از بعد از انقلاب ایران صنایع اتومبیل سازی پیشرفت مهمی نکرده اند و همان اتومبیلهای گذشته و بعضی از اتومبیلهای جدید اروپایی مانند پژو و کیا را مونتاژ کرده اند؛ تا چند سال پیش که کارخانجات اتومبیل سازی شروع به طراحی اتومبیلهای جدید کرده اند.
تاریخچه مختصر
اولین ماشین وارد شده به ایران فورد بود که بوسیله مظفرالدین شاه قاجار از کشور بلژیک خریداری شده بود. این ماشین که در موقع حرکت دود زیادی از خود میکرد توسط مردم به ماشین دودی یا ارابه دودی تغییر نام داده شد. با شروع شهرسازی بصورت مدرن در سال 1300، واردات ماشین به ایران افزایش یافت. بیشترین اتومبیلها در آن سالها از کشورهای آمریکا و انگلستان به ایران وارد می شد. اولین کارخانه اتومبیل سازی در ایران شرکت سهامی ایران ناسیونال بود که به تولید ماشینهای پیکان، با مجوز از شرکت تالبوت انگلستان، اولین تولیدات خود را در سال 1346 روانه بازار کرد. بعداً شرکت ایران ناسیونال به تولید وانت، مینی بوس و اتوبوس دست زد.
در همین سال دو مدل از ماشینهای آمریکایی بنام " آریا " و " شاهین " توسط کارخانه پارس خودرو روانه بازار شد؛ و یکسال بعد در سال 1347 یک مدل از ماشین فرانسوی سیتروئن بنام " ژیان " توسط شرکت سایپا به بازار عرضه شد.
در سال 1351، شرکت پارس خودرو نام خود را به شرکت " جنرال موتورز ایران " تغییر داد و شروع به ساخت دو مدل از ماشینهای شرولت ( اپل ) 2500cc، 2800cc و همینطور سه مدل دیگر با مجوز از کارخانه آمریکایی جنرال موتورز بنام: بیوک، کادیلاک، شولت نوا. تولیدات این ماشینها تا سال 1360 ادامه داشت. تولید ماشینهای ژیان که متعلق به
کارخانه سایپا بود در سال 1359 متوقف شد. ولی تولید ماشینهای رنو 5 که در سال 1354 آغاز شده بود ادامه یافت
مقدمه:
این تحقیق بر روی ماشینهای ایرانی موجود در کشور ایران انجام شده است و منابع به کار گرفته شده سری مجله ماشین و ایران خودرو و سایتهای مربوطه انجام شده است .
که این انتخاب بر اساس تئوری درس روشهای طراحی مهندسی میباشد . وبر اساس همان نیز ارنج گردیده است .و تا حد ممکن سعی شده است تا از ماشینهایی استفاده شود که در ایران مرسوم می باشند و اکثرا از ماشینهای ساخت ایران که خرید و انتخاب آن راحتتر است استفاده شده است .
تشخیص نیاز
با توجه به کاربرد بسیار بالای خودرو در کشور و استفاده از آن بعنوان یک ابزار ضروری، و با در نظر گرفتن شرایط مختلف اقتصادی – اجتماعی – منابع معدنی – منابع نفت و گاز ومنابع انسانی موجود در کشور بایستی درصدد طراحی و ساخت، یا انتخاب یک خودروی بهینه از میان خودروهای موجود در کشور باشیم تا بتواند در شرایط مختلف آب وهوایی کشور ما کارآمد باشد و با توجه به وضعیت اقتصادی جامعه قیمت آن در حدی باشد که اکثریت طبقات مختلف جامعه قادر به خرید آن باشند .
لذا با توجه به موارد ذکر شده در بالا و خصوصیاتی که در مراحل دیگر پروژه قید خواهدشد نیاز به طراحی و ساخت یک خودرو با شرایط بیان شده الزامی است .
