تحقیق مقاله تبیین مولفه های مدل مدیریت بهره وری سبز در سازمان های خدماتی ایران (مورد مرکز بهداشت کرج)

تبیین مولفه های مدل مدیریت بهره وری سبز در سازمانهای خدماتی

ایران (مورد مرکز بهداشت کرج)

مقدمه:

آنچه در این قسمت به آن اشاره خواهم کرد، بررسی تحلیلی نقش مدیریت بهره وری سبز در مرکز بهداشت کرج می باشد. بررسی موضوع مذکور در راستای طرح دولت سبز و تدوین طرح اجرایی مدیریت سبز در وزارت متبوع به عنوان یکی از مهمترین وزارتخانه های کشوری که نقش اصلی در خدمت رسانی به شهروندان ایران را ایفا می کند و از طرف دیگر، نوع خدمت آن مرتبط با مسایل توسعه پایدار و مسایل زیست محیطی است، تلقی می شود.

لذا به نظر میرسد تدوین اصول مدیریت و بهره وری سبز در وزارت متبوع با توجه به مد نظر قرار دادن:

بهره وری و اصول اساسی آن (در قالب بهبود)

مسایل زیست محیطی

می تواند منجر به ارتقای سازمانها در این امور شود. جهت طرح ریزی ساختار اجرایی و نحوه اجرای مدیریت و بهره وری سبز در وزارت متبوع مراحل زیر انجام شده است:

1- استخراج مولفه ها و موضوعات اساسی و مورد بحث و کاربردی مدیریت و بهره وری سبز با توجه به متون علمی پژوهش .

2- بررسی وضعیت برنامه های مرکز بهداشت کرج در قالب رسالت، اهداف، استراتژی شرح وظایف جهت تبیین مواردی از بحث مدیریت سبز که در قالب این برنامه ها قرار گرفته و می تواند مورد توجه قرار بگیرد.

3- تدوین ساختار اجرایی کلی سبز مرکز بهداشت کرج

در این قسمت ابتدا رسالت ، اهداف و شرح وظایف مرکز بهداشت کرج در نتیجه بررسی اسناد و مدارک مرتبط ارائه شده و سپس به استخراج عناوین کلیدی موضوع سبز با استناد به این برنامه ها پرداخته  شده است.

مدل مفهومی ازائه شده خطوط راهنمای کلی در جهت اجرای طرح های مدیریت و بهره وری سبز در مرکز بهداشت کرج را ارائه میکند. مدل مطرح شده شامل مولفه ها و ابعادی است که به صورت اجرایی  می توانند در مسایل اولویت دار مرکز بهداشت کرج بکار گرفته شوند و مبنایی برای آسیب شناسی نظام سبز سازمان مذکور باشد.

تدوین طرح سبز و رویکرد عالی آن با بازنگری در تفکر اداره جامعه بر اساس موضوع توسعه پایدار مطرح شده است. طرح دولت سبز طراحی و اداره امور  بر اساس حداقل ضایعات زیست محیطی استفاده بهینه از منابع است و دیگر ابعاد مدیریتی نظیر پاسخگویی ، اطلاع رسانی جامع، فراهم نمودن زمینه های مشارکت همگان در اداره امور  را شامل میشود. دولت سبز با لحاظ مفاهیم جامع موضوع سبزسعی در تدوین طرحی جامع برای پیاده سازی و اجرای اندیشه سبز است در این بین، مفاهیمی مانند مدیریت سبز (انجام تمام فعالیت های مدیریتی با در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی ) بهره وری سبز (استفاده موثر از منابع در راستای تحقق اهداف سازمانی با لحاظ نگرش سبز و نیازهای نسل های آینده) تدوین موضوع طراحی پایدار[1] در ابعاد سخت افزاری و نرم افزاری مفهوم  معماری سبز[2] (توجه به بهره برداری موثر از منابع مکان یابی موثر سیستمهای شهر سازی مناسب)، مباحث حسابرسی جامع زیست محیطی از طریق ارزیابی عمر یک محصول با رویکرد برترین روش انجام کار[3] ، بحث عمده خرید سبز، استفاده از مواد مناسب و سبز، ساختمانهای سبز قابل توجه اند.

مجموعه مفاهیم فوق در مرکز بهداشت کرج در آیین نامه اجرایی موضوع سبز مورد توجه قرار گرفته و طرح جامع دولت سبز در مرکز بهداشت کرج (یکی از سازمان هایی که خدمات گسترده و مهمی جهت تامین و ارتقاء سطح سلامت جامعه ارائه می کند) به عنوان مدیریت و بهره وری سبز تدوین شده است . هدف اصلی طرح مذکور سلامت سبز در سطح شهر کرج با تبیین نقش سازمان مذکور است که در قالب موارد زیر این طرح را اجرا خواهد نمود :

1- تدوین طرحی جامع مدیریت و بهره وری سبز که مبین نقش وزارت  متبوع در طرح دولت سبز باشد.

