| ردیف |
توصیه فنی با شرح عملیات |
زمان |
توضیحات |
| 1 |
انتخاب زمین |
فصل زراعی قبل |
اراضی که خاک حاصلخیز، ورودی آب مستقل و سیستم زهکشی دارند برای این امر مناسب می باشد.استفاده از کود دامی پوسیده به مقدار 20 تن در هکتار و نیز کشت محصولات خانواده بقولات در تناوب با برنج باعث افزایش حاصلخیزی خواهد شد. |
| 2 |
تناوب مناسب کشت |
فصل زراعی قبل از برنج (فصل کشت دوم) |
مناسب ترین تناوب قبل از برنج، کشت شبدر برسیم می باشد زیرا امکان کشت برنج را در زمان مناسب فراهم می نماید. همچنین باعث افزایش حاصلخیزی خاک می شود. |
| 3 |
شخم اول |
اسفند و فروردین |
برای خزانه در اسفند و برای زمین اصلی اواسط فروردین با گاو آهن برگردان با عمق 15 تا 20 سانتی متر انجام شود. |
| 4 |
تهیه بذر |
بهمن و اسفند |
بذور برنج را می توان به صورت گواهی شده از مراکز خدمات جهاد کشاورزی تهیه نمود. البته بعضی از کشاورزان با آشنایی از روش تهیه بذر هر ساله خودشان قسمتی از مزرعه را برای تهیه بذر انتخاب می نمایند. |
| 5 |
انتخاب رقم |
اسفند |
با توجه به تولید اقتصادی، دوره رشد، کیفیت تحمل به آفات و بیماریها و سایر شرایط و نیز با مشورت کارشناسان یکی از ارقام اصلاح شده یا محلی انتخاب می شود. توجه به اینکه تحمل ارقام به آفات و بیماریها در جهت کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی بسیار مهم می باشد. بنابراین بهتر است کشاورزبا مشورت با کارشناسان محققان نسبت به انتخاب رقم اقدام نماید. |
| 6 |
محل خزانه |
اسفند |
محل خزانه براساس حاصلخیز بودن مزرعه، دسترسی به آب، زهکشی مناسب، تابش خورشید، عدم آلودگی شدید به آفات و علفهای هرز و سایر شرایط مورد نیاز باید انتخاب شود. |
| 7 |
شخم دوم و آب تخت کردن |
اواخر اسفند و اوایل فروردین |
حداقل بیست روز قبل از زمان بذرپاشی در خزانه می بایست اقدام به آبیاری و شخم دوم و سوم مزرعه نمود تا بقایای شبدر مشکلی ایجاد نکند و نیز خاک برای سبز کردن بذر آماده شود. |
| 8 |
میزان بذر |
اسفند |
مقدار 40 تا 50 کیلوگرم بذر برای یک هکتار کفایت می نماید. البته در صورت تهیه بذر مناسب در خزانه |
| 9 |
سبک و سنگین کردن بذر |
فروردین |
با استفاده از محلول آب و نمک (15%) که با معیار شناور بودن تخم مرغ تازه مشخص می شود اقدام به سبک و سنگین کردن بذور نموده بذور پوک و نارس جدا شوند.به منظور جداسازی نمک از سطح شلتوک لازم است چند بار با آب معمولی شستشو داده شود. |
| 10 |
ضدعفونی بذر و جوانه زنی |
قبل از بذرپاشی |
خیساندن بذر در آب ولرم و تمیز به مدت 24ساعت ، سپس بذر را به مدت 24 ساعت در محلول سمی قارچکش های توصیه شده حفظ نباتات مانند تیوفانات متیل تیرام (پودر وتابل 80% به میزان 5/4 گرم سم برای یک کیلو گرم بذر در 5/1 لیتر آب حل گردد) کاربوکسین تیرام (75% پودر وتابل با محلول دو در هزار)، سلست (مایع قابل حل 5/2% به میزان دو در هزار) و تریفمین (امولسیون 15% به میزان 3/3 واحددر هزار) خیسانده و سپس برای جوانه زدن در گرمخانه نگهداری شود (در صورت تهیه بذر از مزارع سالم و فاقد آلودگی با نظر کارشناس فنی، نیازی به ضد عفونی نمی باشد). |