2- هدف از اجرای طرح
طراحی و ساخت یا انتخاب یک خودروی مناسب با درنظر گرفتن شرایط زیر :
مقرون به صرفه باشد بطوریکه اکثریت طبقات مختلف جامعه بتوانند از آن استفاده کنند .
دارا بودن مقاومت و شرایط ایمنی مناسب .
از لحاظ زیست محیطی مطابق با استانداردهای روز جهانی باشد .
3- تحقیقات در مورد طرح
تحقیقات درمورد بهترین خودرو را بیشتر بر روی مجله ها و ژورنالهایی که انواع خودرو ها را بایکدیگر مقایسه نموده و نتایج کیفی و کمی در اختیار ما قرار داده اند استفاده نموده ایم و همچنین در مورد خودروهایی که نمایندگی مستقیم داشته اند نیز تحقیقاتی به عمل امده است .
4- خصوصیات طرح :
اکنون با توجه به مراحل قبل ( تشخیص نیاز و تعریف هدف) خصوصیات طرح را بصورت زیر مورد بررسی قرار می دهیم :
4-1چشم انداز:
زیبایی ظاهری خودرو یکی از مسائل مورد توجه طراحان صنعتی است . با عنایت به اینکه شکل ظاهری خودرو عامل مؤثری در جلب مشتری و رونق بازار فروش خودرو، در صنعت رقابتی است، طراحان صنعتی بایستی یشترین توجه و سرمایهگذاری را در این زمینه بکاربرند .
لحاظ نمودن تنوع فُرم و رنگ خودرو برطبق ذوق و سلیقه مشتری یکی از مسائل مهم در بازار فروش خودرو بوده و از جمله عواملی است که باعث پایداری و طول عمر خودرو و همچنین رضایت مشتری از خودرو میباشد .
4-2 آلودگی :
این موضوع هم یکی از خواسته های مورد توجه در طراحی است که شامل آلودگیهای شیمیائی حاصل از احتراق و آلودگیهای صوتی است و همواره هدف، کاهش این آلودگیها است .
بیشترین آلودگیهایی که از سوختن بنزین و یا محصولات فرعی آن در اتومبیل تولید میشوند ارتباط بسیار نزدیک با عملکرد و ساختار مخزن سوخت – کاربراتور – اگزوز دارد که بیش از 60% آلودگی از اگزوز می باشد .
4-3 نگهداری:
طرح خودرو بایستی بگونهای باشد که بتوان به سادهترین شکل از آن نگهداری کرد وتعمیرات آن با صرف کمترین هزینه و ساده ترین شکل ممکن امکان پذیر باشد .
4-4 ارگونومی :
ارگونومی یا مهندسی فاکتورهای انسانی از دو کلمه یونانی Ergo به معنی کار و Nomos به معنی قانون و قائده مشتق شده است و در لغت به معنی قوانین طبیعی کار است . مهندسی فاکتورهای انسانی نام مترادف دیگری است برای این واژه . هدف از این علم در صنعت خودروسازی تطبیق ماشین با انسان به گونهای است که انسان بتواند با کمترین خستگی و عوارض روحی و جسمی بیشترین راندمان کاری را در محیط داشته باشد باتوجه به این که رعایت اصول ارگونومی باعث کاهش فشار کار و خستگیهای بیمورد میشود، امروزه علم ارگونومی درصنعت اتومبیل سازی حرف اول را می زند . عموماً ارگونومی علم تناسب محیط با انسان تعبیر میشود و ضرورت رعایت آن در صنعت و کلیه فنون امری اجتناب ناپذیر است.
1- فضای سرنشین :
در طراحی فضای خودرو بایستی به مسائل فکری و فرهنگی همچنین اندازه قد و جثه افراد جامعهای که خودرو برای آن طراحی میشود توجه داشت .
2- دید مناسب :
بهتر است صندلی راننده دارای ارتفاع مناسبی از کف باشد تا میدان دید راننده نسبت به پیرامون وجلو خودرو افزایش یابد . دیدن کاپوت و ارتباط دادن خطوط بدنه با دو طرف جاده ، دقت فرمان دادن راننده را افزایش میدهد .
