مساحت جنگلی تبت بیش از 6 میلیون و 300 هزار هکتار است و 5 درصد مساحت کل زمین منطقه را تشکیل می دهد. این رقم تا اندازه زیادی پایین تر از میانگین سراسر کشور است. میزان ذخیره چوب این منطقه به بیش از میلیارد و 400 میلیون متر مکعب می رسد در مقام دوم سراسر کشور قرار دارد و مهمترین پایگاه ذخیره چوب چین است. منابع جنگلی این منطقه در حوضه پایین تر رودخانه “یان لو زان بو” متمرکز است.
منطقه خودمختار تبت به بهبود محیط زیست فوق العاده اهمیت می دهد و تا کنون 18 منطقه حفاظت از طبیعی در سطح کشوری و استانی ایجاد کرده است که مساحت آن 33 میز 9 درصد مساحت کل این منطقه را تشکیل می دهد و محیط زیست و محیط زندگی تبت را تحت حفاظت نسبتاً مطلوب قرار گرفته استو اکنون محیط زیست تبت در مراحل اولیه شکل گیری قرار دارد و حفاظت از محیط زیست آن بهتر از مناطق دیگر صورت می گیرد.
تشکیل دایره جنگل – اداره جنگلبانی
باین ترتیب لازم شد که برای رسیدگی به گزارشهای واصله از جنگلهای گیلان و آستارا و صدور دستورات لازم، سازمان کوچکی نیز در مرکز تشکیل شود. لذا در سال 1317 در اداره امور کشاورزی، دائره ای بنام دائره جنگل تاسیس و تصدی آن در سال 1318 به آقای مهندس کریمی ساعی واگذار گردید.در اثر اقدامات مجدانه مرحوم ساعی توجه اداره کل کشاورزی بیش از پیش به موضوع چنگلها معطوف و مقرر گردیده اداره جداگانه ای بنام “اداره جنگلبانی” به ریاست خود ایشان تشکیل گردید. پس از تشکیل اداره جنگلبانی، آقای مهندس ساعی گزارش جامعی در باب لزوم تشکیل سازمان در محل کوچکی آزمایش شود تا در صورت حصول نتیجه مساعد در سراسر شمال تعمیم داده شود. برای این منظور ناحیه “کجور” از شمال به دریای خزر، از جنوب به ارتفاعات البرز، از مغرب به دره چالوس و از شرق به رودخانه گلندرود و علمده محدود است) انتخاب و متعاقباً در اواخر 1319 اقدام به تاسیس چهار خزانه جنگلی در دشت نظیر چالوس 0 علمده و ولی آباد گردید. ولی به مناسبت وقایع بین المللی و بدلیل مشکلات نظامی و سیاسی روز با ادامه این عملیات نظر مساعدی نشان داده نشد و و در نتیجه تکمیل آن میسر نگردید تا اینکه در اثر حوادث شهریور سال 1320 موضوع کلا به بوته فراموشی سپرده شد.
تشکیل اداره کل جنگلها
در نیمه دوم سال 1320 اداره کل کشاورزی به وزارت کشاورزی و در سال 1321 اداره جنگلبانی به اداره کل جنگلها تبدیل گردید و در هر یک از مناطق شمال (گیلان – شهسوار – مازندران – گرگان) سازمان منطقه ای جنگلبانی که تحت نظر رؤسای ادارات کشاورزی زیر نظر رئیس جنگلبانی انجام وظیفه می کردند.
تشکیلات منابع طبیعی در سال 1321
در این موقع تصویبنامه ای برای تسویه چوبهایی که در وقایع شهریور ماه 1320 با پروانه و بدون پروانه (سواستفاده از وقایع 1320) قطع شده بود به تصویب رسید. بر اساس این تصویبنامه چوبهای غیر مجاز به سود دولت شد و پس از آن قطع چوب طبق قانونی است که لایحه آن از طرف وزارت کشاورزی تهیه و با تصویب مجلس شورای ملی پیشنهاد خواهد شد.
