تحقیق مقاله قوچان

مقدمه:

با توجه به انتخاب یک شهر جهت بررسی شبکه آبرسانی برای درس سیستم های انتقال آب، من شهرستان قوچان را که آشنایی بیشتری با آن دارم و محل سکونتم است را انتخاب کردم.البته شایان ذکر است که از زحمات بی شائبه مسئولین خصوصا شهردار شهرستان که به دلائل امنیتی !!! از ارائه نقشه ها خودداری کردند،تقدیر و تشکر شود.

حال ابتدا به معرفی شهرستان قوچان و کلیاتی در مورد آن می پردازیم:   

قوچان

نام یکی از شهرستان های یازده گانه استان نهم . این شهر محدود است از طرف شمال به مرز ایران و شوروی ، از طرف خاور به شهرستان درگز و از باختر به شهرستان مشهد. آب و هوای شهرستان قوچان بواسطه وجود ارتفاعات هزار مسجد و کوه آلاداغ و شاه جهان در تابستان معتدل و در زمستان خیلی سرد است و بواسطه ریزش برفهای زیاد اغلب راه های قراء و قصبات این شهر بسته میشود. روی هم رفته میتوان گفت شش ماه زمستان است و درنتیجه بارندگی های متوالی (برف و باران ) چشمه سارهای متعدد و رودخانه های محلی فراوانی دارد که مورد استفاده اهالی است . قسمتهای کوهستانی عموماً چشمه سار و فقط در مناطق جلگه قنات حفر مینمایند. مناطق مختلفه قوچان عموماً کوهستانی است . فقط جلگه باریکی در اطراف رودخانه اترک تا انتهای بخش شیروان وجود دارد. قسمت عمده قرای بخش حومه و بخش شیروان در این جلگه واقعند. ارتفاعات شمال کوه هزارمسجد دنباله همان رشته ارتفاعات اصلی البرز است که در منطقه قوچان از خاور گیفان تا گردنه اللّه اکبر کشیده شده و در گردنه به کوه اللّه اکبر معروف است و بطرف خاور امتداد پیدا می کند و یک رشته دیگری در جنوب گپی کپکان تا شمال تبادکان امتداد دارد. این کوه در نقاط مختلفه به اسامی مخصوص ، مانند: کورداغ ، قره تپه ، داش بلاغ ، بیوک داغ و غیره نامیده میشود. ارتفاعات جنوبی دنباله همان کوه آلاداغ که بطرف باختر کشیده شده ، دنباله آن به کوه بنیاکوه اتصال پیدا می کند. این کوه ها دارای دره ها و گدارهای متعدد است که راه های آن صعب العبور میباشد. رودخانه اترک که از خاور قوچان بطرف باختر جریان دارد قسمت عمده آبادیهای بخش حومه و بخش شیروان را مشروب میسازد و از باختر دهستان زیارت داخل منطقه بجنورد میشود و رودخانه های محلی دیگری وجود دارد که اسامی آنها قابل ذکر نیست . محصول عمده آن غلات دیمی و آبی ، بنشن ، ارزن و انواع میوه جات مخصوصاً انگور و کشمش بحد وفور است و چون طوایف چادرنشین در مناطق این شهرستان زیاد هستند، محصول دامی یعنی روغن ، پشم و پنیر آن قابل توجه است . پنیر کرد قوچانی در استان نهم معروف است . ساکنین شهرستان از طوایف مختلفه زعفرانلو، پیچرانلو و میلانلو هستند.

پیشینه تاریخی

 سوابق تاریخی قوچان

آنچه از تاریخ کهن ایران نمایان است منطقه فعلی قوچان است که توسط دلیران پارسی متمدن گردیده و به تشکیل امپراتوری (( یوئه چری )) می انجامد ، جزو یکی از دولتهای مقتدر آن زمان بوده که نام دو هزار سال قبل آن (( آساآک )) یا (( آرسکا )) بوده و در طی دورانهای تاریخی مقر تمدن (( خبوشان )) نامیده  می شد که در حال حاضر از آن به نام (( قوچان قدیم )) یاد می شود . این منطقه نیمه کوهستانی با آب و هوای سرد و خشک که دارای زمستانهای طولانی و تابستانهای معتدل می باشد و وجود کوههای سر به فلک کشیده و تپه و وجود استعدادهای بالقوه کشاورزی ، معدنی ، صنایع دستی و … این سرزمین را متمایز کرده است .

بنابراین لازم است به ابعاد مختلف و ویژگیهای شهرستان قوچان نظری بیفکنیم تا جهت شتاساندن این منطقه حداقل گام لازم را برداشته باشیم .

