تحقیق مقاله صفات و ویژگی های دوست خوب دراسلام

اسلام محبوب را خود تعیین مى‏کند

اسلام مشکل اساسى عشق و محبت را بدین وسیله حل مى‏کند که محبوب‏و معشوق را خود تعیین مى‏نماید و این نیرو و غریزه را به مهاردرمى‏آورد و نمى‏گذارد دنبال هر چیزى برود و هرکه را خواست،دوست‏بدارد. اسلام خود، اشخاص دوست داشتنى را معرفى مى‏کند ولیست آنها را در اختیار پیروانش قرار مى‏دهد، لذا کسى که پیرواسلام است، حب و بغض او مهار شده است و نمى‏تواند هر کس را دوست‏بدارد و به هر چیزى عشق بورزد، بلکه باید منحصرا حب و بغضش‏براى خدا باشد.

این موضوع در اسلام به قدرى با اهمیت تلقى شده است که از آن به‏عنوان محکمترین دستگیره ایمان یاد شده است. روزى رسول اکرم(ص)به یاران خود فرمود: «اى عرى الایمان اوثق؟ کدام یک ازدستگیره‏هاى ایمان محکمتر است؟ عرض کردند: خدا و رسولش بهترمى‏دانند.

بعضى از آنها گفتند نماز و بعضى زکات و بعضى روزه و بعضى حج وعمره و بعضى جهاد. حضرت فرمود: آنچه را که گفتید همه آنها مهم‏و داراى فضیلت است، ولى آنها محکمترین دستگیره ایمان نیستند،بلکه محکمترین دستگیره ایمان عبارت است از دوست داشتن براى‏خدا و دشمن داشتن براى خدا. دوستى با دوستان خدا و دشمنى بادشمنان خدا (۱) .

در قرآن مجید این نوع افراد به نام «حزب‏الله‏» معرفى شده‏اندو در سوره مجادله مى‏خوانیم: (لا تجد قوما یومنون بالله و الیوم‏الاخر یوادون من حاد الله و رسوله و لو کانوا آباءهم اوابناءهم او اخوانهم او عشیرتهم اولئک کتب فى قلوبهم الایمان وایدهم بروح منه و یدخلهم جنات تجرى من تحتها الانهار خالدین‏فیها رضى الله عنهم و رضوا عنه اولئک حزب الله الا ان حزب الله‏هم المفلحون) (۲) . «هیچ قومى را که ایمان به خدا و روزرستاخیز دارند، نمى‏یابى که با دشمنان خدا و رسولش دوستى کندهرچند پدران یا فرزندان یا برادران یا خویشاوندانشان باشند،آنان کسانى هستند که خدا ایمان را بر صفحه دلهایشان نوشته وبا روحى از ناحیه خودش، آنها را تقویت فرموده و آنها را درباغهایى از بهشت وارد مى‏کند که نهرها از زیر (درختانش) جارى‏است. جاودانه در آن مى‏مانند، خدا از آنها خشنود است و آنان‏نیز از خدا خشنودند، آنها «حزب‏الله‏»اند بدانید «حزب‏الله‏»پیروزان و رستگارانند». امام صادق(ع) مى‏فرماید:

«من احب لله و ابغض لله و اعطى لله فهو ممن کمل ایمانه‏» (۳) .

«هر که براى خدا دوست دارد و براى خدا دشمن دارد و براى خداعطا کند، از کسانى است که ایمانش کامل است‏».

رسول خدا(ص) فرمود:

«ود المومن للمومن فى الله من اعظم شعب الایمان الا ومن احب فى الله و ابغض فى الله و اعطى فى الله و منع فى الله‏فهو من اصفیاء الله‏» (۴) .

«دوستى مومن با مومن براى خدا از بزرگترین شعبه‏هاى ایمان است‏آگاه باشید هر که براى خدا دوست داشته باشد و براى خدا دشمن‏داشته باشد و در راه خدا عطا و منع کند، او از جمله برگزیدگان‏خداست‏».

از امام صادق(ع) روایت‏شده است که فرمود:

«ان المتحابین فى الله یوم القیامه على منابر من نور قد اضاءنور وجوههم و نور اجسادهم و نور منابرهم کل شى حتى یعرفوا به‏فیقال هولاء المتحابین فى الله‏» (۵) .