در سال 1321 نخستین قانون راجع به جنگلها مشتمل بر 18 ماده و 7 تبصره به تصویب رسید و آئین نامه آن در اوایل سال 1322 از تصویب هیئت وزیران گذشت.
در اواخر سال 1322 اداره کل جنگلها به منظور ترتیب و تجهیز کادر فنی طبق مصوبه هیئت دولت و اساس نامه شورایعالی فرهنگ دو دوره کلاس کمک مهندسی جنگل و یک دوره کلاس جنگلبانی تاسیس نمود و فارغ التحصیلان آنرا برای تقویت کادر مناطق جنگلبانی به شمال اعزام داشت.
ضمنا برای تشخیص درختان و چوبهایمجاز از غیر مجاز چکشهایی به شکل مثلث. مربع و دایره تعبیه گردید که هنوز هم معمول است. تصدی اداره جنگلها تا اواسط سال 1324 با آقای مهندس کریم ساعی بود و از این تاریخ تا تاریخ 10/4/1326 با آقای مهندس غلامعلی بنان و در حدود دو ماه بعد از آن با آقای صنایی بود و سپس تا اواخر سال 1327 که به موجب تصویبنامه شماره 20523 مورخ 24/12/1327 هیئت وزیران اداره کل جنگلها به بنگاه جنگلها تبدیل شد با آقای مهندس کاظم مشیر فاطمی بود.
بنگاه جنگل ها
هیئت وزیران در جلسه 24/12/1327 بنا به پیشنهاد 14 اسفند ماه 1327 وزارت کشاورزی، مراتب زیر را تصویب نمودند:
به منظور حفظ و حراست جنگلها بنگاهی به نام “بنگاه جنگلها” تشکیل می شود.
وزارت دارایی کلیه جنگلهای دولتی و مراتع واقع در حوزه آن جنگلرا به بنگاه جنگلها منتقل خواهد نمود.
بنگاه جنگلها دارای شخصیت حقوقی مستقل و روی اصول بازرگانی بهره برداری اداره شده و تحت نظر وزارت کشاورزی خواهد بود.
در این تصویب نامه وظایف – سرمایه – هیئت مدیره – هیئت بازرسی و امور استخدامی منظور گردیده بود.
وظایف بنگاه علاوه بر حفظ، احیاء توسعه و بهره برداری جنگلهای دولتی و ایجاد صنایع مختلف چوب و نقشه برداری از آنها، نظارت و مراقبت در بهره برداری جنگلهای غیر دولتی و همچنین مشارکت با صاحبان جنگلهای غیر دولتی در امر بهره برداری و ایجاد صنایع بود.
ضمناً اداره امور مراتعی که در جنگلهای دولتی واقع شده اند بعهده بنگاه بود.
بنگاه دارای هیئت مدیره ای مرکب از سه نفر بود که بر اساس بند 6 تصویبنامه به طریق زیر تعیین می گردد.
الف- رئیس هیئت مدیره که از طرف وزارت کشاورزی تعیین می گردد.
ب- یک نفر از اعضاء هیئت مدیره را وزارت کشاورزی و یک نفر را وزارت دارایی تعیین خواهد نمود.
تبصره: یک نفر از اعضا هیئت مدیره بنابر انتخاب وزارت کشاورزی، سمت مدیر عامل بنگاه را خواهد داشت.
بر اساس بند 7 تصویبنامه بنگاه دارای یک بازرس فنی (از طریق وزارت کشاورزی) و یک بازرس مالی (از طرف وزارت دارایی) بود. پس از تشکیل هیئت مدیره، آئین نامه بنگاه و با موافقت وزارت دارایی و پیشنهاد وزارت کشاورزی به تصویب رسید.
سازمان بنگاه در مرکز شامل تشکیلات زیر است.
شمای تشکیلات منابع طبیعی کشور در سال 1327 تشکیلات مرکزی “بنگاه جنگلها”
در تشکیلات بنگاه در نواحی “خارج از مرکز” قسمتی از جنگل که نگهبانی آن به عهده یک مامور جنگلبانی واگذار می شد اساس کار قرار گرفته و نام آن حوزه «جنگلبانی» گذارده شد.