2- ترویج خدمت رسانی در سطح عالی به شهروندان کرج به نوعی که تا حد امکان موجب آرامش و سلامت و رضایت مندی آنها از خدمات ارائه شده باشد. این مهم از طریق توسعه مفهوم تولید سبز نقش خود را ایفا می کند .

3- ترویج فرهنگ صرفه جویی و کاهش هزینه ها به نوعی که توجه و احساس مسئولیت در خصوص نسل های آینده و دیگر انسانها را به همراه داشته باشد که از طریق مصرف سبز ایجاد می شود.

4- ترویج فرهنگ سبز اندیشیدن در فضای کاری مجموعه مرکز بهداشت کرج به نجوی که افزایش کیفیت زندگی کاری را تا حد عالی به همراه داشته باشد و موجب آرامش و رضایت خاطر مجموعه کارمندان سازمان متبوع را فراهم سازد.

5- تدوین اصول اساسی و استانداردهای زیست محیطی مرتبط با مرکز بهداشت کرج و نقشی که در این موارد مرکز بهداشت کرج در خصوص خدمات مورد نظر خود می تواند داشته باشد. به نحوی که آلودگی های صوتی ، فیزیکی، شیمیایی، روحی و رفتاری و غیره ناشی از خدمات این سازمان به شهروندان در حداقل باشد.

6- بطور کلی کمک در تدوین نقش اساسی که مرکز بهداشت کرج در بحث توسعه پایدار کشور جمهوری اسلامی ایران می تواند داشته باشد.

ساختار اجرایی گروههای کاری مدیریت سبز در مرکز بهداشت کرج را می توان به صورت شکل زیر نمایش داد:

مشاوران

کمیته اجرایی مدیریت و بهره وری سبز

کمیته راهبری مدیریت و بهره وری سبز

گروه سبز ستاد مرکز بهداشت  

گروه سبز بهداشت خانواده

گروه سبز آموزش محیط

گروه سبز بهداشت محیط

گروه سبز بهداشت حرفه ای

گروه سبز یهداشت مدارس

گروه سبز واحد مبارزه با بیماریها

شکل – ساختار اجرایی گروه های کاری مدیریت سبز

معرفی گروههای سبز در مرکز بهداشت کرج:

گروههای سبز معرفی شده، به  بررسی تحلیلی موضوعات پژوهشی تدوین شده در کارگاههای آموزشی، پژوهشی و سمینار های پژوهشی می پردازد. گروههای سبز تدوین شده گروه هایی هستند که تشکیل شده و تحت نظارت کمیته راهبری و کمیته اجرایی فعالیتهای مداوم موضوعات مدیریتی و بهره وری سبز را عهده دار خواهند بود.

تعداد این گروهها در طرح اولیه هفت گروه شامل گروههای ستادی ، بهداشت خانواده، آموزش بهداشت ، بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای ، بهداشت مدارس و واحد مبارزه با بیماری ها می  باشند که قابل تغییر خواهد بود. گروههای سبز در جلسات پژوهشی و کارگاههای آموزشی – پژوهشی فعالیت خواهند داشت و فعالیت های اجرایی را در قالب مدلهای اصلی موضوع بهره وری سبز (به صورت فرایندی یا مبتنی بر اهداف) به صورت اجرایی دنبال خواهند نمود.

اعضا گروههای سبز کارشناسان ستاد و واحدهای تابعه مرکز بهداشت مرتبط با نوع گروه مورد نظر را شامل می شوند که در راستای پرداختن به امور اجرایی انتخاب می شوند تعداد اعضا این گروهها بنا به ضرورت از پنج تا پانزده نفر می تواند تغییر یابد.