«کسانى که براى خدا با یکدیگر دوستى مى‏کنند، روز قیامت‏برمنبرهاى نور مى‏باشند، نور چهره و نور بدن و نور منبرهایشان‏همه چیز را روشن کند، تا آنجا که به آن معرفى شوند و گفته شوداینان کسانى هستند که یکدیگر را براى خدا دوست داشتند».

امام سجاد(ع) مى‏فرماید:

«چون خدا خلق اولین و آخرین را جمع نماید، منادى ندا کند که‏کجایند کسانى که یکدیگر را از براى خدا دوست داشتند؟ گروهى ازمردم برخیزند به آنها گفته شود بدون حساب وارد بهشت‏شوید.

فرشتگان به آنها برخورند و گویند: به کجا مى‏روید؟ گویند: به‏بهشت. گویند شما چه صنفى از مردم هستید؟ گویند: ما دوستى‏کنان‏براى خدائیم، گویند اعمال شما چه بود؟ گویند: براى خدا دوستى‏مى‏کردیم و براى خدا دشمنى مى‏ورزیدیم. گویند: چه خوبست پاداش‏اهل عمل را» (۶) .

انسان هر که را دوست‏بدارد با آن محشور مى‏شود و چون محبت‏انسان را سرانجام با محبوب خود همشکل و همرنگ مى‏سازد و همچون‏دستگاه خودکارى، خود به خود اوصاف محبوب را به محب انتقال‏مى‏دهد لذا انسان مى‏تواند خصیت‏خود را با حب و بغضى که به‏دیگران دارد، بیازماید هرگاه افراد پاک و صالح را دوست‏بداردخود مرد پاک و شایسته‏اى است و اگر افراد آلوده و ناپاک رادوست‏بدارد، پیداست که او نیز از سنخ همان است.

چنانکه امام باقر(ع) مى‏فرماید:

«اذا اردت ان تعلم ان فیک خیرا فانظر الى قلبک فان کان یحب‏اهل طاعه الله و یبغض اهل معصیته ففیک خیر والله یحبک والمرءمع من احب‏» (۷) .

«اگر خواستى بدانى که در تو خیرى هست‏یا نه؟ به دلت مراجعه‏کن، هرگاه دیدى اهل طاعت‏خدا را دوست و اهل معصیت‏خدا را دشمن‏مى‏دارى بدانکه در تو خیرى هست و خدا هم تو را دوست دارد و اگراهل طاعت‏خدا را دشمن و اهل معصیت‏خدا را دوست مى‏دارى، در توخیرى نیست و خدا تو را دشمن دارد و هرکسى همراه دوست‏خودمى‏باشد».

در منابع اسلامى باب وسیعى هست در این زمینه که انسان هرچه راکه دوست داشته باشد و به آن مهر بورزد با او محشور مى‏شود، حتى‏در احادیث وارد شده است که: «من احب حجرا حشره الله‏معه‏» (۸) .«هرکس هرچه را دوست داشته باشد، اگرچه سنگى باشد باآن سنگ محشور مى‏گردد».

علت این که انسان همواره با آن چیزهائى محشور مى‏شود که به‏آنها عشق مى‏ورزد، و علاقمند است، این است که عشق و علاقه نسبت‏به یک چیز، آن را در مرحله غایت و هدف انسان قرار مى‏دهد، آن‏غایت هرچند انحرافى هم باشد، سبب مى‏شود که روح و واقعیت انسان‏مبدل به آن بشود.

