تاریخچه
دبیرستانهای مردمی و انجمنهای آموزش بزرگسالان در زمره قدیمیترین مراکز سازمان یافته ارائه کننده دورههای آموزش بزرگسالان درکشور سوئد محسوب میگردند. با اعمال تغییرات ساختاری درحوزه آموزش سوئد طی قرن 19، روند توسعه آمورش بزگسالان تسهیل یافت. افتتاح نخستین مراکز آموزش متوسطه مردمی ویژه آموزش بزرگسالان در سال 1868 خود مبین این مطلب است. گفتنی است که سایر مراکز آموزش متوسطه مردمی کشور سوئد در آغاز قرن20 پدیدار شدند. انجمنهای آموزش بزرگسالان در کشور سوئد به واسطه توسعه جنشهای مردمی تشکیل گردید.ازجمله توسعه جنشهای مردمی نظیر جنبشهای مذهبی و جنبشهای سیاسی میتوان به نیاز اعضای جنبش به برخورداری از اطلاعات و بالابردن سطح آگاهی افراد از نیروی بالقوه خود اشاره نمود. گفتنی است که جامعه علمی این نیازها را تامین نموده، جنبشهای مردمی نظارت بر حوزه آموزش را به دست گرفته و نخستین گروههای آموزش بزرگسالان کشور طی سال 1902 شکل گرفت. علیرغم ارائه دورههای معمول آموزش بزرگسالان در مدارس ایالتی، طرح توسعه مدارس ویژه آموزش بزرگسالان کشور سوئد طی دهههای 60 -1950به اجرا در آمد. مدارس شبانه ابالتی ویژه بزرگسالان نیز در آوریل سال 1938 تاُسیس گردید. طی دهه 1950نیز افراد بزرگسال کشور سوئد از امکان حضور در دورههای آموزش تکمیلی برخوردار گردیدند.
لازم به ذکر است که مدارس شبانه ابالتی ویژه بزرگسالان ، ابتدا توسط انجمنهای آموزش بزرگسالان اداره میگردید، تا اینکه درسال 1963 مدارس مذکور از امتیازات ایالتی برخوردار گردید.
در این اثنا و با گذر از دوره گذار، توسعه کلیه مدارس شبانه ابالتی ویژه بزرگسالان تحت نظارت شهرداریهای کشور در آمد.علاوه بر این دورههای آموزش فنی و حرفهای بزرگسالان به صورت دورههای آموزشی پاره وقت و توسط مدارس فنی و حرفهای ارائه گردید. در سال 1967 اقداماتی در خصوص اعمال اصلاحات تدریجی در حوزه آموزش بزرگسالان سوئدی به عمل آمد که از آن جمله میتوان به پذیرش دانشجویان در دورهها ی آموزش ایالتی، ملی و شهری (منطقهای) اشاره نمود. در نتیجه اعمال چنین اصلاحاتی، مدارس شبانه متوسطه و تکمیلی ایالتی ازفعالیت بازمانده و از سال 1968 تحت نظارت شهرداریهای کشور فعالیت مینمایند. در سال 1997 گذراندن دوره های آموزش پایه برای افراد بزرگسال کشور الزامی گردیده و با آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداریهای کشور ادغام گردید. لازم به ذکر است که دورههای آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداریهای کشور بخشی از سیستم آموزش ایالتی کشور سوئد محسوب میگردد. ازسال 1986 مسئولیت برگزاری و نظارت بر دورههای آموزش زبان سوئدی ویژه مهاجرین به شهرداریها ی مناطق مختلف کشور تفویض گردیده است.
چارچوبهای قانونی
طبق قانون مصوب 1975ویژه آموزش بزرگسالان کلیه شهروندان شاغل سوئدی از حق مرخصی بدون حقوق، جهت حضور در دورههای آموزشی برخوردارمیباشند. لازم به ذکر است که محدودیت قانون مذکور مشروط بر این است که افراد شاغل بزرگسال سوئدی به همکاری با یک کارفرما طی12-6 ماه گذشته مبادرت نموده باشند.کلیه افراد شاغل سوئدی هم چنین بدون احتساب موقیت شغلی از حق حضور دردورههای آموزشی که توسط اتحادیههای تجاری ترتیب داده شده است، بر خوردارمیباشند.
علاوه بر این نه کارفرما و نه اتحادیههای تجاری از حق اولویت بندی برخوردار نبوده و به عبارت دیگر هیچ گونه محدودیتی بر حضور شاغلین در دورههای آموزشی بزرگسالان وجود ندارد. دورههای آموزش بزرگسالان در سطح ایالتی و منطقهای کشور سوئد رایگان است. علاوه بر این کمک هزینههای بلاعوض تحصیلی و وامهای آموزشی نیز به داوطلبین اعطا میگردد. گفتنی است که از اول جولای 2001 کلیه دانشجویان دورههای آموزش بزرگسالان درکلیه مقاطع آموزشی تحت پوشش چنین کمک هزینهها و وامهای آموزشی قرارگرفته اند. سیستم کمک هزینه تحصیلی دوره آموزش بزرگسالان به صورت کمک هزینههای بلاعوض 5/34درصد و 82درصدی به دانشحویان ارائه میگردد. کمک هزینههای بلاعوض تحصیلی (UBS) نوع دیگری از کمک هزینههای تحصیلی است که به اشخاص غیر شاغل بین ردههای سنی 55-25 سال اعطا میگردد.
موسسات آموزش بزرگسالان
نظام آموزش بزرگسالان کشور سوئد از دورههای آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداریها (komvux)، آموزش تکمیلی متوسطه، آموزش استثنایی ویژه بزرگسالان (sarvux) و آموزش زبان سوئدی به مهاجرین و افراد غیر بومی (sfi) متشکل میگردد.لازم به ذکر است که مسئولیت برگزاری، نظارت و تامین بودجه کلیه دورههای آموزش ویژه افراد بزرگسال بر عهده شهرداریهای مناطق مختلف کشور میباشد. دورههای آموزش تکمیلی شغلی بزرگسالان نیز در اشکال مختلف آموزش شغلی پیشرفته (ky) و آموزش بازار کار به افراد بزرگسال سوئدی ارائه میگردد. دورههای آموزش پیشرفته شغلی بزرگسالان درکشور سوئد توسط دانشگاههاو دانشکدههای ایالتی، شهرداریها، شوراهای استانی و سازماندهندگان آموزش فردی برگزار میگردد. در سال 1997 طرح آموزش اولیه بزرگسالان با عنوان (kunskaplyfter) در جهت اجرای بهینه طرح مذکور اتخاذ گردیده و طی دوره آموزشی 5 ساله تا سال 2002 توسط آژانس ملی آموزش به اجراء در آمد. طی طرح مذکور تعداد 47000 مرکز آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداریها و تعداد 7000 مرکز آموزش آزاد بزرگسالان آغاز به فعالیت نمود.