| 11 |
نگهداری در گرمخانه جهت جوانه دارکردن بذر |
فروردین |
بهتر است در گلخانه در درجه حرارت 30-25 درجه یا در جای گرم (با پوشش گونی در زیر و اطراف بذر) نگهداری نمود. بطوریکه ارتفاع بذر از 30 سانتی متر تجاوز نکند. |
| 12 |
هم زدن و آبدهی بذر |
فروردین |
هر دوازده ساعت جهت تأمین رطوبت و هوادهی باید هم زده و آب با دمای 40-30 درجه (ولرم) آب پاش نمود. |
| 13 |
اندازه مناسب جوانه برای بذرپاشی |
فروردین |
بذور جوانه زده باید یکنواخت باشد اندازه ریشچه و ساقچه حدود نیم گرم مناسب است. |
| 14 |
تراکم بذرپاشی در خزانه |
فروردین |
حدود 100 گرم بذر در متر مربع مناسب است البته براساس نوع رقم کمی تفاوت دارد که با نظر کارشناس یا محقق اقدام شود. |
| 15 |
مساحت خزانه |
|
به ازای هر هکتار کشت برنج (250 تا 300 متر مربع خزانه مورد نیاز) خواهد بود و به صورت جوی پشته (ایستگاهی) توصیه می شود. |
| 16 |
ابعاد خزانه |
|
طول پشته 15 متر،عرض پشته ها 5/1-20/1 متر و عرض جوی ها 80-70 سانتی متر می باشد. پشته ها طوری ایجاد شود که مسطح و بدون چاله باشد. |
| 17 |
پوشش خزانه |
فروردین |
پس از بذرپاشی روی خزانه را کمان چوبی یا میله گرد آهنی نصب نموده و روی آن را با نایلونهای مناسب کاملاً می پوشانند. |
| 18 |
آبیاری خزانه |
فروردین اردیبهشت |
در چند روز اول بذرپاشی نباید روی بستر آب باشد. معمولاً رطوبت گل برای جوانه زنی کافی می باشد. در صورت نیاز در صبحها به کرتها آب رسانده و بلافاصله زهکشی شود تا روی بستر آب قرار نگیرد. پس از دوتا سه برگه شدن و همزمان با هوادهی گیاهچه ها باید پای بوته ها آب وجود داشته باشد. لازم است تا از ماندابی شدن بستر خزانه جلوگیری شود. |
| 19 |
هوادهی خزانه |
فروردین اردیبهشت |
در مرحله 3 برگی لازم است مرحله به مرحله بویژه در روزهای گرم نسبت به هوادهی و مطابقت دادن گیاهچه به شرایط آب و هوایی طبیعی اقدام نمود. |
| 20 |
شرایط گیاهچه های تولید شده |
نیمه اول اردیبهشت |
گیاهچه های پرورش یافته نه تنها از لحاظ یکنواختی و سرسبزی می بایست مورد توجه قرار گیرند بلکه از لحاظ ارتفاع نشا و طول ریشه و نیز ریشه دوانی مطلوب بوده و به رنگ سفید و فعال باشند. همچنین گیاهچه برنج می بایست دارای قطر ساقه مناسب باشد (ضعیف و لاغر نباشد). |
| 21 |
زمان انتقال نشا |
اردیبهشت |
نشایی با سن 30-25 روز و با ارتفاع حدود 25 سانتی متر و 5-4 برگه برای انتقال مناسب می باشد. |
| 22 |
مصرف کود در خزانه (خزانه معمولی) |
فروردین و اردیبهشت |
مصرف 2تا 5/2 کیلوگرم از کودهای اوره و سوپرفسفات تریپل و یک تا 5/1 کیلوگرم سولفات پتاسیم در 100 متر مربع خزانه. تمامی کودهای سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم به همراه 5/1 کیلوگرم کود اوره باید قبل از آخرین مرحله آماده کردن خزانه به زمین داده شده و با خاک مخلوط شوند. باقیمانده کود اوره در یک تا دو نوبت به صورت سرک مصرف شود با این یاد آوری که آخرین نوبت مصرف سرک حداقل باید یک هفته قبل از انتقال نشا باشد. |