان میوه به طویل شدن ریشهکمک می‌کند.
رشد برگ طول موجهای کوتاهی از نور قرمز در رشد برگ موثر است. جیبرلین می‌تواند در رشد برگ جایگزین نور قرمز شود.
سبز کردن بذوره
بذر برخی از گیاهان بعد از جذب آب برای اینکه سبز شودلازم است که قبلا در مقابل نور قرار گیرد جیبرلین در آن مورد می‌تواند جایگزین نورقرمز قرار بگیرد و باعث سبز شدن بذور گردد.
کاربرد جیبرلین در باغبانی مهمترین کاربرد این هورمون برای افزایش میزان محصول انگور است
·اگر هورمون پاشی قبل از عمل لقاح یعنی 10 روز قبل از ریزش گلبرگها صورت گیردباعث از بین رفتن مادگی و تولید حبه‌های بدون هسته می‌شود. این عمل با ریزش تعدادیاز حبه‌ها همراه است بنابراین درانگور یاقوتیکه خوشه متراکم دارد باعث تنکشدن خوشه (ریزش گلهای خوشه) و بالا رفتن کیفیت محصول می‌شود چون حبه‌های باقی ماندهفضای زیادی برای رشد دارند.
·افزایش محصول انگور زمانی است که هورمون پاشی بعد از انجام عمل لقاح و تشکیلحبه انجام می‌گیرد که باعث درشت شدن حبه‌ها می‌شود.
بزرگی و درشتی میوه
برای تولید میوه‌های درشت‌تر و بهتر و برای جلوگیری ازترک ناشی ازباراندرگیلاساز جیبرلین سه هفته قبل از برداشت روی این محصول هورمون پاشی می‌شود.
کیفیت میوه
برای کیفیت میوه آلوده 5 - 4 هفته قبل از برداشت هورمون پاشیروی این میوه صورت می‌گیرد.
به عقب انداختن رسیدن میوه‌هامیوه‌هایی مثلخرمالوکه اگر پس از رسیدن چیده نشوند به سرعت نرم وفا سد میشوند و یاپرتقالو لیمو زمانی روی درخت می‌رسند که عرضه به بازار زیاد و قیمت پایین است. چنینمیوه‌هایی را اگر موقعی هنوز سبز هستند یعنی حدود یکماه قبل از رسیدن با محولهاییاز جیبرلین محلول پاشی کنند در این صورت مدت نسبتا طولانی میوه سبز روی درخت باقیمی‌ماند. در یکماه قبل از رسیدن با محلولهایی از جیبرلین محلول پاشی دوباره به حلتسبز بر می‌گردند.
دیر برداشت کردن میوه‌هادر موردگیلاسسه هفته قبل از برداشت و برای گلابی چهار هفته قبل از برداشت محلول پاشی می‌کنند.
پا بلند کردن گیاهان پا کوتاه
برای انجام این کار از این هورمون استفادهمی‌شود که با بلند شدن میان گره‌ها این امر ممکن است.
سایر کاربردها·برای وادار کردن گیاهان روز بلند (گیاهانی که در روزهای بلند و طولانی گلدهیمی‌کنند) به گلدهی در شرایط روز کوتاهی (گیاهانی که در روزهای کوتاه گلدهی می‌کنند) از این هورمون استفاده می‌شود.
·برای کاهش اثر ویروس زرد در میوهآلبالو 15-10 روز پس از ریزش گلبرگها استفاده می‌شود.
·برای اصلاح شکل و اندازه میوه سیب در زمان اولین ریزش گلبرگها استفادهمی‌شود.
·برای افزایش تولیدگل رزدرخیار گلخانه‌ایازهورمون حیبرلیناستفاده می‌کنند.
·برای افزایش جوانه زنی بذرهایسیب،گلابی،فندق،گیلاسقبل از جوانه زنی از هورمون جیبرلین استفاده می‌شود.
·جیبرلین در انگور باعث افزایش اندازه حبه‌ها می‌شود و در سیب و گلابی باعث درازشدن اندازه این میوه‌ها می‌شود.
کاربرد هورمون سایتوکیتین در باغبانی