*بررسی شرح وظایف و فعالیت های اصلی مرکز بهداشت کرج  تبیین  ارتباطات کلی مدیریت و بهره وری سبز با مجموعه وظایف و فعالیت ها:

واحدهای حوزه ریاست مرکز و ستاد مناطق مجموعه فعالیت های راهبری و ستادی سازمان متبوع را انجام میدهند و مراکز بهداشتی ، درمانی و پایگاه های بهداشتی مجموعه فعالیت های صف سطح سازمان را انجام میدهند. خروجی فعالیت های صف ارتباط مستقیم با شهروندان  دارد که در واقع ارائه خدمات گسترده بهداشتی در سطح شهر است و این خدمت رسانی در راستای سیاست ها و راهبردهای تنظیم شده از طرف وزارت متبوع صورت می گیرد. لذا طراحی نظام مدیریت و بهره وری سبز در مرکز بهداشت کرج در دو بخش دولت سبز در سطح مرکز بهداشت و در سطح خدمت رسانی به شهر وندان  کرجی قابل توجه است و در این راستا اهداف، وظایف و فعالیتهای سازمان متبوع مورد برسی و نقشی که موضوع مدیریت سبز در تحقق بهتر این اهداف و یا عناوینی از اهداف و وظایف که مرتبط با موضوع سبز هستند ، تبیین می شود.

رسالت کلی مرکز بهداشت کرج ارتقا و حفظ سطح سلامت و پیشگیری از بیماری تعریف شده است و اهداف و وظایف کلان و اساسی نیز به صورت موارد ذیل تعریف شده است:

< >هدف کلی : ارائه خدمات بهداشتی ، کیفی، اقتصادی، سریع، ایمن، مطمئن ، به روز و متناسب با تقاضا و قابل دسترس وظایف کلان در رابطه با مدیریت:1)  بهره برداری     

2)تامین تجهیزات و اقلام مورد نیاز

3) نگهداری و بهسازی

4)استاندارد سازی و ایمنی

5)هماهنگی و نظارت بر اجرای خدمات بهداشتی

6)تامین نیروی انسانی

< >شرح وظایف اساسی مرکز بهداشت کرج:مطالعه و تهیه و تنظیم برنامه های جامع و هماهنگ به  منظور تعیین خط مشی های اجرایی در زمینه امور بهداشتی.احداث ، توسعه ، بهره برداری و نگاهداری مراکز و پایگاههای بهداشتی درمانی تهیه و تنظیم  ضوابط و معیارهای لازم برای احداث و نگاهداری تاسیسات زیر بنایی با توجه به مقتضیات و پیشرفت های روز و نظارت بر اجرای آنها.بررسی روشهای ساخت ، نگهداری  و بهره برداری مراکز و پایگاههای بهداشتی درمانی .نیاز سنجی و بررسی  روشهای آموزش نیروهای شاغل در مراکز و پایگاههای بهداشتی درمانی طبقه بندی کلیه تاسیسات زیر بنایی و تعیین مشخصات فنی و مهندسی آنها و همچنین  تعیین تشکیلات و دستگاه هایی که باید از هر یک از ا«ها نگهداری نمایند .تعیین مشخصات مجاز تجهیزات و لوازم در بهره برداری از تاسیسات زیر بنایی و جلوگیری از بهره برداری وسایل خارج از مشخثات مذکور در استفاده از تاسیسات مزبور بررسی نیازمندیهای و شناسایی نقاط قوت و ضعف در سیستم بهداشتی به منظور تهیه برنامه ها و ارائه توصیه های لازم به واحد های مربوطه تعیین ضابطه و معیارهای اقتصادی –ایمنی – کیفی- بهداشتی در ارائه خدمات به شهروندان و نظارت بر اجرای آنها .تهیه طرح مقررات و آیین نامه های مربوط به ارائه خدمات بهداشتی به مراکز خصوصی که در این زمینه فعالیت می کنند.تعیین ضوابط و معیارها و اتخاذ  سیاستهای لازم برای تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در امور بهداشتی بررسی نیازمندیهای شهر از نظر خدمات بهداشتی و سلامتی و تجهیز و توسعه ازمایشگاه های مراکز بهداشتی  و درمانی بررسی وظایف که مرتبط با موضوع سبز می تواند تحقیق یابد:در رابطه با نقش مدیریت و بهره وری سبز در اهداف ، وظایف کلان و وظایف اساسی مطالب زیر می تواند مد نظر قرار گیرد:

واژگان سریع، کیفی ، اقتصادی که در هدف کلی سازمان متبوع بیان شده اند، ارتباط مستقیم باعث  مدیریت بهره وری سبز می تواند داشته باشد. در این خصوص بحث بهره وری سبز با واژگان کیفی اقتصادی و سریع و بحث سبز با واژگان ایمنی و اطمینان این هدف را محقق می نمایند .

ارتباط مستقیم واژگان فوق در این بررسی می تواند مبین خروجی های اصلی یک سیستم مدیریت سبز باشد.

