اندازه گیری عبارت است از اختصاص دادن اعداد به مقادیرمختلف از صفات بر حسب قواعد معین که صحت آنها را می توان از راه آزمایش بررسی کرد.
اندازه گیری فرایند تخصیص دادن قاعده مند اعداد به رویدادها یا اشیائی مانند پاسخ سوال ها یا رفتارهای مشاهده شده است.
مقیاس هایی که برای توصیف و اندازه گیری صفات و خصایص مختلف افراد مورد استفاده قرار می گیرند شامل مقیاس های اسمی، رتبه ای، فاصله ای و نسبی هستند.
عبارت است از شناسایی، نامگذاری، مقایسه، توصیف و ثبت آنچه روی می دهد. برای مشاهده مستقیم رفتار، محقق باید به توصیف ویژگی های «واحدهای رفتاری» یا «واحد مورد مشاهده» بپردازد.
-دربرگیرنده حداقل یک ملاک روشن و مشخص باشد تا به کمک آن بتوان حضور یا عدم حضور آن رفتار را تشخیص داد.
- بهتر است که تعداد واحدهای مورد مشاهده را متعدد انتخاب کنیم.
- باید از طبقه بندی کردن انتزاعی در شروع مشاهده اجتناب کرد.
- هر واحد مورد مشاهده باید تعریف شود و مشخص باشد.
- مشاهده گر باید تعداد محدودی از واحدهای رفتاری را که مربوط به هدف های تحقیق هستند مورد مشاهده قرار دهد.
- مشاهده گر باید فراوانی یک رفتار ویژه در یک واحد زمانی را ثبت کند.
- مشاهده گر به مدت زمان یک رفتار ویژه توجه دارد.
مصاحبه یکی از ابزارهای جمع آوری اطلاعات محسوب می شود. این ابزار گردآوری اطلاعات، امکان برقراری تماس مستقیم با مصاحبه شونده را فراهم می آورد و با کمک آن می توان به ارزیابی عمیق تر ادراک ها، نگرش ها، علائق و آرزوهای آزمودنی ها پرداخت.
- سازمان یافته
- نیمه سازمان یافته
- سازمان نایافته
معمولا در جمع آوری اطلاعات به ویژه در پژوهش های کمّی از آزمون های روان شناختی استفاده می شود. در بسیاری از پژوهش ها آزمون های موجود یا مقیاس ها استفاده می شود.
آزمون های هوش
آزمون های استعداد
آزمون های پیشرفت
آزمون های شخصیت
آزمون های انگیزش و رغبت
از جمله ابزار گردآوری اطلاعات، مقیاس های اندازه گیری نگرش است. به طور کلی مقیاس ها برای سنجش نگرش ها، قضاوت ها، عقاید و سایر خصیصه هایی که به آسانی قابل اندازه گیری نیستند، به کار می رود.
برای اندازه گیری نگرش ها می توان از مقیاس هایی استفاده کرد، مهمترین آنها عبارتند از:
مقیاس لیکرت
مقیاس ثرستون
مقیاس افتراق معنایی
مقیاس گاتمنن
مقیاس لیکرت از مجموعه ای منظم از گویه ها (سنجه ها) ساخته می شود. این گویه ها حالات خاصی از پدیده مورد اندازه گیری را به صورت گویه هایی عرضه می کند. برای تدوین گویه معمولا از عبارت مساعد و نامساعد درباره پدیده مورد اندازه گیری استفاده می شود.
مقیاس سنجش نگرش ریاضی
ریاضی برای من مهم است.
دانستن ریاضی به من کمک می کندتا زندگی خوبی داشته باشم.
مطمن هستم که می توانم ریاضی را یاد بگیرم
ریاضی برای من مهم است.
در ریاضی خوب نیستم.
من در حل مسائل ریاضی نمونه هستم.
تمام موضوعات درسی به جزء ریاضی را می توانم خوب یاد بگیرم.
مقیاس سنجش نگرش ریاضی( ادامه)
ریاضی را مطالعه می کنم چون آن را مهم می دانم.
اگر گرفتن واحد های ریاضی اختیاری باشد باز مایل هستم واحد های بیشتری را بگیرم.
ریاضی درس بسیار ارزشمندی است.
فکر نمی کنم که بعد از اتمام دبیرستان ، ریاضی خیلی مورد استفاده قرار بگیرد.
فکر میکنم می توانم مسائل ریاضی را حل بکنم.
ساختن مقیاس دانش آموزان نسبت به درس ریاضی را مورد توجه قرار می دهیم.
عکس العمل عاطفی نسبت به درس ریاضی، (حل مسائل ریاضی مرا عصبانی می کند) و نظر دانش آموز درباره توانایی خود در درس ریاضی، (من در ریاضیات قوی هستم)، دو مقوله تشکیل دهنده نگرش سنج هستند.
1- انتخاب مقوله های تشکیل دهنده پدیده مورد اندازه گیری و تدوین گویه ها
2- اجرای مقدماتی گویه ها در یک نمونه تصادفی از پاسخ دهنده ها
3- محاسبه نمره کل برای هر پاسخ دهنده
4- تعیین توان افتراقی گویه ها
5- انتخاب گویه های برگزیده
6- تعیین ضریب پایایی مقیاس
دو ویژگی اساسی ابزارهای اندازه گیری که باید مورد توجه قرار گیرد، پایایی و روایی است.
پایایی با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد. به عبارت دیگر، «همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است». دامنه ضریب پایایی از صفر تا 1+ است.