3- دربهای خودرو:
دربهای خودرو باید به میزان 90 درجه باز شوند و در موقعیت بینابینی باز نمانند .گوشه های درب نبایستی تیز باشند و پنجره های بدون فریم و همچنین پنجره های مثلثی کوچک جلو توصیه نمی شوند . صندوق عقب باید بگونهای باشد تا استفاده کننده هنگام استفاده از آن و گذاشتن و برداشتن بار دچار زحمت نشود . فُرم پنجرهها و شیشههای خودرو بایستی بگونهای باشد که زاویه دید راننده را نسبت به پیرامون افزایش داده و باعث وسعت زاویه دید راننده شود .
4- صندلی راننده :
صندلی راننده باید قابل تنظیم به جلو و عقب بوده و همچنین بگونهای باشد که راننده در آن فرو نرود چرا که باعث کاهش دید راننده میشود. قسمتهای کفی و پشتی صندلی بایستی از جنس پارچه باشد تا تبادل هوا در آن صورت پذیرد ( صندلی تنفس کند ) و دورتادور میتواند از جنس چرم و پلاستیک باشد .
4-5 سیستم سوخت رسانی
مهترین سیستمهای سوخت رسانی به 3 روش زیر میباشد :
تزریق سوخت در مانیفولد گاز : این روش در موتورهای بنزیی انژکتوری بکار گرفته میشود به این طریق که سوخت از داخل انژکتور بصورت دائمی یا لحظهای در مانیفولد گاز تزریق میشود .
تزریق سوخت در سیلندر در طی زمان مکش یا ابتدای زمان مکش : سوخت بصورت مستقیم و بشکل پودری در این شیوه به داخل سیلندر تزریق میشود .
تزریق سوخت در سیلند در انتهای زمان تراکم : سوخت بصورت پودری انتهای زمان تراکم و کمی قبل از نقطه مرگ بالا به داخل سیلندر تزریق میشود .
4-6 دستگاه تعلیق
دستگاه تعلیق در تحمل وزن و بار اتومبیل به شاسی کمک میکند وباعث تعدیل ضربات حاصله از دستاندازها و ناهمواریهای سطح جاده به چرخ اتومبیل شده و باعث حفظ تماس چرخ با جاده میگردد و ضربات کمی را به شاسی و سرنشین منتقل مینماید .
از وظایف اصلی سیستم تعلیق اتومبیل، جذب ضربات و ارتعاش های وارده بر چرخ ها از سطح جاده، همچنین حفظ مداوم ومؤثر چرخ ها با سطح جاده است .
سیستم تعلیق دارای اجزاء زیر است :
1- سگ دست ، 2- طبق ، 3- فنرها ، 4- کمک فنرها ، 5- اتصالات و اجزاء مکانیکی سیستم 6- سیبک 7- سایر اجزاء دیگر مثل میلههای ضد چرخش .
4-7 سیستم ترمز ABS
در این سیستم از سنسورهایی استفاده می شود که کارشان تشخیص حالت قفل شده یک یا چند چرخ بوده که با کاهش فشار ترمز از قفل شدن آن چرخ ها جلوگیری می کند . البته کاهش میزان نیرو تا حدی امکانپذیر است که فقط چرخ ها قفل نشوند، بنابراین راننده در عمل ترمز گیری بدون اینکه چرخها قفل شوند حداکثر نیروی سیستم ترمز را بکار میگیرد .
پس به تعریفی دیگر سیستم ABS باعث کاهش سریع سرعت دوران چرخ در هنگام ترمز کردن میشود .
ایده دادن :
پس از معرفی خصوصیات طرح به مرحله ایده دادن می رسیم .در این مرحله با ارائه ایدههای مختلف و معرفی ویژگیهای هر یک به تجزیه وتحلیل آنها پرداخته و در نهایت چند ایده مناسب را که حداکثر خصوصیات ذکر شده در مراحل قبل را داشته باشد جهت قرار گرفتن در ماتریس تصمیم گیری انتخاب می کنیم.