< >در خصوص اهداف ، بحثهای سیاست جامع و هماهنگ احداث ، توسعه تجهیز ، بهره برداری و نگهداری تاسیسات زیر بنایی می تواند با در نظر گرفتن خط مشی های زیست محیطی و رویکرد بهره وری انجام پذیرد و یا به عبارتی تبیین سیستم جامع مدیریت زیست محیطی در این راستا است.در بررسی وظایف کلان مرتبط با مدیریت نگهداری و بهسازی ، استاندارد سازی و ایمنی ، هماهنگی و نظارت  بر اجرای خدمات بهداشتی، این مباحث می تواند با تحقق موضوع بهره وری سبز صورت گیرد.در بررسی تحلیلی «وظایف اساسی» مرکز بهداشت کرج موارد مشخص شده شامل :-مطالعه و تهیه و تنظیم برنامه های جامع و هماهنگ به منظور تعیین خط مشی های اجرایی در زمینه امور بهداشتی.

-احداث، توسعه- بهره برداری و نگاهداری مراکز و پایگاههای بهداشتی، درمانی.

-تهیه و تنظیم ضوابط و معیارهای لازم برای احداث و نگاهداری تأسیسات زیربنایی با توجه به مقتضیات و پیشرفت های روز و نظارت بر اجرای آنها.

-تعیین ضوابط و معیارها و اتخاذ سیاست های لازم برای تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در امور بهداشتی.

-تعیین ضابطه و معیارهای اقتصادی- ایمنی-کیفی-بهداشتی در ارائه خدمات به شهروندان و نظارت بر اجرای آنها.

-تهیه طرح مقررات و آیین نامه ها مربوط به ارائه خدمات بهداشتی به مراکز خصوصی که در این زمینه فعالیت می کنند.

-بررسی نیازمندیهای شهر از نظر خدمات بهداشتی و سلامتی و تجهیز و توسعه آزمایشگاههای مراکز بهداشتی و درمانی.

از جمله وظایفی می باشند که می توانند در بحث های مدیریت و بهره وری سبز مورد توجه قرار گیرند و مسایل مربوط به بهینه سازی می توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم در ایفاء موثرتر آنها نقش داشته باشند.

جهت تبیین بهتر موضوع مدیریت و بهره وری سبز در قالب رسالت، اهداف و وظایف کلان و اساسی مرکز بهداشت کرج مجموع فعالیت ها و موارد مد نظر در قالب شکل زیر نمایش داده شده است:

برنامه های جامع و خط مشی های زیست محیطی

ضوابط و معیارهای زیست محیطی

●ضوابط و معیارهای ایمنی در محل ارائه خدمات

●ضوابط و معیارهای ایمنی در محل ارائه خدمات

●مشخصات مجاز تجهیزات و لوازم

مسائل مرتبط با سازمان افزار و اطلاعات افزار

عرضه خدمات مناسب به شهروندان

بخشهای سخت افزاری

(4)

(3)

(2)

(1)

کیفی

رقابتی اقتصادی

ایمن و مطمئن

خدمات سریع

استانداردسازی

مدیریت بهینه ور

شکل-نمودار تبیین کننده وظایف مرتبط با بحث سبز

مطالب مدنظر قرارداده شده در اهداف و وظایف مرکز بهداشت کرج با توجه به در نظر داشتن بحثهای سخت افزاری، انسان افزاری، اطلاعات افزاری و سازمان افزاری می توانند نقش تبیین کننده داشته باشند.

در لایه (1) نمودار، رسالت مرکز بهداشت کرج، در لایه (2)، اهداف کلی، درلایه (3) وظایف کلان و در لایه (4) موارد اصلی وظایف اساسی که در بحث های سبز مرکز بهداشت کرج می توانند نقش داشته باشند، مشخص شده اند. از طرف دیگر با توجه به مطالعات صورت گرفته در خصوص محیط مراکز بهداشت کرج موارد زیر و در خصوص تبیین استقرار نظام مدیریت و بهره وری سبز مدنظر است.

-تئوریهای بین المللی در خصوص مسایل زیست محیطی و بحث توسعه پایدار و اهمیت بسیار زیاد آن تا آنجا که فناوریهای زیست محیطی به عنوان یک رویکرد علمی و عملی نوین به شدت مورد توجه قرار گرفته است. در این خصوص مباحث ذخایر انرژی، آلودگی های صوتی، شرایط آب و هوایی و ... و نیز برخی از مسایل از قبیل تغییر الگوهای جوی، گرم شدن هوا، فاجعه های محلی( خشکسالی، زمین لرزه و ... ) به عنوان مسایل اصلی زیست محیطی مدنظر قرار گرفته اند.

[1] . Sustainable design

[2] . Green Architecture

[3] . Best Practice