جمعیت و تقسیمات اداری کشوری  قوچان

شهر مرکزی قوچان در 10 کیلومتری قوچان قدیم ( شهر عتیق ) واقع شده و فاصله آن تا مشهد حدود 130 کیلومتر و تا باجگیران ( مرز ایران و ترکمنستان ) 84 کیلومتر است و تا مرز کشور ترکمنستان ( عشق آباد ) 118 کیلومتر می باشد و دارای سه بخش مهم : بخش مرکزی - بخش قاروج - بخش باجگیران است . جمعیت شهر 75424 نفر و روستا 178944 نفر ، بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال 1375 می باشد . در حال حاضر جمعیت کل شهرستان قوچان 236664 نفر ، جمعیت شهری 96403 نفر و جمعیت روستایی 140261 نفر می باشد . وسعت قوچان حدودا 5234 کیلومترمربع می باشد که البته در اینجا منظور فقط بخش مرکزی است که جمعیت آن در سال 1375 برابر 85750 نفر بوده است.

نژاد ، تیره و زبان مردم قوچان

نژاد مردم قوچان مرتبط به همان آریائیها می باشد که قبل از اسلام به این منطقه مهاجرت کرده بودند و در ابتدا به زبان فارسی و سپس فارسی دری صحبت می کردند ، البته بعدا این اقوام در اثر حوادث تاریخی و حملات ترکها و مغولان از آن اصالت اولیه به در آمده و نتیجتا زبان مردم نیز متنوع گردید .

مهاجرت اکراد در اوایل قرن یازدهم هجری عامل دیگری در تنوع زبان و تیره بوده ، قابل ذکر است که مردم قوچان اصالت و بویژه زبان خود را حفظ کرده اند بعنوان مثال مرکز شهر و شهر عتیق ( شهر کهنه ) و روستاهای سه گنبد و داغیان و گزل آباد ، مایوان و استاد و … هم اکنون به زبان فارسی تکلم می کنند که خود بیانگر قدر زبان فارسی در این منطقه است .

گذشته از آن ترکهای مهاجر به این منطقه نیز زبان و نژاد خاص خود را دارند و از همه مهمتر وحدت این اقوام و یکپارچگی آنها در ایجاد فضایی امن و سالم در کنار تنوع زبان و نژاد و فرهنگ است و به قول رئیس جمهور محبوب : (( قوچان کلکسیون و تابلو زیبا از تنوع و تکثر فرهنگها در عین وحدت و یکپارچگی مدیون همان اصل اسلامیت و ایرانی بودن است که همه قومیتها و تنوع زبانها و نژادها را بهم پیوند داده است . ))

قابلیتها و استعدادهای کشاورزی و جغرافیایی قوچان

شهرستان قوچان بواسطه وجود ارتفاعات و دره های متعدد و چشمه های فراوان از پوشش گیاهی متنوعی برخوردار است و در هر حوضه گیاهان خاصی وجود دارد ، شقایق و لاله وحشی از گلهای فراوان کوهستانها و جلکه های قوچان است . گیاهانی با نامهای محلی مانند : چریش ، زیانی گزی و کنگر محلی در کوهستانهای قوچان فراوان و مورد استفاده است .

در کوه های شمالی قوچان خصوصا در منطقه حفاظت شده ، قوچ ، میش و بز کوهی یافت می شود. شهرستان قوچان بواسطه وجود ارتفاعات کوههای هزار مسجد ، آلاداغ ، شاه جهان در تابستان معتدل و در زمستان بسیار سرد است .

دره های کوههای این ناحیه پوشیده از نباتات مختلف بوده و برای دامداران محلی مطلوب است .

بسیار مشهور بوده بطوریکه قوچان را خمیرخانه یا انبار گندم خراسان لقب داده بودند . در قوچان غلات بطور عمده  گندم ، جو ، ذرت ، عدس و گیاهانی از قبیل منداب ، کنجد و گرچک بخوبی بعمل می آید . قوچان دارای تاکستانهای بسیار است و باغاتی از غبیل زردآلو ،گوجه، شفتالو ، سیب و به در جای جای این شهر به وفور به چشم می خورد .

در این حوزه به منظور حفاظت باغات از سرمای زمستان معمولا تاکها را در پایان پاییز به زیر خاک می خوابانند و در اوایل بهار بمحض جوانه زدن از خاک خارج می نمایند و همانگونه که در نشریه عمرانی منطقه خراسان آمده است قوچان از نظر کشاورزی و حاصلخیزی و همچنین از لحاظ محصول غله در بین شهرهای شمال خراسان از همه معروفتر می باشد . وسعت کل زمینهای قابل کشت 266785 هکتار و وسعت کشت آبیش 157558 هکتار است . سطح کل مراتع 256615 جمعیت شاغل در بخش کشاورزی به کل جمعیت 41/5 درصد و نسبت سطح زیر کشت به مساحت کاربری اراضی 25 درصد دارای 45 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق ، 140 رشته قنات دایر و 116 چشمه سار و 23 رود فصلی و دائمی است . 95 درصد خاک از نوع شیرین و 5 درصد خاک شور است . پوشش طبیعی این ناحیه حدود 280/000 هکتار است که شامل 20 درصد مرتع و 3 درصد جنگل و درختهای ارس و 62 درصد زمینهای زراعتی است گندمهایی که در منطقه قوچان بعمل می آید عبارتند از انواع ارقام فرانسوی - الموت - بزستایا - کرج یک - روشن -  سبلان - سرداری که بیشتر در مناطق کوهپایه کشت می شود .