گر در طلب گوهر کائى، کانى ور در پى جستجوى جانى، جانى من فاش کنم حقیقت مطلب را هر چیز که در جستن آنى، آنى

طبیعى است که محبت و ارادت به پاکان و کملین در تمام ارکان‏هستى محب اثر مى‏گذارد به‏طورى که عاشق کپیه‏اى از روشهاى محبوب‏خود مى‏باشد. در تاریخ اسلام براى این موضوع، نمونه‏هاى برجسته‏و بى‏سابقه‏اى مى‏بینیم. «ثوبان‏» غلام رسول اکرم(ص) یکى از این‏افراد است. ثوبان روزى به رسول خدا(ص) عرض کرد: اى رسول خداپدر و مادرم فداى تو باد. قیامت کى برپا مى‏شود؟ پیامبر فرمود:

براى آن روز چه آماده کرده‏اى وقتى از تو سئوال کنند؟ گفت: یارسول‏الله عمل زیادى انجام نداده‏ام و لیکن دوست دارم خدا ورسول او را، حضرت فرمود: دوستى تو با رسول خدا به چه درجه‏اى‏رسیده است؟ عرض کرد به آن خدائى که تو را به نبوت، به حق‏مبعوث کرده است. محبت‏شما در قلب من به اندازه‏اى است که اگرمرا با شمشیر قطعه قطعه کنند و با منشار خورده نمایند و باقیچى ریزریز کنند و به آتش بسوازنند و زیر سنگ آسیا نرم کنند،براى من بهتر و آسانتر است از این که در دل خود نسبت‏به شمایا یکى از اهل‏بیت(علیهم السلام و یاران شما، کینه‏اى بیابم ومحبوب ترین خلق خدا بعد از شما نزد من کسى است که دوست‏ترین خلق‏نسبت‏به شما باشد و منفورترین و دشمن‏ترین افراد نزد من کسى‏است که شما را دشمن بدارد یا یکى از یاران تو را. این است‏میزان دوستى من نسبت‏به شما. پس اگر این از من قبول شود،البته رستگار خواهم بود و اگر خداوند عملى غیر از این بخواهداز خود سراغ ندارم که تا به آن اعتماد داشته باشم شما ویارانتان را دوست مى‏دارم اگرچه طاقت انجام عمل آنها را ندارم.

رسول خدا(ص) فرمود: بشارت و مژده بر تو، همانا هر فردى‏روز قیامت‏با کسى خواهد بود که او را دوست مى‏داشته است. اى‏ثوبان اگر مابین زمین و عرش پر از گناهان تو باشد با این‏دوستى از تو زایل مى‏گردد و سریعتر از زایل شدن سایه تاریکى ازسنگ صاف که خورشید بر آن بتابد و زایل شدن نور از آن سنگ وقتى‏که خورشید از آن غائب گردد (۹) .

البته ثوبان رسول خدا را شدیدا دوست مى‏داشت و ارادت به اوجانش را فرا گرفته و دگرگونش ساخته بود و آتش محبت در درونش‏برافروخته بود. روزى پیامبر اکرم(ص) با او ملاقات کرد و دیدرنگ چهره‏اش دگرگون شده و بسیار لاغر و ضعیف گشته است. پرسید:

ثوبان چهره‏ات چرا تغییر یافته و چرا این چنین ضعیف شده‏اى؟ عرض‏کرد: اى رسول خدا هیچ درد و ناراحتى ندارم جز این که هرگاه به‏یاد تو مى‏افتم طوفانى سخت در روحم پدید مى‏آید و امواج خروشانى‏را در درونم احساس مى‏کنم و تاب و توانم از دستم مى‏رود تا آن‏که اخیرا فکر تازه‏اى برایم پیدا شده که آن مرا بیشتر ناراحت‏کرده است. من فکر مى‏کنم بالاخره در آخرت از تو جدا خواهم شد واز فراق و دورى تو چه خواهم کرد؟ زیرا اگر بر فرض به بهشت هم‏بروم مقام من به مراتب پائین‏تر و پست‏تر از مقام تو است و اگربه بهشت نروم که خود معلوم است، هرگز تو را نخواهم دید، این‏فکر و خیالى است که مرا به شدت رنج مى‏دهد. همین بود که آیه‏شریفه نازل شد:

(و من یطع الله و الرسول فاولئک مع الذین انعم الله علیهم من‏النبیین و الصدقین و الشهدا و الصالحین و حسن اولئک‏رفیقا) (۱۰) .

«هرکه از خدا و رسولش اطاعت کند او با آنان که به ایشان نعمت‏دادیم و گرامى داشتیم، از پیامبران و راستگویان و شهیدان ونیکوکاران، محشور خواهد شد و اینان رفیقان خوبى هستند».