دریاچه ارومیه بزرگترین سطح آبی کشور بوده که مابین دو استان آذربایجان غربی و شرقی قرار دارد . میانگین طول ان بطور تقریب 140 کیلومتر و پهنای ان بین 16 الی 63 کیلومتر متغیر است . وسعت دریاچه بر اساس عکس های ماهوارهای در سال 1990 معادل 5263 کیلومتر مربع بر اورد شده است ، اما مساحت متوسط دریاچه را در حدود 5500 کیلومتر مربع تخمین زده اند . عمق متوسط این دریاچه 4/5 متر و حداکثر عمق 13 متر در شمال دریاچه و حجم تقریبی آن 31 میلیارد متر مکعب می باشد .
دریاچه ارومیه از دو محیط آبی و خشکی تشکیل شده است :
1- محیط آبی
2- محیط خشکی
اهمیت و ارزش پارک ملی :
- ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های حیات وحش
- ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های پوشش گیاهی در سطح جزایر
- ایجاد تعادل طبیعی در منطقه آذربایجان
- ارزش توریستی ، تفریحی و اجتماعی
- داشتن عناوینی بمانند : پارک ملی ، اندو ختگاه زیست سپهر و تالاب بین المللی
- ارزش طبی ( لجن درمانی )
- ذخیره گاه زیست سپهر
- تالاب بین المللی ( ثبت شده در کنوانسیون رامسر )
جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه
پارک ملی دریاچه ارومیه شامل 102 جزیره بزرگ و کوچک می باشد که مهمترین آنها عبارتند از :
جزیره کبودان ( قویون داغی ) با 3125 هکتار مساحت
جزیره اشک با 1250 هکتار مساحت
جزیره اسپیر با 1250 هکتار مساحت
جزیره آرزو با 800 هکتار مساحت
جزایر نهگانه ( محل تخمگذاری پرندگان)
مشخصات حوزه آبریز دریاچه ارومیه
وسعت حوزه : 51876 کیلومتر مربع
عمده ترین اجزای تشکیل دهنده
تپه ها 21 0/0
نواحی کوهستانی 38 0/0
فلاتها و تراسهای فوقانی 2/11 0/0
منابع آب دریاچه ارومیه
21 رودخانه دائمی و 7 رود خانه فصلی و 39 مسیل
چشمه های داخل دریاچه
بارشهای مستقیم باران و برف
ویژگیهای زیستی دریاچه ارومیه
1- حوضه دریاچه ارومیه جزو تقسیم بندی های مرکز تنوع گیاهان WWF و IUCN قرار دارد .
2- در حوضه اکولوژیکی دریاچه ارومیه 546 گونه گیاهی به ثبت رسیده است .
جوامع گیاهی اصلی عبارتند از :
گیاهان شور پسند ( Halophytic )
گیاهان شن پسند ( pseammaphytic )
گیاهان خشکی زی ( Xerophytic )
گیاهان آب پسند ( Hydrophtic )
3- دریاچه ارومیه شامل انبوه فراوانی از جلبک های سبز – آبی می باشد .
تولید بالای این جلبکها اساس زنجیره غذایی را ایجاد مینماید .
4- در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه ،27 گونه پستاندار ، 212 گونه پرنده ، 41 گونه خزنده ، 7 گونه دوزیست و 26 گونه ماهی وجود دارد .
5- دریاچه ارومیه زیستگاه زمستان گذرانی گروههای بزرگی از مرغان آبزی ( بویژه اردکها و مرغان دراز پا Waders ) می باشد . علاوه بر این بزرگترین کلنیهای تولید مثلی فلامینگو در ایران و همچنین پلیکان سفید را پذیرا می شود .
6- دو نوع از پستانداران در معرض نابودی به جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه معرفی و در آنجا جمعیت آنها افزایش یافت . این دو نوع پستاندار گوزن زرد ایرانی Dama mesopotamica و قوچ و میش ارمنی Ovis orientalis gimelini می باشد .