مرکز مشترک دو الی 4 جنگلبانی که در حوزه های جنگلبانی مجاور پاسبانی می کردند «پاسگاه جنگل» نامیده می شد و ارشد جنگلبان هر پاسگاه علاوه بر مسئولیت حوزه خود بر تمام حوزه پاسگاه نظارت داشت. این مامور جنگلبان ارشد نامیده می شد.
دو الی چهار پاسگاه تحت نظر یک سر جنگلبانی و دو الی 6 سر جنگلبانی تحت نظر یک جنگلدار اداره می شد. و چند جنگلدار تحت نظر یک سر جنگلدار بودند. سر جنگلدار مسئول یک منطقه جنگلی است مانند منطقه گیلان و آستارا- منطقه شهسوار و نوشهر – منطقه مازندران و غیره. چند منطقه جنگل یک (ناحیه) جنگل را تشکیل می داد که تحت سرپرستی یک (سر بازرس فنی جنگل) بود.
شمای تشکیلات منابع طبعی کشور تشکیلات خارج از مرکز “بنگاه جنگلها” در سال 1327
بر اساس این رویه بنگاه جنگلها در شمال چهار سر جنگلداری به شرح زیر داشت:
سر جنگلداری گیلان و آستارا به مرکزیت رشت شامل چهار جنگلداری
سر جنگلداری شهسوار و نوشهر به مرکزیت شهسوار شامل سه جنگلداری
سرجنگلداری مازندران به مرکزیت شاهی (قائم شهر) شامل چهار جنگلداری
سرجنگلداری گرگان به مرکزیت گرگان شامل چهار جنگلداری
بازرسی چوب آلات و هیزم وارده به تهران از طریق راه آهن نیز کماکان به پست بازرسی حمل چوب ایستگاه راه آهن واگزار شد.
چون با اجرای تصویب نامه شماره 20523 مورخ 24/12/1327 جنگلهای دولتی و مراتع واقع در حوزه آنها که عایداتی دارند به بنگاه جنگلها، تدریجاً منتقل می شد، لذا دذ بسیاری از مناطق کشور منجمله اردبیل، خلخال، رضائیه، بهاباد، کرمان، سردشت، شلدوز، آستارا، اهواز، دزفول، آبادان، بهبهان، شوشتر، مسجد سلیمان، هفتگل، دست میشان، بیرجند، درگز، قوچان، دامغان، باجگیران، کاشمر، بجنورد، خرم آباد، بروجرد، اصطبانات، جهرم، آباده و فیروز آباد و استان هشتم پاسگاه های وصول عواید محصولات جنگلی دایر شده بود که در بعضی از آنها مامورین کشاورزی، در برخی از نقاط مامورین دارائی بعلت عدم حضور مامورین بنگاه، درآمد را دریافت و بحساب بنگاه واریز مینمودند.
در سال 1329 برای حفاظت جنگلهای منطقه خراسان بخصوص جنگلهای پسته بررسی های مقدماتی برای تشکیل سرجنگلداری خراسان شروع شد.
درسالهای 1331 تا 1334 جنگلهای شمال کشور دستخوش بحرانی شبیه آنچه که در شهریور سال 1320 پیش آمده بود شد. درختان زیادی بدون ترتیب و اصول و با شدت زیاد قطع شدند و چوب آلات آنها در جنگل باقی ماندو این بحران در تخریب جنگل به اضافه عوامل دیگر موجب شد که هیأتهای نظامی وارد کار جنگل شدند. دو نفر سرتیپ، عده ای سرهنگ و سرگرد و نظامیان دیگر به استعداد یک لشکر در کلیه ادارات و واحد های تابعه مستقر شدند. در کنار هر مدیر یک سرهنگ و در کنار هر جنگلبان یک سرباز حضور داشت این دوره که با مدیریت سرلشگر ((اخوی)) شروع شد با تحولاتی چند تا سال 1339 ادامه یافت.